Ποιος μπορεί να ξεχάσει τον Χιου Γκραντ στην ταινία «Τέσσερις Γάμοι και Μια Κηδεία», ως τον γοητευτικό αλλά ορκισμένο εργένη Τσαρλς που τελικά ερωτεύεται την Κάρι την οποία γνώρισε σε γάμο; Ποιος δεν χαμογέλασε στη σκηνή του «Αγρυπνος στο Σιάτλ» όπου η Αλι συναντά από κοντά τη φωνή που άκουγε στο ραδιόφωνο και της κρατούσε συντροφιά; Και ποιος δεν μπήκε στα παπούτσια της Τζούλιαν από το φιλμ «Ο Γάμος του Καλύτερού μου Φίλου» όταν έμαθε ότι ο πρώην σύντροφός της ετοιμάζεται να παντρευτεί κάποια που δεν του ταιριάζει και σχεδιάζει να διαλύσει αυτή την ένωση;
Feel-good ιστορίες που «μιλούν απευθείας» στον θεατή προκαλώντας οικειότητα. Απλοϊκά σενάρια που στη μεγάλη οθόνη παρουσιάστηκαν με έναν ευφυή και ελκυστικό τρόπο, ενθαρρύνοντας το κοινό να τα παρακολουθεί ξανά και ξανά. Ατάκες που παρέμειναν διαχρονικές και αποτελούν κομμάτι της ποπ κουλτούρας. Ένα είδος που ξεχώρισε, αναπτύχθηκε, «ξεφούσκωσε» και τώρα επιστρέφει δειλά-δειλά.
Η άνοδος και η φούσκα που έσκασε
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 έως τις αρχές του 2000, ορισμένοι κινηματογραφιστές εγκαινίασαν τη σύγχρονη εποχή της rom com – όπως ονομάστηκε. Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος, συγγραφέας και σκηνοθέτις Νόρα Εφρον για παράδειγμα, δημιούργησε τρεις εμβληματικές ταινίες του είδους: «Οταν ο Χάρι Γνώρισε τη Σάλι» (1989), «Αγρυπνος στο Σιάτλ» (1993) και «Εχετε Μήνυμα στον Υπολογιστή Σας» (1998). Αντίστοιχα στη Βρετανία, ο σεναριογράφος, παραγωγός και σκηνοθέτης Ρίτσαρντ Κέρτις ανέδειξε τις αισθηματικές κομεντί βρετανικής παραγωγής με φιλμ όπως τα «Τέσσερις Γάμοι και Μια Κηδεία» (1994), «Μια Βραδιά στο Νότινγκ Χιλ» (1999) και «Love Actually» (2003).
Ποια είναι, όμως, τα συστατικά που έκαναν τη συνταγή των rom coms επιτυχημένη; Στην περίπτωση του «Οταν ο Χάρι Γνώρισε τη Σάλι», το σκηνικό είναι ειδυλλιακό: από τα πλάνα στη Νέα Υόρκη που θυμίζουν το «Annie Hall» όπως και άλλα πρότζεκτ του Γούντι Αλεν μέχρι το σάουντρακ, η ταινία δεν παύει να εκπέμπει «ζεστασιά» ακόμα και στις πιο έντονες στιγμές της. Φυσικά, οι πρωταγωνιστές Μεγκ Ράιαν και Μπίλι Κρίσταλ, είναι ιδιαίτερα πειστικοί στις ερμηνείες τους. Οι χαρακτήρες που υποδύονται μοιάζουν σαν να είναι κοντινά μας πρόσωπα.
Οι δημιουργοί της ταινίας εστίασαν στον ρομαντισμό και τη φιλία. Τίποτα άλλο δεν έχει σημασία στον κόσμο των χαρακτήρων. Η δομή δεν είναι πυκνή με δευτερεύουσες δηλαδή ιστορίες, γεγονός που επιτρέπει θέματα όπως η συντροφικότητα και η ερωτική σχέση να ερευνώνται με περισσότερη λεπτομέρεια. Και αυτό είναι το στοιχείο που κάνει το φιλμ να παραμένει φρέσκο, ακόμα και κάποιες δεκαετίες μετά την κυκλοφορία του.
Στο «Τέσσερις Γάμοι και Μια Κηδεία», θέματα όπως η επιθυμία για δέσμευση, η φιλία και η αγάπη εξετάζονται με χιούμορ ενώ από το σενάριο δεν λείπουν «γλυκανάλατες» πινελιές που όμως αποτελούν για πολλούς ένοχη απόλαυση. Στο επίκεντρο του «Pretty Woman», με τους Τζούλια Ρόμπερτς και Ρίτσαρντ Γκιρ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους, βρίσκεται η σημασία της αληθινής αγάπης που φέρνει την ευτυχία και επισκιάζει την εργασία, τα χρήματα ή το κοινωνικό στάτους.
