Θυμάστε τους γεωγραφικούς Ατλαντες που είχαμε όταν πηγαίναμε σχολείο; Εκείνες τις εικονογραφημένες εκδόσεις με τους πολύχρωμους χάρτες και περιγραφές για τα χαρακτηριστικά και την ανθρωπογεωγραφία του κάθε τόπου; Κάτι αντίστοιχο, αλλά με θεατρικούς όρους, επιχειρεί να δημιουργήσει ο σκηνοθέτης Παντελής Φλατσούσης με τη νέα του παράσταση «Aτλας της δεκαετίας του 2000» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά.
Ο γεννημένος το 1986 σκηνοθέτης, που έζησε τα εφηβικά και νεανικά του χρόνια τη δεκαετία του 2000, αποφάσισε να ερευνήσει τις στιγμές που διαμορφώνουν το μωσαϊκό της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, όπως μας είπε, λόγω του ειδικού βάρους που φέρει αυτή η χρονική περίοδος. «Πρόκειται για τη δεκαετία που εισάγονται σε πάρα πολλά πεδία της δημόσιας ζωής ζητήματα που μας απασχολούν όλο και πιο έντονα μέσα στην εικοσαετία που έχει μεσολαβήσει», όπως αναφέρει, «τόσο στο πεδίο της πολιτικής και της οικονομίας, όσο και της τεχνολογίας».
Τα σημαδιακά γεγονότα
Πράγματι, μπορούμε άραγε να θυμηθούμε σήμερα τον κόσμο μας πριν από το τρομοκρατικό χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους του 2001, τις μετακινήσεις μας πριν από την κατασκευή του μετρό της Αθήνας, τις ζωές μας πριν από το ευρυζωνικό δίκτυο, την εκτεταμένη χρήση κινητών τηλεφώνων και τα κοινωνικά δίκτυα; «Η έννοια του Ατλαντα με ενδιαφέρει υπό την έννοια του αρχείου», λέει ο ίδιος, «με απασχολεί η έννοια ενός βιωμένου ή ενός ενσώματου αρχείου όπου μέσω των ιστορικών γεγονότων θα αναδείξουμε στιγμές από τις ζωές των ανθρώπων».
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης είκοσι χρόνων από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, ο σκηνοθέτης ήθελε να γυρίσει το βλέμμα του στο παρελθόν, «να δούμε τι έχει μεσολαβήσει», και γι’ αυτό συνεργάστηκε με τις δραματουργούς Παναγιώτα Κωνσταντινάκου και Ιωάννα Λιούτσια στη σύνθεση του κειμένου, καθώς δεν πρόκειται για θέατρο ντοκιμαντέρ όπως οι προηγούμενες δουλειές του. «Είναι η πρώτη φορά που δουλεύω ένα καθαρά επινοημένο κείμενο, δεν είμαι βέβαιος ότι θέλω να συνεχίσω να κάνω παραστάσεις θεάτρου ντοκιμαντέρ», σχολιάζει, «πλέον με ενδιαφέρει περισσότερο η επαφή της μυθοπλασίας με την πραγματικότητα. Στον “Ατλαντα” παρουσιάζουμε το βλέμμα μας σε γεγονότα που συνέβησαν πριν από είκοσι χρόνια, ένα βλέμμα το οποίο έρχεται από το σήμερα και πηγαίνει προς το μέλλον».
«Αλλιώς φανταζόμασταν τη ζωή μας την ημέρα της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών του 2004 και αλλιώς μας βρήκε το 2010».
Πώς επιλέγει όμως κανείς ποια γεγονότα θα παρουσιάσει επί σκηνής, από μια εξαιρετικά πυκνή δεκαετία; Για τον σκηνοθέτη, τα δύο γεγονότα που ορίζουν τον κεντρικό άξονα της παράστασης είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες και τα γεγονότα που ακολούθησαν τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, «δύο συμβάντα που άλλαξαν το αφήγημα και χώρισαν τη δεκαετία σε δύο τελείως διαφορετικά κομμάτια. Αλλιώς ξεκινάει η δεκαετία του 2000 και αλλιώς τελειώνει. Αλλιώς φανταζόμασταν τη ζωή μας την ημέρα της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών του 2004 και αλλιώς μας βρήκε η αυγή της νέας δεκαετίας, το 2010».
Τα συστατικά στοιχεία
Η ελληνική εμπειρία βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του ιδιότυπου θεατρικού Ατλαντα, ωστόσο δεν λείπει το διεθνές πλαίσιο. «Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο μπορούμε να καταλάβουμε τον αντίκτυπο της 11ης Σεπτεμβρίου στα ελληνικά πράγματα ή τις επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Η παγκοσμιοποίηση παίρνει νέα μορφή από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και αποκτά μια πρωτόγνωρη μορφή τη δεκαετία του 2000». Ολα αυτά πλαισιώνονται σκηνοθετικά με ζωντανή βιντεοσκόπηση, χρήση τεχνολογίας και ζωντανή μουσική από το Παιδί Τραύμα (Τάσος Καρτέρης), που συνέθεσε πρωτότυπη μουσική για την παράσταση, με στοιχεία που παραπέμπουν στη δεκαετία του 2000, ενώ συμμετέχει και η ράπερ Sci-Fi River (Φένια Χατζηνικολάου).
Στόχος της παράστασης, για τον σκηνοθέτη, είναι να ωθήσει το κοινό σε έναν αναστοχασμό πάνω στα γεγονότα και στα βιώματα της εποχής εκείνης. «Αυτό είναι κάτι που δεν το κάνουμε στην Ελλάδα», αναφέρει, συμπληρώνοντας πως «όταν μιλάμε για την ιστορική εμπειρία, το κάνουμε με σκληρή, άκαμπτη γλώσσα. Αν δεν μιλήσεις για αυτά που έχουν συμβεί και κυρίως για αυτά που πονάνε, δεν προχωράς, δεν καταλαβαίνεις προς τα πού θες να πας, ποιο θες να είναι το συλλογικό σου μέλλον. Βλέπεις ότι στην Αγγλία, για παράδειγμα, έχουν ήδη κάνει τηλεοπτική σειρά για το Brexit και τα χρόνια της πανδημίας. Για εμάς, αυτά είναι ακόμα πολύ μακριά». Το ίδιο έκανε και εκείνος καθώς έγραφε το κείμενο. «Θυμόμουν τον εαυτό μου νεότερο, έθεσα τους γονείς μου και την ίδια μου τη ζωή σε άλλα πλαίσια, εντός της ιστορικής συγκυρίας κι ήταν σαν να ανακαλύπτω μια καινούργια ιστορία».
Η παράσταση «Aτλας της δεκαετίας του 2000» κάνει πρεμιέρα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά στις 10 Μαΐου.