Νέο κύκλο συγκέντρωσης στον κλάδο των σούπερ μάρκετ εκτιμά ότι θα δούμε μέσα στα επόμενα 3-5 χρόνια ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της «ΑΒ Βασιλόπουλος», Βασίλης Σταύρου. Ο επικεφαλής μιας εκ των κορυφαίων αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα μιλάει σήμερα στην «Κ» για το πώς επέδρασε η πανδημία στον κλάδο, δίνει τις εκτιμήσεις του για την επόμενη χρονιά, ενώ αποκαλύπτει με ποιο τρόπο η «ΑΒ» επιδιώκει να καταστήσει τα καταστήματά της σημεία αναφοράς στην κοινότητα και στην κοινωνία στην οποία δραστηριοποιούνται μέσα από ένα πλέγμα παρεχομένων υπηρεσιών που υπερβαίνει την απλή πώληση ειδών πρώτης ανάγκης.
– Μέχρι και την οικονομική χρήση του 2019 οι πωλήσεις της «ΑΒ» υποχωρούσαν, κάτι που είχε ξεκινήσει μετά την επαναλειτουργία του δικτύου της «Μαρινόπουλος» υπό την «Σκλαβενίτης». Ποια είναι η εικόνα φέτος; Διατηρείτε το μερίδιό σας και τη δεύτερη θέση στον κλάδο;
– Φέτος προφανώς κι εμείς όπως και η υπόλοιπη αγορά κινούμαστε ανοδικά. Και είμαστε ευχαριστημένοι από τον τρόπο με τον οποίο κινούμαστε έως τώρα. Διατηρούμε τη δεύτερη θέση στην αγορά και δεν είμαστε διατεθειμένοι να απεμπολήσουμε αυτό το κεκτημένο, θα έλεγα. Οσο γι’ αυτό που έγινε τις προηγούμενες χρονιές οφείλεται στο εξής: την τελευταία δεκαετία έχουν συντελεσθεί στον κλάδο κάποιες πολύ μεγάλες και σημαντικές αλλαγές. Πριν περάσουν στον έλεγχο άλλων επιχειρήσεων, τα δίκτυα της «Μαρινόπουλος» και της «Βερόπουλος» είχαν αρχίσει να εμφανίζουν σημάδια αποδόμησης. Εμείς εκείνη την περίοδο ήμασταν από τους πολύ κερδισμένους και είχαμε αποκτήσει ένα πολύ μεγάλο μερίδιο εξαιτίας αυτής της συνθήκης στην αγορά. Τις χρονιές 2015-2016 έγιναν δομικές αλλαγές στον κλάδο. Εκτός από το ότι πέρασαν τα δίκτυα αυτά σε άλλα χέρια, αύξησαν τα μερίδιά τους και άλλες εταιρείες και πρόσθεσαν καταστήματα στο δίκτυό τους. Αυτή η αναμόρφωση στον κλάδο είναι λογικό να μεταφέρει ένα κομμάτι του τζίρου που είχαμε κερδίσει πίσω στα παλαιά δίκτυα που λειτουργούν πλέον υπό νέα ιδιοκτησία. Αυτό ήταν απόλυτα αναμενόμενο και φυσιολογικό να συμβεί. Θεωρώ ότι στο τέλος του 2019 είχε επέλθει μία νέα ισορροπία ύστερα από αυτόν τον κύκλο αναδιάρθρωσης και είμαστε ευχαριστημένοι διότι βγήκαμε από αυτόν τον κύκλο με υψηλότερο μερίδιο αγοράς.
– Η πανδημία θεωρείτε ότι θα ανοίξει έναν νέο κύκλο ανακατατάξεων στον κλάδο;
– Υπάρχουν κάποιες συνθήκες στην ελληνική αγορά που με κάνουν να πιστεύω ότι θα δούμε έναν νέο κύκλο συγκέντρωσης στην αγορά. Πρώτον, η συγκέντρωση του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι στο 55%, επίπεδο από τα χαμηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Δεύτερον, έχουμε μεγάλο αριθμό καταστημάτων ανά 1.000 κατοίκους. Εναν από τους μεγαλύτερους. Τρίτον, διαμορφώνονται συνθήκες στην αγορά οι οποίες λόγω κορωνοϊού ήρθαν με μεγαλύτερη ένταση, όπως η ένταση στην τιμή, είτε στη βασική τιμή είτε μέσω προσφορών. Επιπλέον, μετά το όφελος που είχε όλος ο κλάδος από την προηγούμενη φάση στην οποία περάσαμε και η οποία έδωσε έναν «αέρα», ο ανταγωνισμός θα ενταθεί και θα υπάρχει πίεση κυρίως προς τις μικρομεσαίες αλυσίδες. Ολα αυτά εκτιμώ ότι θα οδηγήσουν σε έναν νέο κύκλο συγκέντρωσης. Δεν είναι όμως κάτι το οποίο θα δούμε άμεσα, αλλά πιστεύω μέσα στα επόμενα 3-5 χρόνια.
