Δεν είναι δέκα, ούτε είκοσι. Είναι 47 προσωπικότητες που σημάδεψαν την πολιτιστική, αλλά συχνά και την κοινωνική, κάποτε και την πολιτική ζωή της χώρας τον 20ό αιώνα.
Από τον Κώστα Βάρναλη, την Ελλη Αλεξίου και τον Μάρκο Βαμβακάρη μέχρι τον Μάνο Χατζιδάκι, τη Μελίνα Μερκούρη και την Κατερίνα Γώγου, παρουσιάζονται μέσα από τις συνεντεύξεις που έδωσαν τα τελευταία 50 χρόνια στον Δημήτρη Γκιώνη, στις 240 σελίδες του καινούργιου βιβλίου του καταξιωμένου δημοσιογράφου, που κυκλοφόρησε μόλις από τις εκδόσεις «Αγκυρα» με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Ενας κι ένας…» και την επεξήγηση «46+1 άνθρωποι της τέχνης από κοντά».
Ο ένας, ο μόνος που είναι πάντα κοντά μας, είναι ο Μίκης Θεοδωράκης. Ολοι οι άλλοι έχουν «φύγει» από καιρό, αλλά σ’ αυτές τις σελίδες είναι σαν να ζωντανεύουν. Αυτό κατορθώνεται κατ’ αρχάς, χάρη στον ίδιο τον οξυδερκή λόγο των σημαντικών αυτών προσωπικοτήτων, που ο Δημ. Γκιώνης αποθησαυρίζει αφήνοντας κατά μέρος τα εφήμερα στοιχεία των πρώτων δημοσιεύσεων, κυρίως στην «Ελευθεροτυπία». Κατορθώνεται, όμως, και χάρη στη δική του ματιά, σε πρόσωπα και πράγματα, αυτή τη ματιά που έχει μέτρο, αλλά και συναισθηματισμό, για την οποία έχει καθιερωθεί εδώ και δεκαετίες.
Ενδιαφέροντα πορτρέτα
«Θα έκανα αυτή τη δουλειά ακόμα και πληρώνοντας», λέει ο Δημ. Γκιώνης, επαναλαμβάνοντας την κουβέντα τού επιμελητή των Απάντων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλου. Ομως, αυτό δεν σημαίνει ότι αφοπλίζεται μπροστά στους εκλεκτούς συνομιλητές του. Το αντίθετο. Η ιδεολογική του θέση είναι επίσης παρούσα. Αλλά ποτέ με φανατισμό, ενταγμένη στην ανθρώπινη υπόσταση, την οποία σέβεται βαθιά. Παρόν είναι και το λιτό, υποδόριο χιούμορ. Και στις συζητήσεις ο προβληματισμός για το δίκαιο, το όνειρο, τον έρωτα, τον θάνατο, την ελληνικότητα και, βέβαια, η έγνοια για μιαν άλλη, πιο ανθρώπινη ζωή, σε μια πιο ανθρώπινη πατρίδα.
Παρούσα κι εδώ η ελληνική κοινωνία όπως και στα πιο προσωπικά βιβλία του («Τώρα θα δεις», «Το περίπτερο», «Χωρίς προστάτη», «Και μετά τι έγινε», «Εμένα μου λες…»). Πρόκειται για ενδιαφέροντα πορτρέτα, αποκαλυπτικά σε πολλές περιπτώσεις, που ξετυλίγονται στις σελίδες του «Ενας κι ένας…» φωτίζοντας τον χαρακτήρα των προσωπικοτήτων.
Αγνωστες πτυχές τους
Αναπολούμε την πνευματικότητά τους, αλλά, ταυτόχρονα, μαθαίνουμε και άγνωστες πτυχές από τη ζωή τους. Με επαγγελματισμό που ποτέ δεν ξεπέφτει στη διεκπεραίωση, με λεπτομέρειες που δεν ενδίδουν στην αδιακρισία. Σπάνια ένα βιβλίο που είναι καλό μάθημα για κάθε δημοσιογράφο, είναι και τόσο απολαυστικό ανάγνωσμα για κάθε αναγνώστη.