Οι εικαστικές απόπειρες αντιγραφής πινάκων του Γκρέκο «διά χειρός» μαθητών του Πρότυπου Πειραματικού Γυμνασίου Αναβρύτων, σε περίοπτη θέση στην αίθουσα εκδηλώσεων. Στην οθόνη προβολής, λίγα μόλις λεπτά πριν, έπεσαν οι τίτλοι τέλους της ταινίας του Γιάννη Σμαραγδή «Ελ Γκρέκο». Ο λόγος; «Το σχολείο μας ανήκει στο δίκτυο εταιρικών και συνεργαζόμενων σχολείων Ουνέσκο και η Εθνική Επιτροπή ανακήρυξε το 2014 χρονιά Δομήνικου Θεοτοκόπουλου», εξηγεί η κ. Εύη Μπαξεβάνη, φιλόλογος, υπεύθυνη στο σχολείο του Ομίλου Ουνέσκο, επισημαίνοντας πως «κάθε χρόνο τιμάται ένας Ελληνας, ο οποίος έχει αποκτήσει παγκοσμιότητα μέσα από το έργο του. Πραγματοποιούνται εκδηλώσεις και οργανώνονται δραστηριότητες, όλα στο πνεύμα της διεθνούς οργάνωσης, που αφορά στην ενεργοποίηση των νέων ως μελλοντικών πολιτών. Πρόσφατα συμμετείχαμε στο μαθητικό συμπόσιο της Κύπρου με θέμα τον ρόλο των τεχνών στην εξάλειψη της διαφορετικότητας».
Με ποιο τρόπο ενεπλάκησαν τα παιδιά; Η Σοφία Κοντού και η Κωνσταντίνα Καρκαβίτσα, μαθήτριες της γ΄ και της β΄ Γυμνασίου αντίστοιχα, δίνουν το στίγμα: «Το βάρος δόθηκε στο μάθημα των εικαστικών. Ζωγραφίσαμε προσπαθώντας να αντιγράψουμε έργα του Ελ Γκρέκο. Κάναμε σκίτσα. Φωτογραφίσαμε συμμαθητές και φίλους, που έμοιαζαν με τις μορφές των πορτρέτων του καλλιτέχνη και τα επεξεργαστήκαμε ψηφιακά. Προσθέσαμε ρούχα, σκιές. Δημιουργήσαμε ξανά τα διάσημα έργα αλλά με τις μορφές των δικών μας!».
Η κ. Ουρανία Τσάπαρη, γλύπτρια, εικαστικός, με μάστερ στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό, καθηγήτρια των παιδιών, αποτυπώνει τις δικές της εντυπώσεις: «Τα παιδιά δεν φοβήθηκαν να αναμετρηθούν με τον Θεοτοκόπουλο. Μιλήσαμε για την εικονογραφία, την αγιογραφία, τους κώδικες που χρησιμοποίησαν η κρητική και η μακεδονίτικη σχολή. Είδαμε πως ο Θεοτοκόπουλος, φεύγοντας από την Κρήτη για να πάει στην Ιταλία και στην Ισπανία, κατάλαβε ότι η τέχνη που είχε στα χέρια του ήταν το όπλο του, το χρησιμοποίησε όμως με τον τρόπο που το είχε μάθει στην Ελλάδα».
Πώς εισέπραξαν τα παιδιά τη διαχρονικότητα του έργου του; «Είναι εξοικειωμένα με αυτό το ψηλόλιγνο στυλ. Οι μορφές θυμίζουν τα σημερινά cartoon-animation, οπότε τις δέχτηκαν σαν κάτι επίκαιρο». Δεν περιορίστηκαν, ωστόσο, στο αμιγώς εικαστικό κομμάτι. Σύμφωνα με την Κωνσταντίνα, «μάθαμε πολλά για τη ζωή του Γκρέκο αλλά επικεντρωθήκαμε κυρίως στη διαφορετικότητα που προέβαλε και στην αντιμετώπισή του από την κοινωνία της εποχής. Ηταν ένας μεγάλος καλλιτέχνης, ο οποίος παρέμεινε στο ύφος και στον χαρακτήρα του, δεν ακολουθούσε τα πρότυπα της εποχής».
Πώς αντιλαμβάνεσαι τη διαφορετικότητα; «Το βασικό αίτιο είναι ο φόβος για το διαφορετικό. Το βάζουμε στην άκρη, επειδή είναι κάτι που δεν το γνωρίζουμε. Εμείς σαν όμιλος προσπαθούμε να το εξαλείψουμε από το σχολείο, τη ζωή μας. Θέλουμε να έρθουμε κοντά σε οτιδήποτε ονομάζεται διαφορετικό: αλλόθρησκος, αλλοδαπός, με κινητικά προβλήματα ή νοητική υστέρηση, με περισσότερο ή λιγότερο βάρος ή απλώς με διαφορετικές απόψεις από αυτές του συνόλου». Οπως προσθέτει η Σοφία: «Πιστεύω ότι κι εγώ άλλαξα μέσα μου, έμαθα να μη βλέπω το διαφορετικό πάντα αρνητικά λόγω προκαταλήψεων και στερεοτύπων».