«Παρά τη μακρά εμπειρία του Βυζαντινού Μουσείου σε δύσκολες θεματικές εκθέσεις αρχαιολογικού περιεχομένου, βυζαντινής ή ακόμα και νεότερης τέχνης, η προετοιμασία της συγκεκριμένης έκθεσης ήταν για όλους μας μια πρόκληση και ένα τολμηρό εγχείρημα», είπε χθες η διευθύντρια του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, Κατερίνα Δελλαπόρτα, στα εγκαίνια της νέας περιοδικής έκθεσης «Εργα Κινεζικής τέχνης από τη Συλλογή Ι. & Δ. Πασσά», στο Μέγαρο της Δουκίσσης Πλακεντίας.
Εγχείρημα, όπως εξήγησε, που ήλθε εις πέρας χάρις στην μακρά προετοιμασία της από τους επιμελητές, Εφη Μεραμβελιωτάκη, αρχαιολόγο, εξειδικευμένη στην τέχνη και στον πολιτισμό της Απω Ανατολής η οποία αποκρυπτογράφησε τους συμβολισμούς και τα μηνύματα που κρύβονται πίσω από τις μορφές και τα διακοσμητικά μοτίβα των αντικειμένων. Αλλά και στον δρα αρχαιομετρίας, συντηρητή Θωμά Κατσαρό, ο οποίος τεκμηρίωσε την ορυκτολογική τους προέλευση στο πλαίσιο ενός διεπιστημονικού προγράμματος.
Στις προθήκες του εκθεσιακού χώρου των περιοδικών εκθέσεων, αυτή τη φορά πρωταγωνιστεί η μικρογλυπτική. Εκατό εκθέματα όπως τιρκουάζ, αμέθυστος, ζαντ, λάπις λάζουλι, βαθυπράσινος μαλαχίτης, ορεία κρύσταλλος, άκουα μαρίνα, χαλκηδόνιος, φθορίτης, ιριδίζον «μάτι της τίγρης», καθώς και μικροαντικείμενα σμιλεμένα σε ελεφαντόδοντο και κοράλλι. Πρόκειται για έργα κινεζικής τέχνης από την ασιατική συλλογή του Ιδρύματος Πασσά, τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό. Χρόνια πριν, το ΒΧΜ είχε διοργανώσει έκθεση με αντικείμενα από τη συλλογή κεραμικής, κυρίως πορσελάνινα βάζα και αγαλματίδια. Ομως τα κινεζικά εκτίθενται για πρώτη φορά. Αλλωστε, στα εργαστήρια του ΒΧΜ έγιναν το καλοκαίρι του 2005 η καταγραφή, η τεκμηρίωση και η συντήρηση των έργων της συλλογής Πασσά, που βρίσκεται από τότε με χρησιδάνειο για 20 χρόνια στο μουσείο, με την υπογραφή του Ιδρύματος.
Η έκθεση των έργων κινεζικής τέχνης κατά την κ. Δελλαπόρτα, δεν ήταν εύκολη όπως δήλωσε στην «Κ». «Τα αντικείμενα είναι εντυπωσιακής τέχνης, ωστόσο αποδείχθηκαν ιδιαίτερα δύσκολα και για την μουσειολογική τους παρουσίαση και ανάδειξη. Αυτό το πέτυχε με πρωτότυπο τρόπο ο Σταμάτης Ζάννος, γνωστός για τις πετυχημένες εκθέσεις του σε μεγάλα μουσεία». Τόνισε ακόμη ότι, ενώ ο σκοπός ήταν η ανάδειξη των 100 αντικειμένων μόνο ως έργων τέχνης, «η μελέτη και τεκμηρίωσή τους, οδήγησε σε βαθύτερους επιστημονικούς προβληματισμούς, ανοίγοντας νέους δρόμους έρευνας».
Σκοπός της έκθεσης είναι να παρουσιάσει το ΒΧΜ την άγνωστη κινεζική τέχνη της μικρογλυπτικής σε πολύτιμους λίθους, όπως αυτή αποτυπώνεται στα εξαιρετικά έργα τέχνης από τη Συλλογή Πασσά, επισημαίνοντας ταυτόχρονα τους συμβολισμούς και τα μηνύματα που κρύβονται πίσω από τις μορφές και τα διακοσμητικά μοτίβα.
Τα αντικείμενα εντάσσονται σε επτά συνολικά θεματικές ενότητες: Απόηχοι ενός ένδοξου παρελθόντος, Μεγαλείο και Πολυτέλεια, Ο κόσμος των συμβόλων, Γυναικείο κάλλος, Αντικείμενα λατρείας, Συλλέγοντας κινεζικούς νεφρίτες και Ζωγραφική στον λίθο. Πλούσιες πληροφορίες δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να μάθει περισσότερα για τη χρήση των πολύτιμων λίθων στην κινεζική τέχνη, κυρίως τον νεφρίτη, τον «ουράνιο λίθο» των Κινέζων, καθώς και στοιχεία για την ερμηνεία των μοτίβων και των συμβόλων που κοσμούν τα αντικείμενα.
Εχει ενδιαφέρον επίσης, ότι η κινεζική μικρογλυπτική, εδώ, παρουσιάζεται μαζί με ζωγραφικά έργα της ζωγράφου Ευσταθίας Μηλαράκη, νέας καλλιτέχνιδος η οποία δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια στην Κίνα, και τα έργα της είναι εμπνευσμένα από κλασικά έργα κινεζικής ζωγραφικής. Η περιοδική έκθεση θα διαρκέσει έως τις 19 Απριλίου στο Μέγαρο της Δούκισσας, ενώ στο ισόγειο του εκθεσιακού χώρου έχει δημιουργηθεί ενότητα για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα της έκθεσης.