– Στη στρατηγική της ΑΒ είναι να μεγαλώσει μέσα από εξαγορές;
– Εμείς αυτό που κάνουμε είναι να χαράσσουμε στρατηγική στηριζόμενοι σε αυτά που μπορούμε να ελέγξουμε. Επομένως, η οργανική ανάπτυξη είναι ο βασικός άξονας της στρατηγικής μας. Στο πλαίσιο αυτό στηριζόμαστε σε αυτό που λέμε κλασικό σούπερ μάρκετ και πώς μπορεί να μας διαφοροποιήσει, έχοντας ένα αναπτυξιακό πλάνο βάσει του οποίου προσθέτουμε κάθε χρόνο στο δίκτυο γύρω στα δέκα νέα καταστήματα. Επίσης, έχουμε επιλέξει να αναπτυχθούμε και μέσα από τα καταστήματα γειτονιάς «Shop & Go» και τα «Food Market» που λειτουργούν με το σύστημα της δικαιόχρησης (franchising). Αυτή τη στιγμή έχουμε 214 καταστήματα που λειτουργούν με το σύστημα της δικαιόχρησης. Βεβαίως, είμαστε μεγάλη εταιρεία, έχουμε τα μάτια μας και τα αυτιά μας ανοιχτά και σε περίπτωση που προκύψει κάτι που μπορεί να προσδώσει αξία στη στρατηγική μας, είμαστε ανοιχτοί και το συζητάμε.
– Με δεδομένη την οικονομική ύφεση, πώς προβλέπετε ότι θα διαμορφωθεί η ανάπτυξη στον κλάδο των σούπερ μάρκετ το 2021;
– Θεωρώ ότι η αγορά μας θα κινηθεί οριακά 0%-0,5%. Είναι λογικό διότι φέτος έχουμε μια ανάπτυξη στα επίπεδα του 8%. Δεν είναι κακή εξέλιξη όταν έρχεσαι από μία υψηλή βάση να κινηθείς έστω και οριακά ανοδικά.
– Τον Μάρτιο παρατηρήθηκαν πολύ σημαντικές καθυστερήσεις στην παράδοση των παραγγελιών από το ηλεκτρονικό σας κατάστημα. Πώς επιλύσατε αυτό το πρόβλημα και τι ποσοστό του τζίρου της ΑΒ προέρχεται από τις ηλεκτρονικές πωλήσεις;
– Τον Μάρτιο είχαμε πράγματι απότομη εκτίναξη της ζήτησης. Επρεπε μέσα σε λιγότερο από μια εβδομάδα να καλύψουμε σχεδόν δεκαπλάσια ζήτηση από αυτήν που είχαμε στο πλάνο μας. Πλέον καλύπτουμε με μεγάλη ευκολία την αυξημένη ζήτηση, διότι κινηθήκαμε στους εξής τομείς: αυξήσαμε ουσιαστικά τον αριθμό των store hubs σε 26, των καταστημάτων του δικτύου που προετοιμάζουν και παραγγελίες που έχουν γίνει στο ηλεκτρονικό κατάστημα, ανοίξαμε το home shop center, επένδυση ύψους 10 εκατ. ευρώ, η οποία στηρίζει τις παραγγελίες στην Αττική, εφαρμόζουμε σε πάνω από 60 καταστήματα την υπηρεσία click & collect, ενώ πρόσφατα ξεκινήσαμε συνεργασία με τη delivery.gr για τη γρήγορη παράδοση ενός ικανού αριθμού κωδικών.
Ο τζίρος του ηλεκτρονικού καταστήματος προ κορωνοϊού ήταν περίπου 0,5% του συνολικού. Τώρα σταθεροποιείται στο επίπεδο του 2%.
– Το γεγονός ότι φέτος ενισχύθηκε πολύ ο τζίρος στον κλάδο τι επίδραση άσκησε στα περιθώρια κέρδους;
– Είναι ένας κλάδος με χαμηλό περιθώριο κέρδους. Αυτή είναι η καθημερινότητά μας. Φέτος είμαστε ένας κλάδος που από τη μία η κρίση του κορωνοϊού μας ωφέλησε, από την άλλη υπήρχε μεγάλο κόστος στη λειτουργία μας, λόγω επενδύσεων στην προστασία της υγείας, προμήθειας μασκών, γαντιών, πλέξιγκλας, διενέργειας τεστ για κορωνοϊό στο προσωπικό, επιπλέoν προσλήψεων, κ.ά. Για το σύνολο του κλάδου αυτό υπολογίζεται σε ένα επιπλέον κόστος 100 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για περίπου 6,5% παραπάνω δαπάνη σε σύγκριση με την περυσινή χρονιά. Αυτό είναι που δεν μετατρέπει τον επιπλέον τζίρο και σε παραπάνω κερδοφορία.