Αλλά εκτός από την πλοκή και τους διαλόγους, το στοιχείο που έκανε τις ρομαντικές κομεντί ένα από τα πιο αγαπημένα είδη της δεκαετίας του 1990, ήταν οι ηθοποιοί. Τα ονόματα των Μεγκ Ράιαν, Τζούλια Ρόμπερτς, Κάμερον Ντίαζ, Χιου Γκραντ, Τομ Χανκς κ.α. είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τις rom coms. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ιστότοπο ScreenRant, το καστ ήταν ένας σημαντικός παράγοντας για την εισπρακτική επιτυχία κομεντί που κυκλοφόρησαν το 1998 και 1999.
Ωστόσο, η επιτυχία δεν κράτησε για πολύ, καθώς η κινηματογραφική κατηγορία που κάποτε μεσουρανούσε στο Χόλιγουντ άρχισε να χάνεται. Στις αρχές του 2000, τη σκυτάλη πήραν τα franchises, οι υπερήρωες και άλλες παραγωγές στις οποίες κυριαρχούσε η τεχνολογία και τα εντυπωσιακά εφέ. Σταδιακά, οι ρομαντικές κομεντί δεν «χωρούσαν» πια στον χάρτη. Βέβαια, σποραδικά υπήρξαν και μερικές ευχάριστες εκπλήξεις όπως τα φιλμ «Easy A» (2010) και «Crazy Stupid Love» (2011).
Η επιστροφή
Σήμερα, τα μεγάλα στούντιο και κυρίως streaming πλατφόρμες όπως το Netflix, προσπαθούν να επαναφέρουν την κομεντί που νοσταλγούμε. Και παρόλο που ταινίες όπως οι «Always Be My Maybe», «Marry Me» και «Your Place or Mine» αγαπήθηκαν από το κοινό, δεν θυμίζουν σε τίποτα το μοτίβο του παρελθόντος. Συνήθως η ιστορία είναι προβλέψιμη και το σενάριο ανύπαρκτο. Η μοναδική και ευχάριστη αλλαγή είναι η εκπροσώπηση που στα ’90s δεν βλέπαμε. Πλέον, στο καστ συμπεριλαμβάνονται άνθρωποι διαφορετικών εθνικοτήτων.
Στην ερώτηση «γιατί δεν γυρίζονται πια rom coms», μια πιθανή απάντηση είναι η εξέλιξη του σινεμά, η έλλειψη σεναριογράφων ή πολύ απλά, οι διαφορετικές ανάγκες της κοινωνίας και οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας. Αλλά, η νοσταλγία και η ανάγκη για κάτι αυθεντικό και «φιλόξενο», θα μας κάνει πάντα να επιστρέφουμε στα όμορφα ’90s. Ενας άλλος λόγος είναι ότι οι ηθοποιοί – «βασιλιάδες» του είδους προχώρησαν στην καριέρα τους συμμετέχοντας σε διαφορετικά στιλ ταινιών.
Ο σημαντικότερος, όμως, παράγοντας, όπως αναφέρει και ο ιστότοπος Business Insider είναι ότι βλέποντας άνοδο στο box office με κινηματογραφικές μεταφορές που βασίζονταν σε κόμικς, τα στούντιο εστίασαν εκεί. Από το 2014 κι έπειτα, οι εταιρείες παραγωγής κυκλοφορούσαν φιλμ με πρωταγωνιστές – υπερήρωες σχεδόν κάθε χρόνο. Μέχρι το τέλος του 2017, πέντε από αυτές προβλήθηκαν σε πολυκινηματογράφους. Αλλά δεν φταίει μόνο ο Iron Man και η Wonder Woman για την εξαφάνιση της ρομαντικής κομεντί. Τα στούντιο έχασαν την επαφή με τον τρόπο που προσεγγίζουν και αναπτύσσουν σήμερα οι νέοι τις σχέσεις τους και δεν μπορούν να το αποτυπώσουν αυτό με ακρίβεια στη μυθοπλασία. Συνεπώς, στοιχεία των rom coms βλέπουμε πλέον σε πιο ανεξάρτητα φιλμ.
Με την πάροδο των χρόνων, φιλμ όπως τα «Obvious Child» (2014) και «Sleeping with Other People» (2015) έχουν αποδείξει ότι το στοιχείο του δράματος μπορεί να συνυπάρξει με το πιο ανάλαφρο της rom com εστιάζοντας στο σύγχρονο dating.
Και μπορεί η χρυσή εποχή των κομεντί να έχει περάσει, ωστόσο το Χόλιγουντ ελπίζει στην αναβίωσή της. Το κοινό πάντα θα ενδιαφέρεται για κάτι πιο αληθινό στη ζωή, που θα του προκαλέσει χαρά και συγκίνηση.