Η μυθολογία της αμερικανικής μητρόπολης
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ
Η Εθνική Πινακοθήκη στην Ουάσιγκτον, ένα από τα πιο σημαντικά μουσεία στις ΗΠΑ, εγκαινίασε την ενότητα «Αμερικανική τέχνη, 1900-1950: Η πόλη», στο ισόγειο του East Building. Πρόκειται για μια ανθολόγηση λιθογραφιών και φωτογραφιών από τις συλλογές της Πινακοθήκης με θέμα την αμερικανική μεγαλούπολη, την κουλτούρα της και τη διεθνή γλώσσα της, που, παραμένει όμως ταυτόχρονα βαθύτατα αμερικανική. Τα έργα που επελέγησαν δοξάζουν την κουλτούρα των ουρανοξυστών, στη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών του εικοστού αιώνα, τις ατσάλινες γέφυρες και την ισχυρή εικονοποιητική επίδρασή τους, και φυσικά τη ζωηρή κίνηση στους δρόμους των μεγαλουπόλεων και κυρίως της Νέας Υόρκης, πόλης που σφράγισε τη διεθνή συνείδηση πάνω σε θέματα νεωτερικότητας και αστικής κουλτούρας. Εμφαση δίνεται στη μετακίνηση από και προς τη δουλειά, το σπίτι, το κέντρο της πόλης ή τις παρυφές της, σε αυτοκινητοδρόμους, γέφυρες, υπόγειους σιδηροδρόμους και σιδηροδρομικούς σταθμούς, που ήταν νεωτερικοί «καθεδρικοί ναοί» για τουλάχιστον έναν αιώνα (1850-1950), πριν επικρατήσει πλήρως η χρήση του ιδιωτικού αυτοκινήτου στις ΗΠΑ. Ο σιδηροδρομικός σταθμός στις αμερικανικές πόλεις ήταν μια πύλη με ύψιστο συμβολισμό και γνώρισε τεράστια ακμή. Εκπροσωπήθηκε, δε, από εμβληματική αρχιτεκτονική.
Η κατεδάφιση του Πεν Στέσιον στη Νέα Υόρκη, το έτος 1963 (ενός μυθικού κτιρίου Beaux-Arts από το 1910), σήμανε τελετουργικά και ιδιαιτέρως τραυματικά το τέλος μιας εποχής. Αυτήν την εποχή αναδεικνύει με αυτήν τη συλλογή η Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσιγκτον, επιχειρώντας να δώσει ένα κλίμα και μια ατμόσφαιρα των πρώτων πενήντα χρόνων του περασμένου αιώνα, στη διάρκεια των οποίων γιγαντώθηκαν οι πόλεις, επήλθαν το κραχ και η οικονομική κρίση και ανεργία της δεκαετίας του ’30, θεοποιήθηκαν ο κινηματογράφος και οι αστέρες της οθόνης, και καλλιεργήθηκε η ιδιαίτερη κουλτούρα της αμερικανικής μεγαλούπολης με έναν τρόπο που επέδρασε στην παγκόσμια συνείδηση. Η νέα, τότε, γεωμετρία των πόλεων, και ιδίως της Νέας Υόρκης, η κορυφογραμμή και η σιλουέτα των απολήξεων των κτιρίων, η καθημερινότητα στις μεγάλες λεωφόρους και στις φτωχογειτονιές αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες, ανάμεσά τους και ορισμένους κλασικούς της αμερικανικής φωτογραφίας όπως ο Γουόκερ Ιβανς ή ο Γουόλτερ Ρόζενμπλουμ (δική του η κεντρική φωτογραφία από το 1938).
