Το πρωινό στην πτήση της Ολυμπιακής Αεροπορίας στις 26 Οκτωβρίου του 1967 ήταν ειδικό, όπως ειδικός ήταν και ένας από τους επιβάτες της. Ο Πατριάρχης Αθηναγόρας ταξίδευε από τη Ζυρίχη στη Ρώμη για την τελευταία ιστορική συνάντησή του με τον Πάπα Παύλο ΣΤ΄ στο πλαίσιο του διαλόγου των δύο Εκκλησιών που ξεκίνησε το 1964. Στο μενού της πτήσης που κρατάω στα χέρια μου διαβάζω τα ονόματα των δύο θρησκευτικών ηγετών και από κάτω τη φράση «Ειρηνοποιοί». Το μενού είχε πρωινό με χυμό φρούτων, αυγά, φρέσκα φρούτα, δημητριακά, ποικιλία τυριών, κρουασάν, μαρμελάδες, μέλι, καφέ και τσάι.
Ο τότε ισχυρός άνδρας της Ολυμπιακής, ο Αριστοτέλης Ωνάσης, ήθελε να προσέχει τους ξεχωριστούς επιβάτες του, μου λένε ο Βασίλης Τσατσαράγκος και ο Αντώνης Μπάρτζας, μέλη του Πολιτιστικού Κέντρου Εργαζομένων Ολυμπιακής Αεροπορίας (ΠΟΛΚΕΟΑ) καθώς μου δείχνουν τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το εσωτερικό της καμπίνας που μετέφερε τον Πατριάρχη. Ενα καντήλι στις μπροστινές θέσεις, εικόνες και διάφορες διακοσμητικές λεπτομέρειες έδιναν το στίγμα της «ιερής» πτήσης. Το μενού και οι φωτογραφίες, τα χρυσά μαχαιροπίρουνα και τα ασημένια σκεύη σερβιρίσματος με τον λογότυπο της «Olympic» είναι ένα πολύ μικρό δείγμα της συλλογής του ΠΟΛΚΕΟΑ που αριθμεί περίπου 23.000 τεκμήρια και επτά αεροπλάνα που βρίσκονται στο Ελληνικό. «Συγκεντρώνουμε το υλικό μας εδώ και 23 χρόνια. Οταν έκλεισε το αεροδρόμιο η προσπάθειά μας εντάθηκε και το 2003 αγοράσαμε μία σειρά αεροσκαφών που αποσύρθηκε με χρήματα των μελών μας», σημειώνει ο κ. Τσατσαράγκος που είναι και πρόεδρος του ΠΟΛΚΕΟΑ.
Φωτ. ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΛΙΑΣ
Το υλικό τους ξεκινά χρονολογικά από την εποχή της ΤΑΕ (1935), «απογειώνεται» την περίοδο της Ολυμπιακής και ευελπιστούν ότι θα προστεθούν και κομμάτια από τη νεότερη ιστορία των ελληνικών αιθέρων, δηλαδή από την Aegean και άλλες μικρότερες εταιρείες. Στη συλλογή τους βρίσκεται ένας αυθεντικός εξομοιωτής πτήσεων, στον οποίο εκπαιδεύονταν οι πιλότοι, ανταλλακτικά, καθίσματα, αλλά και οικονομικά στοιχεία της εταιρείας κ.ά. Μετά το κλείσιμο του Μουσείου Πολιτικής Αεροπορίας το 2018 για να ξεκινήσουν οι εργασίες στο Ελληνικό, η συλλογή τους έχει «προσγειωθεί» σε τρία διαφορετικά σημεία. «Ο κίνδυνος για τα αντικείμενα που έχουμε είναι μεγάλος. Μας ξεπερνάει, δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα να τα συντηρήσουμε ούτε τον χώρο. Ακόμα και τα αεροπλάνα έχουν κατά καιρούς βανδαλιστεί», μας λέει ο ίδιος.
