Ηχηρό καμπανάκι για την επίσπευση των απαιτούμενων επενδύσεων στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικού ρεύματος, που λειτουργούν με τεχνικό εξοπλισμό της δεκαετίας του ’60 και του ’70, χτύπησε το black out της περασμένης Κυριακής (7 Φεβρουαρίου) που βύθισε στο σκοτάδι την Αττική και μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου. Ο τεχνικός εξοπλισμός των δικτύων δεν είναι απλώς παλαιός αλλά και κακοσυντηρημένος λόγω της μακράς υποεπένδυσης την περίοδο της κρίσης και των προβλημάτων ρευστότητας της ΔΕΗ, που επηρέασαν αρνητικά και τις θυγατρικές ΑΔΜΗΕ (προ ιδιωτικοποίησης) και ΔΕΔΔΗΕ οι οποίες διαχειρίζονται αντίστοιχα τα δίκτυα και τις υποδομές υψηλής και μέσης τάσης. Η εικόνα του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας συμπληρώνεται από σοβαρές ελλείψεις υποδομών για την ασφαλή τροφοδοσία της Αττικής και Πελοποννήσου, όπως το ΚΥΤ Αργυρούπολης και η σύνδεση του συστήματος μεταφοράς της Πελοποννήσου με την Αττική με γραμμή υψηλής τάσης 400 KV. Το γραφειοκρατικό καθεστώς αδειοδότησης και παράλληλα ο δύσκαμπτος τρόπος ανάθεσης που εμπίπτει στο πλαίσιο αναθέσεων των δημοσίων προμηθειών σε συνδυασμό και με τις αντιδράσεις και δικαστικές προσφυγές, που σε πολλές περιπτώσεις αγγίζουν τα όρια του παραλογισμού, κρατούν σε ομηρία κρίσιμα έργα για την ευστάθεια του συστήματος. Η περίπτωση του ΚΥΤ Αργυρούπολης και της σύνδεσης του συστήματος Πελοποννήσου με την Αττική με γραμμή υψηλής τάσης 400 KV είναι τα δύο κρίσιμα για την ευστάθεια του συστήματος έργα που έχουν σχεδιαστεί εδώ και χρόνια και δεν μπορούν να προχωρήσουν λόγω αντιδράσεων. Η γραμμή υψηλής τάσης της Πελοποννήσου εντάχθηκε για πρώτη φορά στον σχεδιασμό του ΑΔΜΗΕ το 2006 και παρέμεινε για χρόνια στα χαρτιά λόγω των αντιδράσεων. Η νέα διοίκηση των ΑΔΜΗΕ ξεκίνησε να το κατασκευάζει από το 2018 και έχει ολοκληρωθεί σε ποσοστό 98%. Ωστόσο, το έργο μπήκε εκ νέου στον «πάγο» μετά προσφυγή πέντε μοναχών της Ιεράς Μονής Αγίων Θεοδώρων στα Καλάβρυτα στο τοπικό Πρωτοδικείο, οι οποίοι επικαλούνται «οπτική όχληση» και «προσβολή του ησυχαστικού χαρακτήρα της μονής και της προσωπικότητάς τους», ζητούν την αναβολή του, παρότι είναι πλήρως αδειοδοτημένο και έχει ελεγχθεί από το ΣτΕ, το οποίο απέρριψε νωρίτερα τις προσφυγές που είχαν κατατεθεί κατά της αδειοδότησης. Απομένει η εγκατάσταση δύο πυλώνων για την ολοκλήρωσή του, σε απόσταση 500 μέτρων από το μοναστήρι.
Ο σχεδιασμός για την αναβάθμιση του ΚΥΤ Αργυρούπολης, ώστε να καλύπτει τις ανάγκες ηλεκτροδότησης της Ανατολικής Αττικής, δεν έχει προχωρήσει επίσης λόγω αντιδράσεων και δικαστικών προσφυγών, με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται με δυσανάλογα φορτία τα ΚΥΤ Παλλήνης και Κουμουνδούρου. Ετσι, οποιαδήποτε βλάβη στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου ή το ΚΥΤ Παλλήνης, το οποίο επιβαρύνεται με το 1/3 του φορτίου της Αττικής, αφήνει χωρίς ρεύμα και περιοχές που δεν θα είχαν πρόβλημα, κάτι που έγινε το 2018 με τη βλάβη στο ΚΥΤ Παλλήνης και την περασμένη Κυριακή με τη βλάβη στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου.
