Χαμένες ψευδαισθήσεις ★★★★
ΕΠΟΧΗΣ (2021)
Σκηνοθεσία: Ξαβιέ Ζιανολί
Ερμηνείες: Μπενζαμέν Βουασίν, Σεσίλ ντε Φρανς, Ξαβιέ Ντολάν
Μία από τις καλύτερες ταινίες που είδαμε στο τελευταίο Φεστιβάλ Βενετίας έρχεται, επιτέλους, και στις ελληνικές αίθουσες. Ο Γάλλος δημιουργός Ξαβιέ Ζιανολί μας ταξιδεύει στο Παρίσι των αρχών του 19ου αιώνα, εποχή παλινόρθωσης της μοναρχίας των Βουρβόνων. Εκεί καταφθάνει ο νεαρός Λουσιέν, επίδοξος ποιητής από την επαρχία, ο οποίος σύντομα θα καταλάβει πως για τους αριστοκράτες προστάτες του μετράει λιγότερο από όσο υπολόγιζε.
Αδίστακτοι γραφιάδες εφημερίδων, με ονόματα όπως ο «Σατανάς» ή ο «Κουρσάρος», προσφέρουν την εύνοια ή τη χλεύη τους στον κατάλληλο πλειοδότη.
Ψάχνοντας διέξοδο, θα στραφεί στη δημοσιογραφία, μπαίνοντας έτσι στους συναρπαστικούς φιλελεύθερους κύκλους της πόλης, εκεί όπου η κριτική τέχνης, λογοτεχνίας κ.ο.κ. πηγαίνει χέρι χέρι με την πλήρη απουσία ηθικών φραγμών και δεοντολογίας. Ταυτόχρονα γνωρίζει και ερωτεύεται μια ανερχόμενη ηθοποιό του θεάτρου, ενώ η φήμη του διαρκώς μεγαλώνει.
Ο Ζιανολί διασκευάζει το ομώνυμο μυθιστόρημα του Μπαλζάκ, καταφέρνοντας να δώσει έντονα σύγχρονο χαρακτήρα στην ταινία του, ενώ παράλληλα διατηρεί ατόφια (και εντυπωσιακή) την αισθητική και την ατμόσφαιρα εποχής.
Το δημοσιογραφικό «λειτούργημα» είναι το πρώτο που μπαίνει εδώ στο στόχαστρο και πυροβολείται ανελέητα. Αδίστακτοι γραφιάδες εφημερίδων με ονόματα όπως ο «Σατανάς» ή ο «Κουρσάρος», άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο ταλαντούχοι, πουλάνε την εύνοια ή τη χλεύη τους για το κατάλληλο ποσό, στον κατάλληλο πλειοδότη. Ο πρωταγωνιστής μας βαπτίζεται στο όνομα «των ανυπόστατων φημών, της κακής πίστης και της… διαφήμισης», η οποία τότε κάνει δυναμικά την εμφάνισή της, μαζί με νέες εφευρέσεις που επιτρέπουν την έκδοση πολύ περισσότερων φύλλων ημερησίως.
Δεν είναι όμως μόνον αυτοί. Σε ένα περιβάλλον σχεδόν πλήρους σήψης και απατεωνίας, βλέπουμε θεατρικά έργα που η τύχη τους αποφασίζεται από επαγγελματίες κλακαδόρους και τον σημαντικότερο εκδότη της πόλης –τον ερμηνεύει ιδανικά ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ–, έναν απίθανο τύπο που δεν ξέρει να διαβάζει ή να γράφει, όμως είναι εξαιρετικά καλός στους οικονομικούς λογαριασμούς.
Ολα τα παραπάνω δίνονται στον θεατή απολαυστικά μέσα από ένα μείγμα δράματος και πανέξυπνου ειρωνικού χιούμορ, μέχρι που το πρώτο θα υπερισχύσει καθώς ο ήρωας, μάλλον αναπόφευκτα, κατευθύνεται στην πτώση του.
Ο Ζιανολί, από την πλευρά του, σκιαγραφεί μια κοινωνία αφιερωμένη στο κέρδος και κυριευμένη από την υποκρισία, στρέφοντας εμφανώς, έστω και υπερβολικά, τα βέλη του και στη σημερινή εκδοχή της. Μοναδικό ψεγάδι της ταινίας του είναι ίσως η μεγάλη της διάρκεια, ωστόσο ακόμη και αυτού του είδους η κριτική αποδομείται από τον ίδιο μοναδικά σε μια ξεκαρδιστική σεκάνς.