Η προσπάθεια για το Μουσείο Πολιτικής Αεροπορίας στο Ελληνικό
Σχεδόν δίπλα στο θρυλικό σήμα της Ολυμπιακής επί της λεωφόρου Βουλιαγμένης στεγάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο των πρώην εργαζομένων. Για να φθάσω στα γραφεία τους σπρώχνω μια πόρτα με σιδεριά και ανεβαίνω στον πρώτο όροφο ενός αδιάφορου, εξωτερικά, κτιρίου. Ανοίγοντας την πόρτα, όμως, ο χρόνος μοιάζει να έχει μείνει στην εποχή που οι αεροσυνοδοί φορούσαν τις κομψές στολές του Ζαν Ντεσέ, του Πιερ Καρντέν και του Γιάννη Τσεκλένη. Ενα πορτρέτο του Αριστοτέλη Ωνάση και του γιου του, Αλέξανδρου, βρίσκονται σε περίοπτη θέση υπογραμμίζοντας τη «χρυσή» εποχή της Ολυμπιακής. Στο γραφείο του Βασίλη Τσατσαράγκου δεσπόζει ένας μεγάλος χάρτης με τα σημεία στον κόσμο που πετούσε η εταιρεία, ενώ σε προθήκες φυλάσσονται αεροσκάφη μινιατούρες, παιχνίδια και είδη δώρων που κάποτε πωλούνταν στα gift shops του αεροδρομίου. Ο ίδιος, με σπουδές μηχανικού αεροσκαφών, ξεκίνησε να εργάζεται για την εταιρεία το 1973. Για την εποχή η Ολυμπιακή ήταν κάτι παραπάνω από μια εταιρεία, είχε αποκτήσει τη βαρύτητα ενός συμβόλου αισιοδοξίας και προοπτικής, παρότι τα αεροπορικά ταξίδια ήταν κατά κύριο λόγο υπόθεση της ανώτερης τάξης. «Τότε, κάθε 2-3 μήνες βλέπαμε την ανανέωση του στόλου. Ημασταν από τις λίγες εταιρείες που αποκτήσαμε πρώτες τα Μπόινγκ 747, ένα θαύμα της τεχνολογίας. Υπήρχε μια δυναμική εξέλιξη της αεροπορίας και ως νέα παιδιά βλέπαμε την προοπτική», μας λέει. Η ιδέα για τη δημιουργία μιας συλλογής ξεκίνησε από μια ομάδα εργαζομένων τη δεκαετία του ’90 και εντάθηκε με το κλείσιμο του αεροδρομίου. Μετά πολλές προσπάθειες, το Μουσείο Πολιτικής Αεροπορίας ιδρύθηκε το 2011 και άνοιξε στο Δυτικό Αεροδρόμιο υποδεχόμενο το κοινό δωρεάν. Το 2018 ο χώρος παραδόθηκε για να ξεκινήσουν οι εργασίες, αλλά η δημιουργία μουσείου προβλέπεται στο σχέδιο αξιοποίησης του Ελληνικού. «Η χωροθέτηση του μουσείου έχει γίνει και αφορά το πρώην εργοστάσιο αεροπλάνων ΚΕΑ, τα πρώην υπόστεγα της αεροπορίας, ένα κτίσμα του 1938 που χαρακτηρίστηκε ως νεότερο μνημείο», τονίζει. Το πρώην αεροδρόμιο κατεδαφίζεται και αλλάζει μορφή. Η προσοχή είναι στραμμένη στην ίδια την επένδυση και συχνά ξεχνάμε ότι στο Ελληνικό γράφτηκε η ιστορία της πολιτικής αεροπορίας στην Ελλάδα και αποτυπώθηκε η εικόνα του αεροπορικού ταξιδιού, κυρίως μέσω του κινηματογράφου. Είναι μια ψηφίδα της σύγχρονης Ιστορίας
που δεν πρέπει να χαθεί.