Παλαιότητα εξοπλισμού και ελλείψεις σε υποδομές καθιστούν το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας ευάλωτο σε black out ακόμη και σε κανονικές συνθήκες, (απουσία ανωτέρας βίας, υψηλών φορτίων και καιρικών συνθηκών), όπως έδειξε το συμβάν της περασμένης Κυριακής με τη βλάβη σε αυτομετασχηματιστή στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου. Ετσι, οι διαχειριστές, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ, μαζί με την υλοποίηση νέων επενδύσεων αναβάθμισης, οι οποίες όμως δεν μπορούν να υποκαταστήσουν άμεσα το κενό των προηγούμενων ετών, ρίχνουν το βάρος κυρίως στην άμεση αποκατάσταση των βλαβών που θα προκύψουν, όπως έγινε και στο τελευταίο black out. Μέχρι την ολοκλήρωση αυτών των επενδύσεων που είναι κυλιόμενες και σε βάθος πενταετίας, οι βλάβες και τα black out δεν μπορούν να αποκλειστούν ακόμη και σε κανονικές συνθήκες.
«Δεν υπάρχει plan B για την Αττική εάν δεν γίνει το ΚΥΤ Αργυρούπολης και προφανώς τα προβλήματα και το 2018 και τώρα 7ης Φεβρουαρίου θα ήταν μικρότερα εάν υπήρχε», δηλώνει στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ κ. Μάνος Μανουσάκης. Ο ΑΔΜΗΕ σύμφωνα με τον ίδιο έχει ετοιμάσει μια νέα πρόταση για την υπογειοποίηση του συστήματος Αργυρούπολης, προκειμένου να καμφθούν οι αντιδράσεις, και αναμένει την έγκρισή της από τη ΡΑΕ επειδή το κόστος είναι αυξημένο προκειμένου να προχωρήσει στη συνέχεια στην οριστική μελέτη για την κατασκευή του έργου.
Η παλαιότητα του εξοπλισμού είναι ένα πρόβλημα που αξιολογήθηκε από τον στρατηγικό επενδυτή, την κινεζική State Grid, για την είσοδό του στον ΑΔΜΗΕ το 2017 και σύμφωνα με ανθρώπους που ενεπλάκησαν τότε με την ιδιωτικοποίηση, οδήγησε στη διαμόρφωση χαμηλότερου τιμήματος. Η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ υλοποιεί κυλιόμενα από το 2018 ένα πρόγραμμα πενταετούς διάρκειας ανανέωσης του παλαιού εξοπλισμού ύψους 80 εκατ. ευρώ. «Μέχρι την ολοκλήρωσή του βρισκόμαστε σε επιφυλακή προκειμένου όταν προκύπτουν βλάβες να τις επιλύουμε άμεσα, όπως κάναμε και με την επίλυση της βλάβης στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου», τονίζει ο κ. Μανουσάκης. Μέσα στις επόμενες ημέρες εξάλλου αναμένεται η παραλαβή 10 νέων αυτομετασχηματιστών για την αντικατάσταση ισάριθμων παλαιών που ο ΑΔΜΗΕ προμηθεύτηκε μέσω διεθνούς διαγωνισμού που προκήρυξε το 2018, αλλά ολοκληρώθηκε το 2020.
