Το κορίτσι, μαθήτρια της Β΄ Λυκείου, ονειρεύεται να γίνει ηθοποιός. Θα δώσει για το Εθνικό, λέει. Η μητέρα της επιμένει ότι η κόρη δεν πρέπει να παραμελεί τα μαθήματα του σχολείου, όπως κάνει, αρκούμενη μόνο στην προετοιμασία για την περιζήτητη –για 16 θέσεις εξετάζονται περί τα 1.000 άτομα ετησίως– δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου ή για κάποια άλλη ιδιωτική σχολή. «Ας πάρει ένα πτυχίο. Ας περάσει σε κάποια σχολή θεάτρου, εύκολο δεν είναι; Η βάση εισαγωγής είναι χαμηλή», παρατηρεί. Οι βάσεις στα τμήματα Θεατρικών Σπουδών της χώρας (Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Πάτρας, Ναυπλίου) το 2023 ήταν από 9.425 μόρια έως 12.875 μόρια. Εφτανε, λοιπόν, ένας χαμηλός μέσος όρος, πέριξ του 13, στα τέσσερα μαθήματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων για τη σχολή με την υψηλότερη βάση.
Οι οπτικές μάνας και κόρης είναι ξεπερασμένες. Προφανώς το ταλέντο αποτελεί τη βάση για μια καριέρα στον χώρο της τέχνης. Εάν αυτό θα καλλιεργηθεί είναι και θέμα προσωπικού βασάνου, αλλά και μέλημα της δραματικής σχολής του, ως προς τη μεθοδολογία. Ωστόσο, μόνον οι σπουδές υποκριτικής δεν αρκούν πλέον για τη σκευή ενός καλλιτέχνη. Μπορεί «να τα λέει», όπως είναι η συνήθης έκφραση για έναν υποψήφιο ηθοποιό, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτε. Πρέπει να του προσφερθεί πλούτος ακαδημαϊκών ερεθισμάτων από διαφόρους κλάδους της τέχνης και της επιστήμης, για να αποκτήσει ευρύτητα πνεύματος, σε μια εποχή που το ταλέντο σηματοδοτείται από πολύ περισσότερα στοιχεία πέραν της ορθοφωνίας και της φωτογένειας.
Η μητέρα, από την πλευρά της, πιστεύει ότι επειδή το παιδί μπορεί να εισαχθεί εύκολα σε ένα πανεπιστημιακό τμήμα (αυτό δεν είναι υποτιμητικό για τα τμήματα;), θα εξασφαλίσει και ένα πτυχίο για… παν ενδεχόμενον. Αγνοεί ότι με τη νοοτροπία αυτή ουδείς γίνεται σοβαρός επιστήμονας (θεατρολόγος) και επαγγελματίας. Καταλήγει άνεργος.
Πίσω από τις απόψεις κόρης και μητέρας υποκρύπτεται η στρεβλή ανάπτυξη των θεατρικών σπουδών τις τελευταίες τρεις δεκαετίες στην Ελλάδα. Οι δραματικές σχολές εστιάζουν στην τεχνική και σωματική προετοιμασία των επίδοξων ηθοποιών για την ανάπτυξη ενός ρόλου, αγνοώντας τη συνθετότητα γνώσεων και δεξιοτήτων που απαιτούνται για να σταθεί με διάρκεια ένας ηθοποιός (ευρύτερα, ένας καλλιτέχνης) στον χώρο του. Οι ουκ ολίγες θνησιγενείς απόπειρες θεατρικών ομάδων, τόσο στις επίσημες σκηνές της χώρας όσο και στα διάφορα θεατρικά πατάρια, το αποδεικνύουν.
Ας αναλογιστούμε μόνο ότι μέσω της τεχνητής νοημοσύνης έχουν βρεθεί φόρμες που αποδίδουν μια ψυχολογική κατάσταση (θυμωμένος, χαρούμενος, ευτυχισμένος, μπερδεμένος).
Η ανακάλυψη δημιουργεί ερωτήματα για τη χρήση της ψηφιακής φόρμας στις παραστατικές τέχνες και στην απόδοση των νοημάτων ενός έργου, τα οποία προστίθενται στην ανάγκη η δουλειά ενός ηθοποιού να βασίζεται σε γλωσσική, ψυχολογική, εθνογραφική μελέτη ενός κειμένου-ρόλου. Αλλιώς αναπαράγονται ξεπερασμένες, στερεοτυπικές απόψεις.
Η αναβάθμιση της θεατρικής παιδείας (σε ΑΕΙ και δραματικές σχολές) στην Ελλάδα είναι απαραίτητη. Θέλει όραμα και δουλειά βάθους. Προς το παρόν, βέβαια, δεν πρέπει να τρέφουμε ελπίδες. Το σχέδιο για ίδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικής Τεχνών κινείται με ρυθμούς χελώνας, εγκλωβισμένο στα συντεχνιακά συμφέροντα τόσο των στελεχών των δραματικών σχολών όσο και των καθηγητών σχετικών πανεπιστημιακών σχολών.