ΣΤΟΚΧΟΛΜΗ
Το βλέμμα του Στρίντμπεργκ
Ειδική αναφορά στον Αύγουστο Στρίντμπεργκ υπάρχει στο περίφημο Σκανδιναβικό Μουσείο της Στοκχόλμης (Nordiska Museet), που είναι εθνική κιβωτός. Ο Στρίντμπεργκ είχε προσωπική γνωριμία με τον Αρτουρ Χαζέλιους, ο οποίος ίδρυσε το μουσείο το 1873 και αργότερα (1891) το Σκάνσεν. Σημαντική ήταν η συμβολή του Στρίντμπεργκ σε ιδέες όπως και η προσφορά του σε εκθέματα. Μετά τον θάνατό του, μεγάλο μέρος της κινητής περιουσίας του περιήλθε στο μουσείο.
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ
Μαντάμ ντ’ Ορα
Η Αυστριακή φωτογράφος Ντόρα Κάλμους (1881-1963) ήταν σκαπανέας και έγινε γνωστή ως Μαντάμ ντ’ Ορα. Μια αναδρομική έκθεση στη Νέα Υόρκη, στη Neue Galerie (που ειδικεύεται στην τέχνη της Κεντρικής Ευρώπης), φωτίζει το πολύπλευρο έργο της. Διάσημη για τα πορτρέτα της, η Μαντάμ ντ’ Ορα είχε μια πολυκύμαντη ζωή και επέζησε στο Ολοκαύτωμα. Ανήκει στην εβραϊκή διανόηση της παλιάς Βιέννης και η καριέρα της κάλυψε μισόν αιώνα (1907-1957).
ΧΙΟΥΣΤΟΝ
Νόρμαν Ρόκγουελ
Η έκθεση στο Μουσείο Καλών Τεχνών στο Χιούστον του Τέξας είναι αφιερωμένη στον Νόρμαν Ρόκγουελ και στον τρόπο που η τέχνη του στα μέσα του εικοστού αιώνα συμβόλισε την ψυχή της Αμερικής (έως 22 Μαρτίου). Παρουσιάζει επιλογή έργων που εστιάζουν στη σειρά με θέμα την «Ελευθερία» από το 1943 – ελευθερία του λόγου, ελευθερία λατρείας, ελευθερία από φόβο, ελευθερία από έλλειψη. Ο Νόρμαν Ρόκγουελ (1894-1978) παραμένει η επιτομή της Αμερικής του 20ού αιώνα.
ΠΕΚΙΝΟ
Ζάχα Χαντίντ
Η νέα έκδοση του εκδοτικού οργανισμού Taschen παρουσιάζει το σύνολο των έργων της Ζάχα Χαντίντ (1950-2016) σε έναν ενιαίο τόμο 672 σελίδων με τιμή 50 ευρώ. Στη φωτογραφία, εικονίζεται ένα από τα έργα της στο Πεκίνο και η εξαιρετική φωτογράφιση, που περιλαμβάνεται στην έκδοση, αποκαλύπτει το εύρος της καινοτόμου και τολμηρής αρχιτεκτονικής της σε μια ευρεία κατηγορία κτιρίων σε διάφορα σημεία του κόσμου. Περιλαμβάνονται κείμενα και σχέδια της ίδιας της Ζάχα Χαντίντ.
ΒΙΕΝΝΗ
Μοντέρνοι καιροί
Στο περίφημο Μουσείο Λέοπολντ της Βιέννης, που επικεντρώνεται στα μεταβατικά και νεωτερικά ρεύματα της εποχής 1880-1930, εξελίσσεται έως τον Μάρτιο 2023 η νέα μόνιμη παρουσίαση με τίτλο «Βιέννη 1900». Η Βιέννη στο γύρισμα του περασμένου αιώνα ήταν η πρωτεύουσα της αριστοκρατίας και των ριζοσπαστών καλλιτεχνών.
Ηταν η πρωτεύουσα της κεντροευρωπαϊκής πρωτοπορίας και της απόσχισης από τον ακαδημαϊκό κανόνα. Το Μουσείο Λέοπολντ δημιούργησε ένα παράθυρο σε αυτόν τον κόσμο.