Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε χθες για ακόμη μία φορά ο οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch Ratings απευθυνόμενος στην Αγκυρα. Επισήμανε πως η Τουρκία δεν έχει κάνει όσα έπρεπε να κάνει για να στηρίξει το νόμισμά της που εξακολουθεί να κατρακυλάει. Το τουρκικό νόμισμα πλησίαζε πάλι χθες στην ισοτιμία των 8,53 τουρκικών λιρών έναντι ενός δολαρίου, συνεχίζοντας την πτωτική πορεία στην οποία βρίσκεται τους τελευταίους μήνες.
Αρνηση
Αιτία της νέας αυτής νομισματικής κρίσης είναι η άρνηση των τουρκικών αρχών και της Τράπεζας της Τουρκίας να καταφύγει στην ορθόδοξη νομισματική πολιτική για να ανακόψει την πτώση του νομίσματος και τη συνεπακόλουθη νέα εκτίναξη του πληθωρισμού. Οπως τονίζει η Fitch, η Τουρκία δεν έχει κάνει αρκετά για να στηρίξει τη λίρα κατά τη διάρκεια της πτώσης της και τα αποθέματα συναλλάγματος και η εξωτερική χρηματοδότηση παραμένουν δυνητικά αδύναμα σημεία.
Οπως τονίζει ο οίκος οι κίνδυνοι αυτοί παραμονεύουν, παρόλο που οι αδυναμίες αυτές δεν έχουν επιδεινωθεί ραγδαίως από τότε που υποβάθμισε τις προοπτικές της τουρκικής οικονομίας τον Αύγουστο.
Μιλώντας στο Reuters, ο Ντάγκλας Ουίνσλοου, ο κύριος αναλυτής του οίκου Fitch για την Τουρκία, δήλωσε ότι η περαιτέρω πίεση από το νόμισμα που βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, από τον υψηλό πληθωρισμό αλλά και από τα εξαντλημένα συναλλαγματικά αποθέματα, «θα ενισχύσει σημαντικά τις πιθανότητες» αύξησης του βασικού επιτοκίου έως το τέλος του έτους.
Μόλις δύο ημέρες νωρίτερα είχε προηγηθεί κατηγορηματική δήλωση του Τούρκου υπουργού Οικονομικών, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, που απέκλεισε το ενδεχόμενο παρέμβασης για να στηριχθεί η τουρκική λίρα. Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Αλμπαϊράκ, επανέλαβε τις ανησυχίες της κυβέρνησης ότι η αύξηση των επιτοκίων θα μπορούσε να βλάψει την οικονομία, σύμφωνα με σημερινό δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας Milliyet.
Σε ό,τι αφορά την άνοδο του δολαρίου, την απέδωσε στην εντεινόμενη αβεβαιότητα λόγω των εκλογών στις ΗΠΑ αλλά και λόγω της επιδημίας του κορωνοϊού. Υποστήριξε, μάλιστα, ότι η συναλλαγματική ισοτιμία δεν είναι ο μόνος καθοριστικός παράγοντας για την αξιολόγηση της οικονομικής απόδοσης, όπως αναφέρει η εφημερίδα, εμμέσως απαντώντας σε ερωτήσεις των βουλευτών του κόμματος ΑΚP.
Σύμφωνα, άλλωστε, με την ίδια εφημερίδα, η παραγωγή, οι εξαγωγές και η απασχόληση της Τουρκίας βρίσκονται σε υψηλά επίπεδα σε σύγκριση με άλλες χώρες. Ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών προσέθεσε, μάλιστα, ότι θα ήταν πράγματι δυνατό να περιοριστεί η άνοδος των ξένων νομισμάτων μέσω της αύξησης των επιτοκίων. Διευκρίνισε, όμως, ότι η κυβέρνηση δεν προτιμάει αυτή τη μέθοδο, εξαιτίας της «ανησυχίας ότι η αύξηση των επιτοκίων θα μειώσει την παραγωγή και θα επιφέρει μείωση της απασχόλησης».
«Η διακύμανση του νομίσματος δεν βρίσκεται πολύ υψηλότερα από τις προσδοκίες» και δεν είχε ακόμη ληφθεί υπόψη μια παρέμβαση στη συναλλαγματική ισοτιμία, πρόσθεσε.
Σημειωτέον ότι τις τελευταίες ημέρες η τουρκική λίρα σημειώνει συχνά ιστορικό χαμηλό, στη συνέχεια ανακάμπτει προσωρινά για να επιστρέψει σύντομα σε πτωτική πορεία. Η προσωρινή ανάκαμψή της οφείλεται συνήθως σε κάποια επιθετική παρέμβαση της κεντρικής τράπεζας στην αγορά συναλλάγματος ή στις προσδοκίες για αυστηρότερη νομισματική πολιτική. Οι αναλυτές λένε ότι η υποτίμηση της λίρας κατά 30% φέτος και ο πληθωρισμός που κινείται περί του 12% θα μπορούσαν να ωθήσουν την κεντρική τράπεζα να αυξήσει τα επιτόκια. Οι προσδοκίες για μέτρα έκτακτης ανάγκης είναι μεγαλύτερες μετά τις απώλειες της λίρας περισσότερο από 8% σε σχεδόν δύο εβδομάδες.
Εμμεσες κινήσεις
Η κεντρική τράπεζα διατήρησε σταθερό το βασικό της επιτόκιο στο 10,25% τον περασμένο μήνα, αλλά αύξησε το ανώτατο όριο του «διαδρόμου» των επιτοκίων σε 14,75%. Τα λεγόμενα μέτρα «back-door» αύξησαν το μέσο κόστος χρηματοδότησης σε 13,94% την περασμένη Τρίτη. Η κεντρική τράπεζα συνεχίζει, έτσι, την ίδια τακτική των έμμεσων κινήσεων, αποφεύγοντας την ενδεδειγμένη κίνηση της αύξησης των επιτοκίων δανεισμού.
Εξάλλου στη διάρκεια της εβδομάδας μείωσε το όριο δανεισμού για τις τουρκικές τράπεζες στη διατραπεζική αγορά χρήματος. Η κίνηση αυτή αποτελεί το τελευταίο αποφασιστικό βήμα της κεντρικής τράπεζας, για τη διατήρηση των τιμών και της χρηματοοικονομικής σταθερότητας. Επίσης, από τις 3 Νοεμβρίου στις δραστηριότητες της ανοικτής αγοράς, η κεντρική τράπεζα έχει αναστείλει τις συναλλαγές repo για μία νύχτα, μέσω της προσφοράς με πιστοποιητικό μίσθωσης εκφρασμένο σε τουρκική λίρα.