Η μισάνοιχτη εξώθυρα στην οδό Δημητρακοπούλου έχασκε και αποκάλυπτε τον προθάλαμο αυτού του μεγάλου τριώροφου σπιτιού. Είναι ένα σπίτι σε μια γωνία μεγάλης προβολής, γι’ αυτό και πολλοί το γνωρίζουν εξ όψεως και άλλοι τόσοι το έχουν φωτογραφίσει. Βρισκόμαστε στο Κουκάκι προς Γαργαρέττα όπως έλεγαν παλιά, και στην ευθεία μας είναι το Μουσείο της Ακρόπολης. Δεξιά, κάτω, η Συγγρού.
Από την οδό Πετμεζά, όπως το σπίτι διπλώνει με χάρη για να γυρίσει και να φανερώσει τους αψιδωτούς, σκεπαστούς εξώστες, βλέπει κανείς το μέγεθος και την αστική αξιοπρέπεια μιας συνοικιακής οικοδομής. Εκεί, ήταν η κεντρική είσοδος (σήμερα σφραγισμένη) που οδηγούσε στον πρώτο όροφο. Στην οδό Δημητρακοπούλου 11 βρίσκεται η θαυμάσια, ξυλόγλυπτη πλαϊνή είσοδος, βαμμένη πράσινη, με φεγγίτη, που ανοίγει και οδηγεί στον τελευταίο όροφο. Στο ισόγειο υπήρχαν κάποτε μαγαζιά.
Διηγήσεις και αναμνήσεις αναφέρουν ένα καθαριστήριο, τα χαρτικά του Κωστούκη ή το ψιλικατζίδικο του κυρίου Τάκη, όπως το έλεγαν, μαγαζιά εξυπηρέτησης της γειτονιάς. Αυτά έδειχναν το δέσιμο της συνοικίας, την καθημερινότητά της, γίνονταν τα σημεία αναφοράς και οι πηγές των αναμνήσεων. Ξεθωριασμένες στον χρόνο μορφές ιδιοκτητών και μικροεμπόρων, μαζί με τη χροιά της φωνής τους, τα χέρια τους, το βλέμμα τους, μαζί και κάποιο παραποιημένο από τις συχνές επαναλήψεις περιστατικό, έφερναν κύματα εικόνων από το χθες. Η γειτονιά. Τις προάλλες που περνούσα για πολλοστή φορά απέξω, κοντοστάθηκα στη μισάνοιχτη εξώθυρα στην οδό Δημητρακοπούλου. Το θεώρησα τύχη. Ολόγυρα η γνωστή κίνηση πεζών και τροχοφόρων. Αλλά μέσα στο σπίτι, όπως αυτό άνοιγε μέσα από τη μισάνοιχτη πόρτα, επικρατούσε απόλυτη ησυχία, γαλήνη και μια απόκοσμη σιωπή.
Η εικόνα που αποκαλύπτεται από την οδό Δημητρακοπούλου 11 είναι μια κανονική αστική σκηνογραφία. Η ξύλινη σκάλα που οδηγεί επάνω είναι σε εξαιρετική κατάσταση και όπως ανεβαίνει εμφανίζονται και τα παράθυρα του κλιμακοστασίου. Θα μπορούσε ένας μελετητής της καθημερινότητας να αναλύσει όλα αυτά τα στοιχεία όπως και ένας ερευνητής της αρχιτεκτονικής για μεσοαστούς στις αθηναϊκές συνοικίες. Καθώς κοιτούσα σκεφτικός αυτό το θέαμα δεν μπορούσα να μην αναλογιστώ τα εκατοντάδες ανάλογα σκηνικά που σαρώθηκαν ανενδοίαστα. Αυτό όμως έστεκε μπροστά μου και προκαλούσε πλούτο αισθημάτων.
Η σκάλα φαινόταν γερή και ανέβαινε στριφογυριστή για να επιβεβαιώσει την τέχνη εκείνων των μαστόρων, των ξυλουργών, των γυψαδόρων, των πλακάδων. Από όλα είχε αυτή η είσοδος, που δεν ήταν η εξαίρεση, αλλά απεναντίας ήταν ο κανόνας σε όλες τις αστικές αθηναϊκές συνοικίες. Χωρίς αμφιβολία, υπήρχε μπροστά μου ένας χρωματικός χείμαρρος που πλημμύριζε τις αισθήσεις. Αυτό το βρεφικό ροζ, πατημένο σαν παλιομοδίτικη καραμέλα, βγαλμένο από κοριτσίστικα όνειρα του χθες, και βαλμένο εκεί από κάποιον μάστορα κατ’ εντολή ή κατ’ επιλογή για να σκεπάσει το λερωμένο άσπρο, εκείνο το γαλακτερό ζαχαρί που απλώνεται στις γύψινες διακοσμήσεις.
Πόσοι και πόσοι στο κοντινό παρελθόν είχαν υποτιμήσει την επισημότητα του αθηναϊκού μικροαστισμού; Με την ευρύτερη έννοια, η μικρής κλίμακα σε εύρος, σφρίγος και φιλοδοξία, αστική τάξη των συνοικιών άφησε πίσω της ένα αισθητικό σύμπαν, που, πέρα από τα γύψινα και τα ξυλόγλυπτα, εξέφραζε και ένα πλέγμα κοινωνικής ρύθμισης. Αυτό το θέαμα μιλούσε μπροστά μου και μοιραζόταν εκείνες τις αυτονόητες αξίες μιας αστικής τελετουργίας.
Στην οροφή διέκρινα στις γωνίες κάποιες ενότητες ανθέων σε απευθείας συνομιλία με το αισθητικό λεξιλόγιο της αρ νουβό. Σκεφτόμουν τα εσωτερικά του σπιτιού αυτού, την καθημερινότητά του, τη ζωή στη γειτονιά όταν ήταν ακόμη γειτονιά για τους κατοίκους.
