Επιχείρηση διάσωσης του αρχείου του Θεάτρου Τέχνης

Επιχείρηση διάσωσης του αρχείου του Θεάτρου Τέχνης

4' 45" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Δεν κάνουμε θέατρο για το θέατρο. Δεν κάνουμε θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός στον τόπο μας», έγραφε τον Αύγουστο του 1943 ο Κάρολος Κουν. Μέσα στη γερμανική κατοχή γεννήθηκε το Θέατρο Τέχνης το 1942 και στα χρόνια που ακολούθησαν έγινε ένα θεατρικό φυτώριο, μέσα στο οποίο γεννήθηκαν εξαιρετικοί ηθοποιοί, πρωτοπαρουσιάστηκαν νέοι συγγραφείς (Γ. Σεβαστίκογλου, Α. Σολωμός, Δημ. Κεχαΐδης, Ιάκ. Καμπανέλλης, Λ. Αναγνωστάκη, Γ. Σκούρτης, Μ. Ευθυμιάδης, Γ. Αρμένης, Ε. Χαβιαρά κ.ά.). Ομως στο Θ.Τ., το ελληνικό κοινό γνώρισε και ξένους συγγραφείς (Ουίλιαμς, Μίλερ, Λόρκα, Μπρεχτ, Αραμπάλ, Μπέκετ, Γκομπρόβιτς, Ζενέ, Στράους, Μπέρνχαρντ, Κολτές κ.ά.). 

Στους χώρους του γεννήθηκαν παραστάσεις που ταρακούνησαν το ελληνικό θέατρο, άλλες ταξίδεψαν σε διεθνή φεστιβάλ, έμειναν στην Ιστορία, ενώ οι συντελεστές του (ηθοποιοί και σκηνοθέτες) δίπλα στον Κουν έμαθαν τι σημαίνει αυταπάρνηση. Αλλά οι καιροί άλλαζαν…

Το 2017 ο ηθοποιός και σκηνοθέτης του Θεάτρου Τέχνης Κωστής Καπελώνης, στην προσπάθειά του να αφυπνίσει το κοινό για τον πλούτο του Θεάτρου Τέχνης που κινδύνευε από τον χρόνο, ετοίμασε μια μικρή έκθεση στη «ΣΤΟart Κοραή» με κοστούμια από το βεστιάριο του θεάτρου καθώς και  τμήματα σκηνικών, έργα των Τσαρούχη, Μόραλη, Μυταρά, Φωτόπουλου κ.ά. Στην ουσία, ήθελε να μας ταρακουνήσει. Κυρίως να ευαισθητοποιήσει κοινό, φορείς και πολιτεία.

Τώρα, ο Κ. Καπελώνης ετοίμασε ένα λεύκωμα με τίτλο «Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν, Επίδαυρος 1985-1998», έκδοση του θεάτρου και των εκδόσεων Αιγόκερως. Θα  κυκλοφορήσει στην έκθεση του βιβλίου στο Ζάππειο, έπειτα στα βιβλιοπωλεία και όλα τα έσοδα θα διατεθούν υπέρ της διάσωσης του αρχείου του Θεάτρου Τέχνης. Νέα προβλήματα;

«Το πρόβλημα του Θεάτρου Τέχνης είναι διπλό», λέει στην «Κ» ο Κωστής Καπελώνης. «Το ένα είναι το αρχείο του θεάτρου που πρέπει να ψηφιοποιηθεί και σίγουρα είναι πιο εύκολο από το δεύτερο πρόβλημα, το οποίο αφορά σκηνικά, αντικείμενα φροντιστηρίου και ενδύματα, τα οποία πρέπει να διασωθούν. Για την καταγραφή και τη συντήρησή τους απαιτείται πάνω από 1 εκατ. ευρώ. Προς το παρόν, φυλάσσονται σε δύο αποθήκες και η αλήθεια είναι πως τα πιο ευπαθή σκηνικά τα έχουμε μεταφέρει σε ασφαλέστερο χώρο, στην προσπάθειά μας να τα προστατέψουμε από την υγρασία. Βλέπετε και οι αποθήκες που στεγάζουν αυτό τον πλούτο, επειδή δεν είχαμε χρήματα, δεν είναι οι καλύτερες που επιλέχθηκαν. Γίνεται μια προσπάθεια και του προέδρου του Δ.Σ. του θεάτρου, του Θέμου Χαραμή, να απευθυνθούμε σε μεγάλους χορηγούς μήπως και κάποιος μας βοηθήσει».

Ετσι αρχίζει η συζήτησή μας, η οποία γρήγορα στρέφεται στην έκδοση που θα κυκλοφορήσει στις 6 Σεπτεμβρίου, αλλά και στην ψηφιοποίηση του αρχείου που είναι επιτακτική ανάγκη. «Για την ψηφιοποίηση απαιτείται μια βάση δεδομένων καθώς και 200.000 ευρώ για να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα. Γίνεται μια συνεργασία με φοιτητές του Θεατρολογικού Τμήματος και χρειαζόμαστε μικρά ποσά για τις ανάγκες της αρχειοθέτησης και ψηφιακά μέσα. Η Εθνική Ασφαλιστική μάς έδωσε χορηγία 7.000 ευρώ για την αγορά υλικών, τριών σκάνερ και ενός σέρβερ, ώστε να διευκολυνθεί και η εργασία των φοιτητών, οι οποίοι κάνουν την πρακτική τους διασώζοντας το αρχείο».

