VINCENT T. DeVITTA,
ELIZABETH DeVITA-RAEBURN
Ο θάνατος του καρκίνου
μτφρ.- επιμ. δρ Αντώνιος Κ. Παπαγιάννης
εκδ. University Studio Press,
Θεσσαλονίκη 2020, σελ. 382
Κάθε χρόνο, εφτά χρόνια τώρα, κάθε Πρωτοχρονιά κάνω την ίδια ευχή: να πεθάνει ο καρκίνος. Ηρθαν έτσι τα πράγματα και φέτος πολύ πρόσφατα έπεσα πάνω σε αυτό το βιβλίο, με τον προκλητικό τίτλο: «Ο θάνατος του καρκίνου». Μου το σύστησε ένας φίλος, μπαμπάς παιδιού που νόσησε με καρκίνο. Ξεκίνησα λοιπόν να το διαβάζω παραμονή Πρωτοχρονιάς.
Το τελείωσα μέσα σε δύο μέρες. Ενας ιατρός γράφει για τον καρκίνο. Οχι για την παθολογία γύρω από τον καρκίνο, αλλά για την αποτυχία του συστήματος να σκοτώσει τον καρκίνο. Δεν μπορώ να βρω μια σελίδα που να μην έχω υπογραμμίσει και κάτι. Η περιέργεια του νέου γιατρού για την έρευνα, ο μοναδικός τρόπος που τα καρκινικά κύτταρα ξεγελούν την επιστήμη, ο απαράμιλλος τρόπος που το ανοσοποιητικό μας σύστημα αντεπιτίθεται, η αιώνια κινητικότητα των κυττάρων.
Τι είναι ο καρκίνος; Ενα κύτταρο, μια διαδικασία, μια μετάλλαξη, μια ανεξέλεγκτη πορεία, ένα αιώνιο γονίδιο; Ολα αυτά μαζί και άλλα τόσα.
Και η επιστήμη; Ο γιατρός; Με σόκαραν οι απαντήσεις του συγγραφέα. Τα περιστατικά που αφηγείται, οι αποφάσεις που έπρεπε να πάρει, οι σκέψεις και το ερώτημα που ποτέ δεν θα απαντηθεί: Αν;
Η Υγεία είναι το ύψιστο αγαθό αλλά είναι και χρήματα και κόπος και χρόνος και φιλοδοξία. Η δημόσια υγεία είναι μια τεράστια δεξαμενή που απαιτεί χρήματα, πολλά χρήματα. Οι γιατροί είναι άνθρωποι με τις αδυναμίες τους, τα καλά και τα κακά τους. Σε πολλά σημεία ο συγγραφέας περιγράφει τις μάχες του με άλλους γιατρούς, που δεν ήθελαν να πάρουν το ρίσκο, δεν ήθελαν να χάσουν την πρωτοκαθεδρία τους, δεν ήθελαν να ρισκάρουν τους μισθούς και τις θέσεις τους, δεν ήθελαν να ακούσουν, να μοιραστούν.
Σε πολλά σημεία ο συγγραφέας μιλάει για τους ασθενείς που έχασε, επειδή το σύστημα καθυστέρησε, η γραφειοκρατία επικράτησε των ιατρικών αποφάσεων, το κόστος κέρδισε τη ζωή.
Ενιωθα περίεργα διαβάζοντας. Από τη μία ο θυμός και η απόγνωση, ότι είμαστε χαμένοι αν δεν αλλάξουν οι νοοτροπίες. Από την άλλη η αισιοδοξία, ότι υπάρχουν λύσεις και αν ξεπεραστούν τα εμπόδια που βάζουν κάποιοι, η θεραπεία, το «ιερό δισκοπότηρο» του καρκίνου, θα βρεθεί. Ο άνθρωπος, αν αφήσει πίσω τον εγωισμό, μπορεί να νικήσει τον καρκίνο. Ειδικά σήμερα, οι επιστήμονες, οι ερευνητές έχουν τόσα εργαλεία. Η τεχνολογία έχει λύσει τα προβλήματα του παρελθόντος. Η γνώση είναι εκεί έξω, προσβάσιμη σε όλους.
Η πανδημία μας απέδειξε ότι αν συνεργαστούν όλοι, ακαδημαϊκή κοινότητα, φαρμακοβιομηχανία, εθνικά συστήματα υγείας και ασθενείς, μπορούμε να νικήσουμε τον χρόνο. Χρόνια οι ερευνητές μέσα στα εργαστήριά τους ψάχνουν να βρουν απαντήσεις και λύσεις. Χρόνια οι επιστήμονες απαιτούν χρήματα, αλλαγή νόμων. Χρόνια οι ασθενείς απαιτούν από τους γιατρούς τους να μην εγκαταλείψουν την προσπάθεια. Να τους ακούσουν, να μοιραστούν μαζί τους τη γνώση. Η γραφειοκρατία, η πολιτική σκοπιμότητα, η μικρότητα κάποιων, υπήρχαν και θα υπάρχουν. Μπορούμε να πάμε ένα βήμα πιο μπροστά;
Ναι, το λέει ξεκάθαρα ο Vincent DeVita. Ολοι αυτοί οι επιστήμονες που νίκησαν δεν ήταν ούτε μανιακοί ούτε ιδιοφυΐες. Ηταν επίμονοι. Παράκουσαν τους κανόνες όταν η λογική τους, οι αποδείξεις των εργαστηρίων τους, τους έλεγαν ότι ο κανόνας είναι λανθασμένος. Ηταν συνεργάτες και αναζητούσαν την πληροφορία παντού. Η αναδρομή στην ιστορία του καρκίνου έχει πολλά να μας διδάξει.
Θα σύστηνα να διαβάσουν αυτό το βιβλίο γιατροί, νοσηλευτές, ειδικοί ψυχικής υγείας, πολιτικοί, ασθενείς και οι φροντιστές τους. Ο καρκίνος μας αφορά όλους. Ερευνες λένε ότι ένας στους τρεις από εμάς θα έρθει αντιμέτωπος με τον καρκίνο είτε ο ίδιος ως ασθενής είτε κάποιο πρόσωπο του συγγενικού του περιβάλλοντος.
Ο χρόνος δεν είναι σύμμαχος. Οι ερευνητές στα εργαστήρια είναι. Ας τους δώσουμε τα εφόδια να βρουν το ιερό δισκοπότηρο. Γιατί αυτό το δισκοπότηρο υπάρχει…
* Η κ. Μένια Κουκουγιάννη διευθύνει την ΑμΚΕ «Καρκινάκι», η οποία στηρίζει το επιστημονικό – ερευνητικό έργο της επιστημονικής – ιατρικής κοινότητας που ασχολείται με τον καρκίνο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας, συγκεντρώνοντας πόρους για στήριξη καινοτόμων θεραπευτικών προσεγγίσεων για τον καρκίνο της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Περισσότερη ενημέρωση μέσω της ιστοσελίδας www.karkinaki.gr, της πρώτης και μόνης έως σήμερα «πύλης» ενημέρωσης για τον καρκίνο παιδικής και εφηβικής ηλικίας.