ΦΡΑΝΚ ΜΠΟΥΙΣ
Καμιάς γυναίκας γέννημα
μτφρ. Γιώργος Καράμπελας
εκδ. Καστανιώτης, σελ. 306
«Οι λέξεις δεν είναι τίποτα μπροστά σ’ αυτά, είναι ρούχα καθημερινά, που καμιά φορά γίνονται κυριακάτικα, για να κρύψουν τη βαθιά και μύχια γεωγραφία των δερμάτων· λέξεις, μια επινόηση των ανθρώπων για να μετράνε τον κόσμο.
Τότε, δεν περίμενα πια τίποτα απ’ τη ζωή μου.
Να σωπαίνεις τις λέξεις. Ν’ αφήνεις να έρθουν. Τότε δε θα έμενε τίποτα εκτός απ’ το γυμνό δέρμα, τις μυρωδιές, τα χρώματα, τους θορύβους και τις σιωπές».
Ο Φρανκ Μπουίς είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς και διακεκριμένους συγγραφείς της Γαλλίας. Εχει τιμηθεί με πολλά λογοτεχνικά βραβεία και το συγκεκριμένο έργο του «Καμιάς γυναίκας γέννημα» έχει ήδη γίνει μια τεράστια εμπορική επιτυχία σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα μεταφράζεται για πρώτη φορά από τον Γιώργο Καράμπελα.
Πρόκειται για μια ιστορία ανθρώπινης επιβίωσης, έναν ύμνο της ψυχικής δύναμης που πρέπει να αναπτύξει ένας άνθρωπος, ώστε να μπορέσει να αντεπεξέλθει σε κάθε αντιξοότητα, αφήνοντας πίσω του όλα όσα ορίζουν την οδυνηρή επικράτεια του κινδύνου, ο οποίος εμφιλοχωρεί στη ζωή και μετατρέπει την περιπέτειά της σε αναπόδραστο άλγος.
Ο Μπουίς υπογράφει μια ελεγεία για τη δύναμη της γυναίκας, η οποία καλείται να προχωρήσει ακόμη και όταν οι κοινωνικές νοοτροπίες αδυσώπητα καθορίζουν το πεπρωμένο της, κατακρεουργώντας αναντίλεκτα και με μεγάλη ακρίβεια το μέλλον της, λόγω των έμφυλων διακρίσεων που αναγκάζεται να υποστεί, και η υποταγή, ο ερεβώδης φόβος και ο κοινωνικός στιγματισμός καραδοκούν να μετατρέψουν τη μοίρα σε ζοφερό σκότος.
Η αφήγηση τοποθετείται στις αρχές του 20ού αιώνα, στην επαρχιακή Γαλλία. Η Ροζ είναι μια πολύ νεαρή κοπέλα. Ζει με τις αδελφές της και την οικογένειά της βουτηγμένη στην απόλυτη ανέχεια, εξαιτίας της οποίας ο πατέρας της θα πάρει την απόφαση να την πουλήσει σε έναν ισχυρό άνδρα, γαιοκτήμονα της περιοχής. Η Ροζ θα γνωρίσει την απόλυτη βάσανο μιας ζωής τροχιοδρομημένης στην υπηρεσία αυτού του ανθρώπου, ο οποίος ζει με την άρρωστη σύζυγό του και τη γριά μητέρα του. Η γνωριμία της με τον Εντμον θα είναι καθοριστική για τη δεκατετράχρονη Ροζ, ιδιαίτερα όταν το μυστικό που κρύβεται στο σπίτι του ανθρώπου αυτού θα έρθει στο φως. Με ευρηματικό τρόπο ο Μπουίς θα φέρει στα χέρια του πατέρα Γκαμπριέλ, του εφημέριου της περιοχής, την ιστορία. Ο εφημέριος θα γίνει ο αποδέκτης μιας ιδιότυπης εξομολόγησης, αλλά και κάποιων κρυφών ημερολογίων, με τρόπο παράδοξο και θα οδηγηθεί σε ένα άσυλο ανιάτων, εκεί όπου θα δει και τη δική του ζωή να αλλάζει έκτοτε και για πάντα.
Γραμμένο σαν μια μαρτυρία και χωρισμένο σε μικρά κεφάλαια, στο καθένα από τα οποία κάποιος ήρωας αφηγείται τη δική του εκδοχή για τα γεγονότα, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα διακρίνεται για τις έντονες ψυχολογικές διακυμάνσεις των απολύτως αδρά σκιαγραφημένων ηρώων του, οι οποίοι δεν αποδέχονται τη μοίρα τους. Με ένα ανεξάντλητο πάθος για ζωή, καταρρίπτουν τα κοινωνικά στερεότυπα της εποχής και στέκονται με θάρρος μπροστά στη δεινή δίνη που απειλεί να τους αφομοιώσει, συντρίβοντας ταυτόχρονα κάθε ικμάδα ζωής τόσο των ίδιων αλλά και όλων όσοι εμπλέκονται μαζί τους. Η Ροζ είναι μια γυναίκα που δεν παραιτείται, απεναντίας επεμβαίνει δυναμικά και αποδεικνύει ότι μπορεί τελικά να υπάρξει αισιοδοξία και στις πλέον δύσκολες συνθήκες ζωής.
Ιδιαίτερος είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Μπουίς δουλεύει το υλικό του. Στήνει μια μεταιχμιακή φοκνερική ατμόσφαιρα και μέσα σε αυτήν αφήνει να διαφανεί η κοινωνική βιαιότητα της ανθρωπογεωγραφίας της εποχής. Η ρεαλιστική, συχνά στα όρια της ωμής, γλωσσική αγωγή που επιλέγει –και που μεταφέρει στην ελληνική γλώσσα με εξαιρετικό τρόπο ο μεταφραστής, Γιώργος Καράμπελας– ενισχύει και δυναμώνει την επεξεργασία των ζητημάτων που ο συγγραφέας πραγματεύεται, των αξιών που θίγει και των αρκετά βίαιων και μερικές φορές αποτρόπαιων περιστατικών που περιγράφει. Με χειρουργική ακρίβεια ανατέμνει τη θέση της γυναίκας, αντιπαραβάλλοντας μπροστά στον τρόμο τη δίψα για όνειρα, και μπροστά στην κοινωνική αποστέρηση την αποφασιστικότητα και την τόλμη.
Το βιβλίο είναι γραμμένο από έναν αριστοτεχνικό συγγραφέα που αγαπάει τη γυναίκα και ξέρει πώς να αφηγηθεί θέματα που παραμένουν διαχρονικά, ακροβατώντας με δεξιοτεχνία από τον ρεαλισμό στην ποιητικότητα της αφήγησης, πλάθοντας με τέχνη τους ήρωες και συναρπάζοντας, εντέλει, τον αναγνώστη.