Αν μου επιτρέπετε, θα ήθελα να πω λίγα λόγια για τους 15.400 ανθρώπους της «ΑΒ» που από την αρχή βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή και έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό. Θέλω να τους πω ένα μεγάλο ευχαριστώ για τη «μάχη» που δίνουμε όλοι μαζί. Τη «μάχη» της καθημερινότητας, τη «μάχη» με τον χρόνο, ώστε να είμαστε κοντά στους πελάτες μας και να εξυπηρετούμε εγκαίρως και με ασφάλεια τις αγορές τους, τόσο στα φυσικά μας καταστήματα όσο και online. Αλλά και τη «μάχη» να διασφαλίζουμε από κοινού ότι τηρούμε απαρέγκλιτα, και σε κάθε στάδιο της εφοδιαστικής διαδικασίας, όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε οι πελάτες μας να νιώθουν εμπιστοσύνη και ασφάλεια.
Λειτουργούμε σε ανταγωνιστικό περιβάλλον
– Πρόσφατα ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων έκανε λόγο για μεγάλες ανατιμήσεις από αλυσίδα σούπερ μάρκετ, ενώ έχει θεσμοθετήσει και διατάξεις για την αποφυγή της αισχροκέρδειας. Πώς το σχολιάζετε;
– Τις άκουσα τις αναφορές του υπουργού. Δεν ξέρω πού αναφερόταν. Αυτό που εγώ μπορώ να πω είναι ότι υπάρχει ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον στο οποίο λειτουργούμε όλοι μας. Ο δικός μας τουλάχιστον στόχος είναι να είμαστε απόλυτα ανταγωνιστικοί και για αυτό άλλωστε επικοινωνιακά το τελευταίο διάστημα βγήκαμε και αναφερθήκαμε στον τρόπο με τον οποίο ελέγχουμε σε καθημερινή βάση το σύνολο των τιμών μας, έτσι ώστε να είμαστε σίγουροι ότι είμαστε ανταγωνιστικοί. Μάλιστα, εισαγάγαμε και μια σειρά προϊόντων τα οποία είναι τα προϊόντα εγγυημένης τιμής, προϊόντα που φέρουν τη χαμηλότερη τιμή της αγοράς. Ολοι θα πρέπει να δούμε ότι είμαστε σε ένα καθεστώς ελεύθερης οικονομίας, επομένως νομίζω πως δεν θα έπρεπε να έχουμε πολλές παρεμβάσεις. Από την άλλη, καταλαβαίνω απόλυτα ότι σε μια έκτακτη συνθήκη που δημιουργείται στην αγορά, καλό είναι να υπάρχει και μια προστασία σε κάποιες κατηγορίες. Γενικότερα όμως πιστεύω ότι η αγορά βρίσκει τον δρόμο της, έτσι ώστε να μπορεί να κρατηθεί σε πολύ ανταγωνιστικά επίπεδα, χωρίς να παρουσιάζονται φαινόμενα αισχροκέρδειας, πάντα με γνώμονα το όφελος του καταναλωτή.
Το 2021 οι πρώτες «πρίζες» φόρτισης ηλεκτρικών Ι.Χ. σε πάρκινγκ της «ΑΒ»
Τους πρώτους σταθμούς φόρτισης ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων αναμένεται να δούμε εντός του 2021 σε χώρους στάθμευσης των καταστημάτων «ΑΒ Βασιλόπουλος», ενώ ταυτόχρονα η εταιρεία εξετάζει τη διεύρυνση των υπηρεσιών που παρέχει στους καταναλωτές.
– Ποιες ήταν οι επενδύσεις που υλοποιήσατε το 2020 και τι προγραμματίζετε για το 2021; Μετέβαλε η πανδημία τον επενδυτικό σχεδιασμό σας;
– Μέσα στο 2020 δεν έχουμε αλλάξει το επενδυτικό μας πλάνο ούτε και τις περιοχές που είχαμε επιλέξει. Πρόκειται για επενδύσεις άνω των 50 εκατ. ευρώ που περιλαμβάνουν ανάπτυξη δικτύου καταστημάτων, ανακαίνιση υφιστάμενων καταστημάτων, ενώ το 2020 συνεχίζεται η ένταξη στα καταστήματα των νέων concepts που ξεκινήσαμε το 2019, όπως η «Αρμονία» (προϊόντα ειδικής διατροφής), η «La Fromagerie» για τους λάτρεις των τυριών κ.ά. Επίσης, επενδύσαμε στο κομμάτι της ψηφιοποίησης, στα κέντρα διανομής, αλλά και στη χρήση αλγορίθμων για την καλύτερη αξιοποίηση δεδομένων που θα μας επιτρέψει τη λήψη καλύτερων αποφάσεων. Οι επενδύσεις μας το 2021 θα είναι περίπου στα ίδια επίπεδα με φέτος.
