Δύο νέες μεταφορές στην οθόνη, η τηλεοπτική σειρά «The Lord of the Rings: The Rings of Power» και η κινηματογραφική live-action εκδοχή της «Μικρής Γοργόνας», έχουν προκαλέσει την οργή και αγανάκτηση πολλών θαυμαστών. Κι αυτό γιατί – όπως υποστηρίζουν – τα δύο πρότζεκτ ακολουθούν το μοντέλο της πολιτικής ορθότητας.
Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν έντονες διαδικτυακές συζητήσεις για το γεγονός ότι στο καστ εντάσσονται άνθρωποι διαφορετικής εθνικότητας, ακόμα και γυναίκες σε πρωταγωνιστικούς ρόλους, με αποτέλεσμα αυτό να αποδυναμώνει κατά κάποιο τρόπο την ιστορία όπως παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο κοινό.
Amid the racist backlash aimed at the cast of #TheRingsOfPower, the show’s official social media has shared a statement defending its stars: “BIPOC belong in Middle-earth and they are here to stay.”
https://t.co/1ocNwJNdqd pic.twitter.com/XMAmdMKdAT
— Screen Rant (@screenrant) September 8, 2022
Το πρίκουελ της κινηματογραφικής τριλογίας «Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών» που προβάλλεται στην streaming υπηρεσία Amazon Prime Video πυροδότησε αντιδράσεις πολύ νωρίς, από την κυκλοφορία του επίσημου τρέιλερ.
Οι ηθοποιοί που υποδύονται χαρακτήρες-κλειδιά στην υπόθεση και κατοικούν στη Μέση Γη είναι αφρικανικής και ασιατικής καταγωγής και έτσι σύμφωνα με τις κοινότητες θαυμαστών (τα fandoms) «έχουν καταστρέψει την αυθεντικότητα» του σύμπαντος που έπλασε ο Βρετανός συγγραφέας Τζ. Ρ. Ρ Τόλκιν. Σε αυτό τον κόσμο, τα ξωτικά, τα χόμπιτ, οι πολεμιστές, οι νάνοι είναι λευκοί.
Αντίστοιχα παράπονα υπήρξαν πρόσφατα και με την επερχόμενη ταινία της Ντίσνεϊ, «Η Μικρή Γοργόνα». Στο τρέιλερ που έχει κυκλοφορήσει, πρωταγωνιστεί η Χάλι Μπέιλι στον ρόλο της Άριελ. Αλλά, τα σχόλια που έλαβε η δημοφιλής εταιρεία παραγωγής είναι υβριστικά και χλευαστικά, εξαιτίας της μαύρης ηθοποιού ως βασικού χαρακτήρα.
Out of the sea, wish I could be… part of that world.
Disney’s The Little Mermaid is coming to theaters May 26, 2023. pic.twitter.com/lUw5BmYRK5
— Walt Disney Studios (@DisneyStudios) September 9, 2022
Ωστόσο, ο καταιγισμός σχολίων – που διευρύνθηκε με την καθημερινή χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης – δεν είναι κάτι καινούργιο στη βιομηχανία ψυχαγωγίας.
Τα τελευταία χρόνια, έχουν κατακριθεί πολλές παραγωγές ανάμεσά τους και οι «Obi-Wan Kenobi», «The Woman King», ακόμα και το «House of the Dragon» για την εκπροσώπηση που επιθυμούν να επιτύχουν.
Απλή ψυχαγωγία vs αντιδράσεις
Πώς όμως φτάσαμε από την απλή ψυχαγωγία, στον σχολιασμό και την ακύρωση ενός τηλεοπτικού περιεχομένου; «Δυο ζητήματα είναι αυτά που αντικατοπτρίζονται και στην τηλεοπτική πραγματικότητα σήμερα. Το πρώτο αφορά τη δυνατότητα του τηλεθεατή να συμμετέχει στην άμεση διαμόρφωση της αναπαράστασης (θετικής ή αρνητικής) για το τηλεοπτικό προϊόν. Η δυνατότητα της άμεσης συμμετοχής παρέχεται στο πλαίσιο της ψηφιακής πραγματικότητας», λέει στο kathimerini.gr η Αγγελική Γαζή, ψυχολόγος και επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών.
Το δεύτερο ζήτημα έχει να κάνει με την ανάδειξη της διαφορετικότητας, αλλά και τις αλλαγές σε στερεότυπα που δημιουργούν ποικίλες αντιδράσεις στους θεατές. «Οι αλλαγές που επιφέρει η τεχνολογία και η έμφαση που δίδεται στην ανάδειξη της διαφορετικότητας, και τα δυο χαρακτηριστικά του 21ου αιώνα, οδηγούν σε ρευστές ταυτότητες, οι οποίες εκφράζονται και μέσω αρνητικών στάσεων για τις αλλαγές των παραδοσιακών προτύπων».
Τι είναι «πολιτικά ορθό»
Πράγματι, οι streaming υπηρεσίες έχουν βοηθήσει σημαντικά όσον αφορά την εκπροσώπηση στην τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Τι σημαίνει «πολιτικά ορθό»;
«Αν θεωρήσουμε ότι στόχος της δημοφιλούς κουλτούρας είναι η ταύτιση του κοινού με τους χαρακτήρες, τότε ξεκινά μια συζήτηση, αναφορικά με το “πολιτικά ορθό” αφενός και την παρουσίαση του παραδοσιακού ως καθημερινού και “συνηθισμένου” από την άλλη. Τι οδηγεί στην ταύτιση με τους χαρακτήρες; Το “πολιτικά ορθό” είναι παράλληλα και “συνηθισμένο”;», εξηγεί η κ. Γαζή. «Την απάντηση θα δώσει η έρευνα κοινού και εν συνεχεία το προϊόν θα διαμορφωθεί αναλόγως».
Το μέλλον της woke culture
Με την εμφάνιση των social media και τον πολιτικό χαρακτήρα που έχουν αποκτήσει το τελευταίο χρονικό διάστημα, χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο όροι όπως «woke culture» (τη δράση έναντι σε ό,τι δεν είναι συμπεριληπτικό, σε ό,τι αφορά κοινωνικό αποκλεισμό και άρα η δράση έναντι του ρατσισμού και των διακρίσεων) και «cancel culture» (η κουλτούρα της ακύρωσης).
Και πώς θα διαμορφωθεί το μέλλον της woke culture στην τηλεόραση;
«Αυτό που γνωρίζουμε αλλά και παρατηρούμε είναι ότι η κοινωνική ρευστότητα, οι αλλεπάλληλες κοινωνικές κρίσεις, η ατομικότητα και ο ναρκισσισμός δεν βοηθούν στην συμπερίληψη. Οι κοινωνίες συντηρητικοποιούνται ως αντίδραση στην ταυτότητα που γίνεται ευάλωτη. Αυτό αντανακλάται στις αντιδράσεις του κοινού, οι οποίες βέβαια εκφράζονται και ψηφιακά», λέει η κ. Γαζή.
Και συμπληρώνει: «Όσο ο αιώνας της ψηφιακής επανάστασης και των ατομικών δικαιωμάτων προχωρά τόσο τα φαινόμενα αυτά θα ενισχύονται και θα επηρεάζουν το τηλεοπτικό προϊόν».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr