Πριν ακριβώς 9 χρόνια, το βράδυ της 17ης προς 18ης Σεπτεμβρίου του 2013, ο 34χρονος Παύλος Φύσσας, γνωστός στον κόσμο του εγχώριου χιπ χοπ ως Killah P, βρέθηκε σε καφετέρια στη Νίκαια, μαζί με την παρέα του, για να παρακολουθήσουν ποδοσφαιρικό αγώνα.
Λίγο αργότερα άρχισε μια αψιμαχία με διπλανή παρέα, που όπως αποδείχθηκε, δεν ήταν για το ποδόσφαιρο, αλλά είχε βαθιά πολιτικά κίνητρα, μιας και δεν άργησαν να έρθουν ενισχύσεις ατόμων από την τοπική οργάνωση της Χρυσής Αυγής, που, έναν χρόνο νωρίτερα, στις εκλογές του Μαΐου του 2012 είχε εκλεγεί 6ο κόμμα στη Βουλή, με ποσοστό 6,97% και σε αυτές του Ιουνίου, πέμπτο κόμμα με ποσοστό 6,92%. (Στις δε εκλογές του 2015, η Χ.Α. έγινε το τρίτο κόμμα της Βουλής).
Ανάμεσα σε αυτούς που βρέθηκαν εκείνο το βράδυ στην καφετέρια στη Νίκαια, ήταν και ο 45χρονος Γιώργος Ρουπακιάς που έδωσε μαχαίρωσε τρεις φορές στον Παύλο Φύσσα. Ο ράπερ, γνωστός για την αντιφασιστική του δράση και στάση, μεταφέρθηκε στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, μετά τα μεσάνυχτα, αλλά υπέκυψε στα τραύματά του. Εννέα μήνες νωρίτερα, στις 17 Ιανουαρίου του 2013, ο 27χρονος Πακιστανός Σαχζάτ Λουκμάν δολοφονήθηκε στα Πετράλωνα από τον 29χρονο Χρήστο Στεργιόπουλο και τον 25χρονο Διονύση Λιακόπουλο, μέλη της Χρυσής Αυγής.
Ο θάνατος του Παύλου Φύσσα ήταν κι αυτός που λειτούργησε ως καταλύτης για να ξεδιπλωθεί το κουβάρι της εγκληματικής δράσης του νεοναζιστικού κόμματος. Και να οδηγήσει, φυσικά, στην πολύχρονη -και πολύκροτη- δίκη της Χρυσής Αυγής, που ξεκίνησε το 2015 και ολοκληρώθηκε στις 7 Οκτωβρίου του 2020. Κανείς δεν θα ξεχάσει την ημέρα που χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν γύρω από τον Άρειο Πάγο για να ακούσουν την πολυπόθητη απόφαση: η Χρυσή Αυγή αναγνωρίστηκε ως εγκληματική οργάνωση και 51 συνολικά μέλη, αλλά και βουλευτές του κόμματος κρίθηκαν ένοχοι. Ανάμεσά τους και ο αρχηγός της Χ.Α., Νίκος Μιχαλολιάκος που καταδικάστηκε σε φυλάκιση 13 ετών και 6 μηνών. Ο Γιώργος Ρουπακιάς, ο δολοφόνος του Φύσσα, καταδικάστηκε σε ισόβια συν 14 χρόνια φυλάκιση.
Ο φασισμός, τουλάχιστον ως οργανωμένο έγκλημα, έχασε και τελειωτικά τη δύναμή του στην Ελλάδα.
Ο Παύλος Φύσσας, πάλι, έγινε ένα σύγχρονο σύμβολο κατά του φασισμού. Άγαλμα στη Νίκαια, γκράφιτι στους τοίχους της πόλης, σύνθημα στα στόματα που νιώθουν ανήσυχα. Μαζί και η μητέρα του, Μάγδα Φύσσα, που υπήρξε για όλα αυτά τα χρόνια μια φιγούρα υπομονής και επιμονής, όχι μόνο για τον ίδιο τον γιο της, αλλά για κάθε έναν εκεί έξω σαν τον γιο της, για το ίδιο το αίσθημα δικαιοσύνης.
Όλα αυτά σημαίνουν πως θα έχουμε πάντα λόγο να θυμόμαστε τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα – κι όχι μόνο αυτές τις μέρες.
Αυτό κάνουν και η Ελευθερία Αρβανιτάκη, ο Τζεφ Γκονζάλες και ο Παύλος Παυλίδης με λίγα, αλλά ουσιαστικά λόγια για τον Παύλο Φύσσα:
Ελευθερία Αρβανιτάκη: «Η συναυλία που έδωσα το βράδυ της δολοφονίας ήταν η πιο αμήχανη που έχω κάνει ποτέ»
Την ημέρα της δολοφονίας του Παύλου Φύσσα ήμουν στην Πάτρα για συναυλία.
Μόλις το έμαθα, πάγωσα και η πρώτη μου σκέψη ήταν να ματαιώσω τη συναυλία. Ήταν όμως ήδη αργά, ο κόσμος ήταν ήδη εκεί και στην Πάτρα είχαν ήδη ξεκινήσει οι διαδηλώσεις. Εκείνο το βράδυ, έκανα την πιο «αμήχανη» συναυλία που έχω κάνει ποτέ. Βρισκόμουν στη σκηνή, ενώ θα ήθελα να είμαι στη διαδήλωση. Περάσανε εννιά χρόνια από τότε.