– Στον σχεδιασμό της εταιρείας περιλαμβάνονταν και σάλες εστίασης, σε κάποια τουλάχιστον μεγάλα καταστήματα. Οι νέες συνθήκες άλλαξαν αυτόν τον σχεδιασμό;
– Είναι στρατηγική μας κατεύθυνση να είμαστε πιο ενεργοί στο κομμάτι του έτοιμου φαγητού. Ξεκινήσαμε κυρίως με τη δημιουργία κάποιων προϊοντικών σειρών σε συνεργασία με τον Ακη Πετρετζίκη, με τους χώρους Grab and Go για ένα σνακ. Με δεδομένες τις συνθήκες που δημιούργησε ο κορωνοϊός, είμαστε αναγκασμένοι να κάνουμε ένα διάλειμμα. Δεν σημαίνει όμως ότι δεν το θεωρούμε ότι είναι κάτι που θα δούμε να αναπτύσσεται στο μέλλον. Παρακολουθούμε το ζήτημα προσεκτικά έτσι ώστε η υλοποίησή του να γίνει τη στιγμή που οι συνθήκες της αγοράς το επιτρέψουν.
– Τι προβλέπει το μνημόνιο συνεργασίας με τη ΔΕΗ για την ηλεκτροκίνηση;
– Το μνημόνιο συνεργασίας προβλέπει την τοποθέτηση φορτιστών στα καταστήματά μας. Είναι ένα αρκετά φιλόδοξο πλάνο. Η ηλεκτροκίνηση είναι το μέλλον. Εμείς θέλουμε να είμαστε πρωτοπόροι πάνω σε αυτό το κομμάτι και συνεργαστήκαμε με μια εταιρεία η οποία έχει πράγματι ένα πολύ μεγάλο πλάνο για την τοποθέτηση σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων, για να δώσουμε απάντηση και λύση στο μεγάλο ζήτημα που είναι μπροστά μας και δεν είναι άλλο από την προστασία του περιβάλλοντος. Η εγκατάσταση των σταθμών φόρτισης θα ξεκινήσει εντός του 2021. Υπάρχει κι ένας δεύτερος πυλώνας συνεργασίας που αφορά την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για τα οφέλη της ηλεκτροκίνησης.
– Υπάρχει μια διεθνής τάση διεύρυνσης των κωδικών προϊόντων στα καταστήματα που λειτουργούν στα πρατήρια καυσίμων, δεδομένου ότι η φόρτιση θα διαρκεί τουλάχιστον ένα τέταρτο. Σχεδιάζετε κάτι παρόμοιο κι εσείς;
– Εμείς έχουμε ήδη μια συνεργασία με τη Shell που πηγαίνει πολύ καλά. Εχουμε 78 καταστήματα franchising στο δίκτυο της Shell και προβλέπουμε ότι την επόμενη χρονιά θα φτάσουμε ή και θα ξεπεράσουμε τα 100. Οταν με το καλό επεκταθεί η ηλεκτροκίνηση, θα είναι όντως ένας τρόπος για να συνδυάσει κάποιος τη φόρτιση του αυτοκινήτου με αγορές που θα καλύψουν βασικές ανάγκες.
– Εξετάζετε την επέκταση σε νέες υπηρεσίες, π.χ. τραπεζικού χαρακτήρα;
– Η ανάληψη μετρητών ήταν μια υπηρεσία που είχαμε, αλλά που με τα capital controls αναγκαστικά σταμάτησε. Εχουμε μια λίστα με υπηρεσίες στις οποίες θα θέλαμε να επεκταθούμε. Είναι όλα υπό συζήτηση. Συμπληρωματικές λύσεις όπως η εξόφληση λογαριασμών ΔΕΚΟ, μεταφορά χρημάτων μέσω της Western Union που το παρέχουμε ήδη, είτε άλλου είδους διευκολύνσεις ταμειακού χαρακτήρα, είναι μέσα στη λίστα για να επανεξετάσουμε ποιες από αυτές θα ενεργοποιηθούν πάλι ή ποιες μπορούν να προστεθούν. Η βασική μας φιλοσοφία είναι ότι θέλουμε το κατάστημα «ΑΒ» να είναι σημείο αναφοράς στην κοινότητα και στην κοινωνία στην οποία δραστηριοποιείται.