Η θόλος του Πλανηταρίου είναι ταυτισμένη στη συνείδηση του κοινού με νοητές διαδρομές ώς τα όρια του γαλαξία μας και ακόμα πιο πέρα. Ωστόσο, αυτή τη φορά καλούμαστε να ακολουθήσουμε καθοδική πορεία για να ανακαλύψουμε τον μαγικό κόσμο του βυθού μέσα από τις καθηλωτικές φωτογραφίες, που από την ερχόμενη Δευτέρα θα κοσμούν την αίθουσα του παλαιού Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου. Κάθε ταξίδι έχει διάρκεια μόλις μία ανάσα, όμως, όπως υπογραμμίζει ο φωτογράφος και εκπαιδευτής ελεύθερης κατάδυσης Στέφανος Κόντος, μία αναπνοή κρατάει όσο μία μικρή αιωνιότητα. «Για μένα η μία ανάσα δεν είναι περιορισμός, είναι απελευθέρωση. Και η ίδια η ζωή έχει νόημα ακριβώς επειδή είναι πεπερασμένη».
Στόχος του καλλιτέχνη και συνιδρυτή της σχολής «Freedivegreece» δεν είναι η επίτευξη της τεχνικής αρτιότητας, αλλά η αποτύπωση των συναισθημάτων που βιώνει στη διάρκεια των υποβρύχιων εξερευνήσεών του. Αλλωστε, από τότε που τράβηξε την πρώτη του υποβρύχια φωτογραφία –σε ηλικία 12 ετών με τη μηχανή Nikonos του πατέρα του– βασική επιδίωξή του είναι να μοιραστεί με τους ανθρώπους τις υπέροχες εικόνες που αντικρίζει δεκάδες μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, είτε πρόκειται για απόκοσμα τοπία και ναυάγια είτε για τα «ακροβατικά» ενός αστερία. «Η ελεύθερη κατάδυση σου προσφέρει μία επαφή με τη φύση, που δεν την έχεις με κανέναν άλλο τρόπο. Ουσιαστικά, γίνεσαι ένα με το περιβάλλον του βυθού», προσεγγίζοντας «τον τρόπο με τον οποίο βουτούν τα θαλάσσια θηλαστικά». Αντίθετα, οι μπουκάλες περιορίζουν τις κινήσεις του δύτη, τον κάνουν πιο αδέξιο και θορυβώδη και του δημιουργούν την εντύπωση ότι είναι απλός παρατηρητής, «ξένο σώμα» σε έναν ανοίκειο κόσμο.
Στο σύνολό τους, τα περίπου 30 έργα της έκθεσης «Με μια ανάσα: Η Ελλάδα κάτω από τη θάλασσα» τραβήχτηκαν χωρίς καμία τεχνική υποβοήθηση πέρα από τον αναγκαίο εξοπλισμό του φωτογράφου, ο οποίος περιλαμβάνει μία SLR μηχανή, όπως επίσης φώτα, τρίποδες και ό,τι άλλο απαιτείται ανά περίπτωση για τη δημιουργία ενός αυτοσχέδιου υποβρύχιου «στούντιο». Η δημιουργική διαδικασία είναι ιδιαίτερα κοπιαστική, αφού για την πραγματοποίηση της ιδανικής λήψης απαιτούνται πολλές βουτιές, ενώ η παρουσία μιας υποστηρικτικής ομάδας δυτών επιβάλλεται για λόγους ασφαλείας. Καθώς ορισμένες φωτογραφίες τραβήχτηκαν σε βάθος 20 ή και 30 μέτρων, είναι μοναδικές στο είδος τους, ενδεχομένως και σε παγκόσμιο επίπεδο.
«Μέχρι στιγμής δεν έχουμε καταφέρει να εντοπίσουμε κάποια αντίστοιχη σοβαρή προσπάθεια. Υπάρχουν πολλές υποβρύχιες φωτογραφίες, όμως είναι τραβηγμένες σε μικρότερα βάθη ή με τη χρήση οξυγόνου», αναφέρει ο Στέφανος Κόντος, μην παραλείποντας να προσθέσει ότι η απώλεια της ταπεινότητας μπορεί κάλλιστα να αποβεί μοιραία για έναν ελεύθερο δύτη. «Στη θάλασσα πρέπει να αντιλαμβάνεσαι πόσο μικρός και ασήμαντος είσαι. Κάθε βουτιά γίνεται σε κατάσταση απόλυτου ελέγχου και αυτογνωσίας, γιατί δεν υπάρχει περιθώριο σφάλματος», συνεχίζει, υποστηρίζοντας ότι η ασύγκριτη ηρεμία που αισθάνεται ο άνθρωπος μόλις βυθιστεί στο νερό δεν αποκλείεται να έχει τις ρίζες της στην εμβρυακή ηλικία.
Τυπωμένες σε μέταλλο, έτσι ώστε να δημιουργούν την εντύπωση του τρισδιάστατου, οι εικόνες τοποθετούνται περιμετρικά στην αίθουσα της Παλαιάς Θόλου, διαμορφωμένης κατάλληλα για να αναπαράγει την αίσθηση της κατάδυσης «στον μαγικό κόσμο του βυθού». Στο κέντρο του χώρου, ένα ενυδρείο διαθλά το φυσικό φως, ενώ η κατάλληλη μουσική υπόκρουση συμβάλλει στη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης βιωματικής εμπειρίας. Την έκθεση συμπληρώνει μία εκπαιδευτική ενότητα σε επιμέλεια του πρωταθλητή ελεύθερης κατάδυσης και συνιδρυτή της «Freedivegreece» Μανώλη Γιάνκου, η οποία φιλοδοξεί να μυήσει μικρούς και μεγάλους στα μυστικά της ελεύθερης κατάδυσης, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα την ομορφιά του ελληνικού βυθού και την ανάγκη προστασίας του. «Είμαστε εξοικειωμένοι με τις στερεοτυπικές εικόνες από τις τροπικές θάλασσες, ενώ διαθέτουμε ανάλογες ομορφιές», τονίζει ο Στέφανος Κόντος.
Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 2 Νοεμβρίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015. Είσοδος ελεύθερη.