Δεν ξεχνάμε, το μόνο σίγουρο.
Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα μάς έκανε ένα μεγάλο δώρο: μας ξύπνησε, μας οδήγησε να προβληματιστούμε και να αγωνιστούμε για τον εκφασισμό του κόσμου που ζούμε.
Την ιστορία του θα τη λέμε, θα τη λένε. Να τη λέμε.
Ο Παύλος Φύσσας είναι πια σύμβολο του αγώνα ενάντια στον φασισμό και υπέρ της αλληλεγγύης και του οράματος για έναν πιο όμορφο κόσμο.
Ευχαριστούμε Παύλο, είσαι μέσα στις καρδιές όλων μας.
Τζεφ Γκονζάλες: «Η “κοινωνική θυσία” του Παύλου Φύσσα είναι κάτι που θα μπορούσε να έχει συμβεί στον καθένα μας»
Την ημέρα που έγινε η δολοφονία βρισκόμουν στο διαμέρισμά μου και ουσιαστικά το έμαθα την επόμενη μέρα από ένα post φίλου online ότι «φάγανε τον Παύλο».
Παρόλο ότι δεν τον γνώριζα, η είδηση έφερε στην επιφάνεια διάφορα συναισθήματα σχετικά με τα δρώμενα εκείνον των ημερών.
Η Χρυσή Αυγή ήτανε έκτο κόμμα στη Βουλή, παντού άκουγα ιστορίες των τραμπούκων, σαν έγχρωμος, είχα μόνιμα το νου μου ότι κάποια στιγμή θα πετύχω κι εγώ αργά ή γρήγορα κάποιο τάγμα. Ή κάποιον κολλημένο χρυσαυγίτη ή άτομο που συμμερίζεται τις απόψεις τους.
Ήταν παράξενο το φιάσκο εκείνο των ημερών και μοιάζει πλέον σαν μακρινός εφιάλτης, αλλά δεν είναι και τόσο μακρινός. Η κατάσταση είχε ξεφύγει τόσο πολύ που θυμάμαι να νιώθω ότι, αργά ή γρήγορα, θα κάνουν κάτι το οποίο δεν θα έχει γυρισμό, πρώτα για την κοινωνία και κατ’ επέκταση και για τους ίδιους.
Δυστυχώς αυτό έγινε με τον Παύλο. Αδικοχαμένος, άλλα μέσα από όλο αυτό ήρθε ένα χαστούκι στην κοινωνία: ότι κοιμόμαστε όρθιοι, ενώ γύρω μας οι τραμπούκοι κάνουν πάρτι και δυστυχώς το βοηθήσαμε και το επιτρέψαμε. Το φαινόμενο του ναζισμού, του ρατσισμού κι οποιαδήποτε παρεμφερής ιδεολογία δεν ανθίζει μόνη της σε μια μέρα ή έναν χρόνο. Σιγοβράζει για να φτάσει στα σημεία που το ζήσαμε, με τον έναν ή με τον άλλον τρόπο το ανεχθήκαμε, κι έτσι έφτασε να γίνεται κανονικότητα.
Για μένα η κοινωνική θυσία του Παύλου είναι κάτι που πρέπει να θυμόμαστε σαν κάτι που μπορεί και θα μπορούσε να έχει συμβεί στον οποιονδήποτε από μας. Είμαι ευγνώμων που υπάρχουν και υπήρχαν άνθρωποι που έβαλαν τα δυνατά τους και παλέψαν ενάντια σε έναν τέτοιου είδους καρκίνο, ώστε ο θάνατος του Παύλου και όλων των θυμάτων να μην μοιάζουν μάταιοι.
Συγχαίρω την οικογένειά του για τη δύναμη και το πρόσωπο που έδειξε σε όλη αυτή τη διαδικασία. Έχοντας βιώσει ο ίδιος τον χαμό οικογενειακού μέλος από παρόμοιες συνθήκες, τιμώ όσα αντιπροσωπεύει η ζωή και ο θάνατος ενός ανθρώπου που μέσω της τέχνης και της ζωής του επεδίωκε να δίνει χαρά, να μην φοβάται το σκοτάδι και να ζει ελεύθερος.
Παύλος Παυλίδης: «Ο Παύλος Φύσσας στέλνει κάθε μέρα σαν φάρος το πιο καθαρό φως»
Η δολοφονία του Παύλου Φύσσα μπορεί να είναι η πιο σκοτεινή στιγμή στην πρόσφατη Ιστορία της Ελλάδας, αλλά από εκείνη τη στιγμή και μετά ο Παύλος, για πάντα νέος και λαμπρός, μας στέλνει κάθε μέρα σαν φάρος το πιο καθαρό φως. Αυτό το φως που κάνει τους τυφλοπόντικες και τα βαμπίρ του πολιτικού σκοταδισμού να τρέμουν στις σκοτεινές τους τρύπες. Βαθιά υπόκλιση και σεβασμός στην οικογένεια του.