Ο Κωστής Καπελώνης ήταν πτυχιούχος μαθηματικός όταν άφησε τους αριθμούς και τις πράξεις για την ποίηση του θεάτρου. Εργάστηκε ως ηθοποιός, σκηνοθέτης, σχεδιαστής φωτισμών και συγχρόνως αποτύπωσε με τον φακό του στιγμές της θεατρικής διαδικασίας. «Το έκανα από ανάγκη, γιατί έπρεπε να φωτογραφίζουμε πρόβες και γενικές δοκιμές για το αρχείο του θεάτρου. Επιπλέον, μου άρεσε η τέχνη της φωτογραφίας. Σκέφτηκα ότι θα μπορούσε να γίνει μια έκδοση όχι μόνο για την ευαισθητοποίηση του κοινού, αλλά και τη γνωριμία αυτής της θεατρικής ιστορίας με το νεότερο ηλικιακά κοινό το οποίο, ίσως, την αγνοεί». Στην Επίδαυρο ο ίδιος έπαιξε για πρώτη φορά το 1979 στον χορό των «Ιππέων», σε σκηνοθεσία Γιώργου Λαζάνη. Ηταν πρωτοετής σπουδαστής της Δραματικής Σχολής και έκτοτε συμμετείχε σε όλες τις παραστάσεις στο αργολικό θέατρο, ως ηθοποιός αλλά και ως βοηθός στους φωτισμούς, στη σκηνοθεσία… «Τον Αύγουστο του 1985 άρχισα τη φωτογραφική καταγραφή της παρουσίας του Θ.Τ. στην Επίδαυρο, σε αναλογικά φιλμ. Συνέχισα, κάθε χρόνο, έως τον Ιούλιο του 1998. Δηλαδή από τον έβδομο μέχρι τον εικοστό πρώτο χρόνο, που συμμετείχα στις παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης. Συνολικά έκανα 3.199 κλικ, σε 101 φιλμ· ασπρόμαυρα, έγχρωμα και slides», γράφει στο εισαγωγικό σημείωμα της έκδοσης «Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν, Επίδαυρος 1985-1998».

Εξηγεί ακόμη πως αυτή η «ερασιτεχνική» ενασχόλησή του οφείλεται στον αδελφό του, τον Γιώργη, «που ως χημικός, και όχι μόνο, ασχολιόταν τότε –και τώρα– πιο σοβαρά από μένα με τη φωτογραφία και με μύησε στην τεχνική της. Μετά στον φίλο μου τον Διαμάντη τον Κούκουτσα, που το 1985 μου “δάνεισε” την πρώτη μου σοβαρή φωτογραφική μηχανή, μια Nikon F με δύο φακούς, τον θρυλικό Nikkor 105mm f/2.5 κι έναν Nikkor 300mm f/4.5, που όπως φάνηκε ήταν ένας φακός απολύτως κατάλληλος για το θέμα. Το θέμα: “Το Θεάτρο Τέχνης στο Φεστιβάλ Επιδαύρου, μετά τις 7 το απόγευμα”. Το θέμα καθόρισε, εν πολλοίς, και την αγορά του μετέπειτα φωτογραφικού εξοπλισμού, που αναφέρεται στα στοιχεία που συνοδεύουν τις φωτογραφίες. Από τους φακούς των φωτογραφικών μηχανών πέρασαν, σε 14 χρόνια, τριάμισι λεπτά πραγματικού χρόνου, δηλαδή 3.199 φωτογραφίες (με μέση ταχύτητα λήψης, ας πούμε, 1/15 του δευτερολέπτου), δηλαδή 213 δευτερόλεπτα. (…)

Οι συνθήκες του φωτισμού απαιτούσαν υψηλές ευαισθησίες, που υποχρέωναν σε πουσαρίσματα των φιλμ στην εμφάνιση. Εξ ου και ο έντονος κόκκος, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια, που χρησιμοποιήθηκε ένα φιλμ ασπρόμαυρο, της Kodak, EASTMAN 35, χωρίς αρίθμηση καρέ, υψηλής ευαισθησίας, που τραβήχτηκε συνήθως στα 1600 ASA· ένα φιλμ κατά πάσαν πιθανότατα κινηματογραφικό, που ο Μπομπουγατσόγλου πούλαγε χύμα σε κουτιά 15μετρα. Παράλληλα τα κλασικά ILFORD ΗΡ5-400, Kodak TMAX-400 και ένα TURA 2671, τραβηγμένα κι αυτά στα 1600 ή στα 3200 ASA».

Η έκδοση περιέχει όλες τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν τότε, ακόμη και κάποιες με τεχνικά προβλήματα, που όμως έχουν και αυτές την αξία του ντοκουμέντου.  

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή