Συνολικά τέσσερα μελανόμορφα αρχαϊκά αγγεία, προερχόμενα από αθηναϊκά εργαστήρια, απέσυρε από χθεσινή δημοπρασία του στη Νέα Υόρκη ο οίκος Christie’s, έπειτα από επισημάνσεις του «ντετέκτιβ» αρχαιοτήτων Χρήστου Τσιρογιάννη ότι οι συγκεκριμένες αρχαιότητες συνδέονται με τις δραστηριότητες του καταδικασμένου για αρχαιοκαπηλία Τζανφράνκο Μπεκίνα.
Πρόκειται για μία κύλικα τύπου Σιάννων, διακοσμημένη με πολεμιστές, που χρονολογείται στο 570-560 π.Χ. και εκτιμήθηκε στα 15.000-20.000 δολάρια, για ένα πώμα λεκανίδας με Σφίγγες που τοποθετείται στο 570-550 π.Χ. και η τιμή πώλησής του υπολογίστηκε μεταξύ 8.000 και 12.000 δολαρίων, για μία υδρία του 530-520 π.Χ. που απεικονίζει τον Διόνυσο και κοστολογήθηκε στα 7.000-9.000 δολάρια, καθώς και για μία λήκυθο με παράσταση άθλου του Θησέα, χρονολογημένη στο 500-490 π.Χ. και με εκτιμώμενη αξία 20.000-30.000 δολαρίων. Οι τέσσερις αρχαιότητες επρόκειτο να βγουν σε πλειστηριασμό στο πλαίσιο της δημοπρασίας «Αρχαιοελληνικά αγγεία από τη Συλλογή Τσίμερμαν», όμως ο Χρήστος Τσιρογιάννης ενημέρωσε τις Αρχές και τον Τύπο για την προέλευσή τους και ο οίκος Christie’s τις απέσυρε το βράδυ της Δευτέρας, λίγο αφότου δέχθηκε σχετική ερώτηση από τη βρετανική εφημερίδα Guardian.
Ο κ. Τσιρογιάννης, αρχαιολόγος και επικεφαλής της ομάδας έρευνας παράνομων αρχαιοτήτων στην έδρα της UNESCO κατά των εγκλημάτων τέχνης, η οποία βρίσκεται στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, εξήγησε στην «Κ» πώς οδηγήθηκε στην ταύτιση των αγγείων. Η πιο «κλασική» ταύτιση αφορά τη λήκυθο, η οποία περιλαμβάνεται στο αρχείο Μπεκίνα, σε φωτογραφία που του είχε σταλεί από τον καταδικασμένο αρχαιοκάπηλο Ραφαέλε Μοντιτσέλι. «Το συμπέρασμα», λέει ο κ. Τσιρογιάννης, «είναι ότι ο οίκος Christie’s δεν συνεργάζεται με τις Αρχές για να ελέγξει αρχαιότητες που θα δημοπρατήσει».
Τα υπόλοιπα τρία αγγεία ταυτίστηκαν με πιο περίπλοκο τρόπο. Οπως εξηγεί ο κ. Τσιρογιάννης, είχαν πλειστηριαστεί στις 5 Μαΐου 1979 στη Γενεύη, σε δημοπρασία του Christie’s. Ο οίκος δεν ανέφερε ότι τότε τα είχε βγάλει προς εκποίηση ο ίδιος ο Μπεκίνα, χρησιμοποιώντας το ψεύτικο όνομα «κύριος Μποροβόβζα», κάτι που ο οίκος Christie’s γνώριζε.
«Σε επιστολή του το 1981, η οποία αναφερόταν στη δημοπρασία του 1979, ο οίκος Christie’s απευθυνόταν όχι στον Μποροβόβζα, αλλά στον ίδιο τον Μπεκίνα, ενημερώνοντάς τον ότι απώλεσαν ένα μέρος από την παρτίδα με τα τρία αγγεία και ότι επρόκειτο να τον αποζημιώσουν. Διότι προφανώς ήταν ο Μπεκίνα ο πραγματικός ιδιοκτήτης εκείνου του συνόλου αρχαιοτήτων και το “Μποροβόβζα” ήταν ψευδώνυμο», εξηγεί ο κ. Τσιρογιάννης και προσθέτει ότι το συγκεκριμένο γράμμα βρίσκεται επίσης στο αρχείο Μπεκίνα.
«Αρα ο Christie’s γνώριζε εδώ και 45 χρόνια ότι ο Μπεκίνα ήταν ο ιδιοκτήτης των αγγείων», καταλήγει. «Εδώ έχουμε εσκεμμένη απόκρυψη των πιο σημαντικών στοιχείων προέλευσης των συγκεκριμένων αρχαιοτήτων, που τις συνδέουν με έναν καταδικασμένο διακινητή αρχαιοτήτων. Δεν υπάρχει δικαιολογία ότι δεν γνώριζαν· γνώριζαν και αποφάσισαν να αποκρύψουν τη σύνδεση με τον Μπεκίνα».
Μιλώντας στον Guardian, εκπρόσωπος του Christie’s χαρακτήρισε «κατηγορηματικά αναληθείς» τους ισχυρισμούς ότι ο οίκος γνώριζε πως οι συγκεκριμένες αρχαιότητες προέρχονταν από τον Μπεκίνα. «Οταν μας γνωστοποιήθηκε ότι μπορεί να υπάρχουν έγγραφα που τεκμηριώνουν μια τέτοια σύνδεση», συνέχισε ο εκπρόσωπος, «αποσύραμε τα αντικείμενα από τη δημοπρασία για περαιτέρω έρευνα, την οποία θα διεξαγάγουμε μαζί με τις ιταλικές αρχές».
