Αφού στείλουμε μέσω της στήλης θερμά συγχαρητήρια σε όσους συμπεριλαμβάνονται από χθες στις βραχείες λίστες των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας για τη βιβλιοπαραγωγή του 2018, ας στρέψουμε για λίγο την προσοχή μας σε όσους δεν βρίσκονται εκεί.
Ενα πρόβλημα που έχει εντοπίσει η επιτροπή των βραβείων και έθιξε στο παρελθόν (σε τρεις υπουργούς Πολιτισμού) αφορά τους πρωτοεμφανιζόμενους συγγραφείς. Θα θυμούνται αρκετοί ότι τον Σεπτέμβριο του 2019 η επιτροπή ανακοίνωσε τη βραχεία λίστα των πρωτοεμφανιζόμενων συγγραφέων του 2017, αλλά δεν απένειμε κανένα βραβείο. Χθες δεν υπήρχε καν μια τέτοια λίστα ονομάτων. Ο λόγος για την απουσία της, όπως αναφέρεται στην έκθεση της επιτροπής, είναι το δεσμευτικό ηλικιακό όριο των 35 ετών που θέτει η νομοθεσία, μετά το οποίο ο συγγραφέας δεν θεωρείται «πρωτοεμφανιζόμενος». Ποιος είναι, λοιπόν, νέος συγγραφέας;
Δεν είναι ότι η επιτροπή δεν κάνει τόπο στα νιάτα. Αντιθέτως, μας διαβεβαιώνουν τα μέλη της. Ωστόσο, όπως επισημαίνουν, το βασικό κριτήριο με το οποίο καταρτίζουν τις λίστες τους και απονέμουν βραβεία είναι η ποιότητα του κειμένου και το ενδιαφέρον του περιεχομένου. Ανάμεσα στις περίπου 2.500 βιβλία που εξέτασε, μόλις δύο πληρούσαν τα ηλικιακά και ποιοτικά κριτήρια για την κατηγορία των πρωτοεμφανιζόμενων. Τα υπόλοιπα που θα μπορούσαν να συνθέσουν μια λίστα νέων συγγραφέων γράφτηκαν από ανθρώπους των 36 και 37 ετών και άρα κόπηκαν. Οσο κι αν πόνεσε, η επιτροπή δεν έδωσε βραβείο για την παραγωγή του ’17 και προφανώς δεν θα το κάνει ούτε τώρα.
Αξιόλογα βιβλία και ταλαντούχοι συγγραφείς, που δεν μπορούν να συναγωνιστούν καταξιωμένους και ωριμότερους συναδέλφους τους στις υπόλοιπες κατηγορίες βραβείων, παραμένουν στην αφάνεια λόγω ηλικίας. Είναι καιρός –και μάλλον αργήσαμε– να προχωρήσουμε πέρα από τις ηλικιακές διακρίσεις.
ΥΓ.: Για να μην ξεχνιόμαστε, η επιτροπή επισημαίνει, μεταξύ άλλων, την έλλειψη στοιχείων για την αποτίμηση της βιβλιοπαραγωγής, στοιχεία που θα έδινε ένας οργανισμός όπως το ΕΚΕΒΙ.