Οι βιτρίνες και οι προθήκες των μεγάλων εμπορικών κέντρων και πολυκαταστημάτων λιανικής προσέφεραν και συνεχίζουν να προσφέρουν, στην εποχή της COVID-19, ένα περιβάλλον ηδονικής κατανάλωσης για τους πελάτες τους, που υποκινούσε συμπεριφορές και διέγειρε ερεθίσματα, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή όλα αυτά να εκδηλώνονται σε συμπεριφορά αγοράς και αύξηση της ζήτησης.
Ενα μεγάλο μέρος αυτής της διαδικασίας συναλλαγών στο εξής θα επιτελείται μέσα από ηλεκτρονικές πλατφόρμες για e-shops που θα αντικαταστήσουν τους πολύβουους εμπορικούς δρόμους και τις εμπορικές πιάτσες, παρέχοντας εμπειρία ψηφιακή μέσω περιήγησης στον κόσμο του Internet. Σε δύο από τις μεγαλύτερες αγορές, της Κίνας και των ΗΠΑ, υπολογίζεται ότι η ανάπτυξη του internet retailing θα αγγίξει το 60% μέχρι το 2022.
Εταιρείες κολοσσοί όπως Facebook, Amazon (2ος μεγαλύτερος retailer στον κόσμο), Alibaba (3ος μεγαλύτερος retailer στον κόσμο) έχουν πάρει εμπορικά θέση τόσο στη δημιουργία και επεξεργασία δεδομένων, όσο και στην πώληση υπηρεσιών ψηφιακής υποστήριξης. Η κατανάλωση, σε ένα βαθμό, θα δικτυωθεί στο πλαίσιο ικανοποίησης των ιντερνετικών αγορών αντί της ευχάριστης βόλτας στο εμπορικό πάρκο.
Στη νέα, ιντερνετικού τύπου οικονομία ο ανταγωνισμός είναι σκληρός και οι συμμαχικές μηχανές αναζήτησης πρέπει να τοποθετούν το προϊόν σας αρκετά ψηλά για να σας προσέξουν και πιθανόν να ενδιαφερθούν οι δυνητικοί πελάτες σας.
Το εμπόρευμα μετασχηματίζεται και μεταλλάσσεται σε εικόνα και το smart phone ή η οθόνη του laptop είναι το εργαλείο δουλειάς που θα σου επιτρέψει την ψηφιακή περιήγηση με τη συλλειτουργία των αισθήσεων απέναντι στο προϊοντικό περιεχόμενο, που έχει κανείς τη δυνατότητα να συγκρίνει, να επιλέγει ή και να απορρίπτει.
Οι ψηφιακοί καταναλωτές στην Ελλάδα υπερδιπλασιάστηκαν από την περίοδο του 2020, προσεγγίζοντας το 33% έναντι 53% του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ 50% των νέων χρηστών εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να παραμένουν ψηφιακοί στο υπόλοιπο της καταναλωτικής τους ζωής.
Το τρίπτυχο βάσης λιανικής στη νέα ψηφιακή πραγματικότητα συντίθεται από έννοιες, όπως: Πρώτον, του έξυπνου εμπορικού καταστήματος που δεν στοιχειοθετείται από τις παραμέτρους της τιμής και ποιότητας, που θεωρούνται πλέον δεδομένες, αλλά από την προσφορά μιας ιδιαίτερης ψηφιακής εμπειρίας εξυπηρέτησης που θα διεξάγεται πιθανόν από την πολυθρόνα του σπιτιού του καταναλωτή, ο οποίος θα απολαμβάνει τους έξυπνους ψηφιακούς καθρέφτες, τα έξυπνα καλάθια κ.ά.
Δεύτερον, της δυναμικής διασυνδεδεμένης εφοδιαστικής αλυσίδας που το just in time (ακρίβεια στον χρόνο παράδοσης) αποτελεί τον κεντρικό στρατηγικό πυρήνα της νέας φιλοσοφίας logistics. Νέου τύπου αισθητήρες εμπλέκονται στη διαδικασία και ανιχνεύουν σε πραγματικό χρόνο (real time) τη διακίνηση προϊόντων σε κάθε φάση παραγωγής μέχρι την οριστικοποίηση του τελικού προϊόντος προς διακίνηση, αλλά και επισταμένη εποπτεία ελέγχου αποθεμάτων σε καθεμία από τις φάσεις αυτές.
Τρίτον, του διασυνδεδεμένου καταναλωτή που αναζητεί την εμπειρία της σύγκρισης μεταξύ φυσικού, ψηφιακού και υβριδικού τύπου καταστήματος. Ο μεγάλος όγκος πληροφοριών και δεδομένων δίνει τη δυνατότητα στο κατάστημα να εξατομικεύει τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του και να τις ικανοποιεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Η αξιοποίηση των νέων trends της αγοράς με τα οποία συγχρωτίζεται ο νέου τύπου καταναλωτής, όπως το mobile retailing σε συνδυασμό με την αυθεντικότητα, μοναδικότητα και καινοτομία του προϊόντος που αναζητεί, θα βρίσκει στο εξής πεδίο εφαρμογής σε ένα ψηφιακό περιβάλλον εμπειρίας και ενισχυμένου connectivity λόγω τεχνολογίας, με αυτό δε τον τρόπο θα ενδυναμώνεται η έννοια του engagement μεταξύ καταναλωτή και εμπορικού καταστήματος.
Τέταρτον, της μεταστροφής από το consumer mentality στο investor mentality που αλλάζει ως εκ των πραγμάτων. Εχει παρέλθει η μέχρι σήμερα νοοτροπία αγοράς προϊόντων για λόγους εντυπωσιασμού και show off ή ακόμα εθισμένων καταναλωτών σε μια αέναη, ακόρεστη και διαρκή διαδικασία συνεχόμενων αγορών για ικανοποίηση του αισθήματος της προσδοκίας και όχι της κάλυψης πραγματικών αναγκών που σχετίζονται με αγορές. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε μία κοινωνία στο βάθος συντηρητική όπως η αμερικανική, 20% των Αμερικανών δεν προβαίνουν σε καμία αποταμίευση, ενώ σε ποσοστό 43% δαπανούν περισσότερα χρήματα από αυτά που λαμβάνουν ως αποζημίωση εργασίας, κάνοντας χρήση πιστωτικών καρτών ή δανειζόμενοι για να χρηματοδοτήσουν τις αγορές τους. Η νέα νοοτροπία επενδυτή (investor mentality) είναι το «κλειδί» διασφάλισης της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και δημιουργίας πλούτου. Η συγκεκριμένη επενδυτική νοοτροπία συμβάλλει αφενός στην εξοικονόμηση χρημάτων και στην καλύτερη δυνατή επιλογή τοποθέτησης σε νέες επενδύσεις, αφετέρου στον περιορισμό των επιτοκίων που επιβαρύνουν τον δανεισμό των καταναλωτών αλλά και στο χτίσιμο μακροχρόνιων, εποικοδομητικών σχέσεων με στόχευση το μέλλον και την επόμενη μέρα.
Ωστόσο αξίζει να αναφερθεί ότι η αλλαγή από την υπάρχουσα καταναλωτική νοοτροπία υπερβολής σε επενδυτική συμπεριφορά είναι συνάρτηση δυναμικών μεταβλητών που σχετίζονται πρωτίστως με τη μεταμόρφωση του σκεπτικού φιλοσοφίας του καταναλωτή, με την προτεραιοποίηση και την επίτευξη στόχων μέσα από σκληρή δουλειά, αλλά και με τη διασύνδεση και συνύπαρξή του με τον γενναιόδωρα αποστολικό θα λέγαμε προορισμό της επιχείρησης που συστοιχίζεται να υπηρετεί με ευθύνη και συνέπεια.
* Ο κ. Αντώνης Ζαΐρης είναι αναπλ. αντιπρόεδρος του ΣΕΛΠΕ και επίκ. καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Κύπρου.