Κρίσιμη η επόμενη εβδομάδα λόγω κακοκαιρίας, φόβοι για ντόμινο
Η εξασθένηση του ήδη οριακού ηλεκτρικού συστήματος, μετά τη βλάβη στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου, καθιστά ακόμη πιο ευάλωτη τη λειτουργία του ενόψει της κακοκαιρίας των επόμενων ημερών, για αυτό και οι αρμόδιοι φορείς βρίσκονται σε κατάσταση άτυπου συναγερμού. Ο ΑΔΜΗΕ έχει θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο έκτακτων μέτρων με τη συνδρομή του ΔΕΔΔΗΕ, της ΔΕΗ και των ιδιωτικών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής για να κρατήσουν το σύστημα όρθιο, ενώ ο ΔΕΣΦΑ έχει ζητήσει συνάντηση με τη ΡΑΕ τη Δευτέρα για να αξιολογηθούν οι συνθήκες και να ληφθούν προληπτικά έκτακτα μέτρα που θα τεθούν σε εφαρμογή σε περίπτωση που προκύψει πρόβλημα επάρκειας φυσικού αερίου. Η κατάσταση αξιολογείται ως ιδιαίτερα κρίσιμη μέχρι και την Παρασκευή που θα υποχωρήσουν τα καιρικά φαινόμενα κι αυτό γιατί η ηλεκτροδότηση της Αττικής μετά την απώλεια φορτίου στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου γίνεται μέσω ενός συστήματος που με ιατρικούς όρους περιγράφεται από τους αρμοδίους ως «μπάι- μπας». Φορτία μεταφέρονται από το ΚΥΤ Κουμουνδούρου στα ΚΥΤ Αχαρνών και Αγ. Στεφάνου με γραμμές των 150 KV που δεν είναι βέβαιο ότι θα αντεπεξέλθουν σε συνθήκες υψηλής ζήτησης. Ο ΑΔΜΗΕ έχει αναστείλει τις προγραμματισμένες συντηρήσεις μονάδων παραγωγής και έχει επιβάλει την αδιάλειπτη παραγωγή των μονάδων πέριξ του Λεκανοπεδίου και της Πελοποννήσου. Η ευστάθεια του συστήματος θα κριθεί τις επόμενες ημέρες από την ομαλή λειτουργία των μονάδων «Μεγαλόπολη 5», «Μεγαλόπολη 4», «Υδροηλεκτρικός Σταθμός (ΥΗΣ) Λάδωνα» και «ΥΗΣ Καστρακίου» της ΔΕΗ, «Θερμοηλεκτρικός Σταθμός (ΘΗΣ) Αγίων Θεοδώρων» της Korinthos Power και «Ηρων-Ι» της ΗΡΩΝ ΘΕΡΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΗ. Βλάβη σε οποιαδήποτε μονάδα μπορεί να προκαλέσει ένα ντόμινο απώλειας μονάδων από το σύστημα, που ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και σε black out. Σε πλήρη ετοιμότητα βρίσκονται και τα τεχνικά συνεργεία των ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ για την άμεση αποκατάσταση τυχόν βλαβών.
«Προφανώς το σύστημα από πλευράς του ΑΔΜΗΕ μετά το συμβάν στο ΚΥΤ Κουμουνδούρου είναι ευάλωτο και για αυτό συμπράττουμε τα μέγιστα ώστε να υποστηρίξουμε όποιες διορθωτικές ενέργειες πρέπει να γίνουν», τονίζουν αρμόδια στελέχη του ΔΕΔΔΗΕ. «Ωστόσο, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι και το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ ξεκίνησε να χτίζεται το 1950 και προφανώς ο εξοπλισμός είναι πολύ παλαιός», συμπληρώνουν. Το δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, σύμφωνα με πηγές της διοίκησης, πέρασε μια ζοφερή κατάσταση υποεπένδυσης την περίοδο 2014-2019, με περικοπές επενδύσεων μεταξύ 50% και 100%. «Οταν οι επενδύσεις ιστορικά ήταν μεταξύ 300 και 400 εκατ. ευρώ, έφτασαν να είναι για πέντε συνεχόμενα έτη στα 150 εκατ. ευρώ, σημαίνει πως το δίκτυο έπαψε να συντηρείται», αναφέρουν χαρακτηριστικά. Η νέα διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ, υπό τον κ. Αναστάσιο Μάνο, έχει ξεκινήσει έργα αναβάθμισης του δικτύου, αυξάνοντας τις επενδύσεις μέσα στο 2020 κατά 17%, με πρόβλεψη για τον πολλαπλασιασμό τους το 2021 και στόχο την πλήρη αναβάθμισή του μέσα στην πενταετία. Την ίδια χρονιά, ο ΔΕΔΔΗΕ αντιμετώπισε και το σοβαρό πρόβλημα επάρκειας κρίσιμων υλικών, όπως στύλους που ενώ χρειαζόταν πάνω από 70.000 τον χρόνο έφτανε να παραλαμβάνει μόλις 20.000-50.000 ετησίως το διάστημα 2014-2019, με αποτέλεσμα το 2020 οι ελλείψεις σε στύλους να ξεπεράσουν τις 45.000. Μέσα στο 2020 η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ κατάφερε να προμηθευτεί 100.000 στύλους και έχει δρομολογήσει για τα επόμενα τρία χρόνια την προμήθεια άλλων 100.000 σε ετήσια βάση. Η διοίκηση του ΔΕΔΔΗΕ αναγνωρίζει ότι υπάρχουν και ελλείψεις τεχνικού προσωπικού και δρομολογεί για το επόμενο διάστημα τριψήφιο αριθμό προσλήψεων.