Από την τριάδα των μεγάλων κινηματογραφικών φεστιβάλ (Βερολίνο, Κάννες, Βενετία), η Μπερλινάλε είναι σίγουρα η λιγότερο λαμπερή, τουλάχιστον από απόψεως μεγάλων ονομάτων ή ταινιών με οσκαρικές βλέψεις. Αντιθέτως, ξεχωρίζει παραδοσιακά για το κοινωνικοπολιτικό της στίγμα, τόσο σε επίπεδο ταινιών οι οποίες επιλέγονται στα διάφορα προγράμματα όσο και σε επίπεδο πρωτοβουλιών, εκδηλώσεων και τοποθετήσεων πάνω σε σοβαρά σύγχρονα ζητήματα. Μια τέτοια ηχηρή τοποθέτηση ήταν ουσιαστικά η απόσυρση της πρόσκλησης για την τελετή έναρξης της προσεχούς Πέμπτης προς πέντε μέλη του ακροδεξιού κόμματος AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία).
«Ιδιαίτερα μετά τις αποκαλύψεις των τελευταίων εβδομάδων σχετικά με ακραίες αντιδημοκρατικές θέσεις μελών της AfD, είναι σημαντικό για εμάς –ως Μπερλινάλε και ως ομάδα– να έχουμε αδιαπραγμάτευτη στάση υπέρ μιας ανοιχτής δημοκρατίας», δήλωσαν από κοινού οι διευθυντές του Φεστιβάλ, Μαριέτε Ρίζενμπικ και Κάρλο Σατριάν. Οπου «ακραίες θέσεις», εννοούνται οι αναφορές που κυκλοφόρησαν τον περασμένο μήνα στα γερμανικά μίντια περί συζητήσεων μεταξύ πολιτικών της AfD και νεοναζιστικών στοιχείων, με στόχο την κατάρτιση ενός σχεδίου μαζικών απελάσεων, σε περίπτωση που το (ανησυχητικά ψηλά στις δημοσκοπήσεις) κόμμα έρθει στην εξουσία.
Ακολούθησαν αντιδράσεις, ενώ περισσότεροι από 200 Γερμανοί επαγγελματίες του κινηματογράφου υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή, με την οποία ζητούσαν από το φεστιβάλ να μην καλέσει τους εκπροσώπους του κόμματος στο γκαλά της έναρξης. Εκεί έχουν προσκληθεί περίπου 100 μέλη του γερμανικού κοινοβουλίου, ωστόσο εκείνοι του ακροδεξιού κόμματος «είναι πλέον ανεπιθύμητοι στην Μπερλινάλε», όπως ξεκαθάρισαν οι διοργανωτές.
Οι τελευταίοι, πάντως, έχουν πάρει θέση φέτος και για άλλα ζητήματα. Στις αρχές του μήνα έγινε γνωστό πως στους Ιρανούς κινηματογραφιστές Μάριαμ Μογκάνταμ και Μπεχτάς Σαναέχα, οι οποίοι διεκδικούν τη Χρυσή Αρκτο με το φιλμ «My Favourite Cake», έχει απαγορευθεί η έξοδος από τη χώρα, τα διαβατήριά τους έχουν κατασχεθεί, ενώ θα βρεθούν και ενώπιον δικαστηρίου, με κατηγορίες σχετικές με το έργο τους. «Καλούμε τις ιρανικές αρχές να επιστρέψουν τα διαβατήρια και να τερματίσουν τους περιορισμούς που απαγορεύουν στη Μάριαμ Μογκάνταμ και στον Μπεχτάς Σαναέχα να ταξιδέψουν ελεύθερα στο Βερολίνο», σημείωσαν χαρακτηριστικά οι διευθυντές της Μπερλινάλε, δίχως φυσικά, έως τώρα, να εισακουσθούν.
Αυτό πάντως που μπορεί να κάνει καλύτερα ένα φεστιβάλ είναι να «μιλήσει» μέσα από το πρόγραμμα και τις επιλογές του. Μια ματιά στα φετινά τμήματα της Μπερλινάλε αποκαλύπτει μια πολυσυλλεκτική διοργάνωση με ταινίες από τις πέντε ηπείρους, ανδρών και γυναικών δημιουργών σε ικανοποιητική αναλογία, καθώς και με θέματα από ένα ευρύ κοινωνικό και ιστορικό φάσμα. Η απάντηση στη μισαλλοδοξία μπορεί να δοθεί (και) μέσα στη σκοτεινή αίθουσα.
