H αναγγελία του θανάτου του Γιάννη Κωστόπουλου μου έφερε στον νου τον στίχο του Γ. Σεφέρη «Φυραίνει ο τόπος…». Προβληματίζομαι για το μέλλον του τόπου μας, όταν βλέπω να φεύγουν από τη ζωή άνθρωποι που άφησαν τη σφραγίδα τους στην οικονομική και κοινωνική ζωή της πατρίδας μας.
Μετά δέκα χρόνια οικονομικής και όχι μόνο κρίσης, χωρίς πολλές ελπίδες ή ψευδαισθήσεις, όλοι αναζητούμε ένα καινούργιο όραμα και τον άνθρωπο ή τους ανθρώπους που θα μας εμπνεύσουν και θα μας κατευθύνουν σε μια νέα πορεία ελπίδας για πρόοδο και δικαιοσύνη. Ο Γιάννης Κωστόπουλος ήταν ένας από αυτούς που με το όραμά τους, τη σκληρή δουλειά και τη μεθοδικότητά τους, τη σεμνότητα και το ήθος τους άφησαν το αποτύπωμά τους στη μεταπολεμική πορεία της χώρας μας. Γι’ αυτό και για εμάς στην Alpha Bank η απουσία του είναι ιδιαίτερα αισθητή.
Εχουν γραφεί πολλά για τη σταδιοδρομία και τις επιτυχίες του Γιάννη Κωστόπουλου. Και είναι αλήθεια ότι πολλά από αυτά είναι μοναδικά. Ανέλαβε την ηγεσία της τράπεζας σε μια περίοδο που το τραπεζικό σύστημα ήταν στη συντριπτική του πλειονότητα κρατικό. Μέσα σε δύσκολες συνθήκες, με πολλαπλούς περιορισμούς και ρυθμίσεις, κατόρθωσε να αξιοποιήσει τις όποιες ρωγμές του συστήματος και να μετασχηματίσει μια μικρή τράπεζα σε βασικό πυλώνα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος και της ελληνικής οικονομίας. Η πορεία του και τα επιτεύγματά του έχουν περιγραφεί αναλυτικά από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Γι’ αυτό και δεν θα τα επαναλάβω. Θα προσπαθήσω μόνο να αναφερθώ σε κάποιες πτυχές του χαρακτήρα του, όπως τις έζησα στη διάρκεια της πολύχρονης γνωριμίας μας και συνεργασίας.
Μια σημαντική αρετή του ήταν η ικανότητα να επιλέγει άριστους συνεργάτες και να τους εμπιστεύεται. Είχε τον τρόπο να εντοπίζει και να αξιοποιεί τις δεξιότητες των στελεχών, και μέσα από τις διαφωνίες και τις αντιπαραθέσεις μπορούσε να συμβιβάζει τις διαφορετικές απόψεις και να βρίσκει λύσεις. Πίστευε ότι ο ρόλος των τραπεζών δεν είναι μόνον οικονομικός, αλλά ευρύτερα κοινωνικός, δίνοντας πίσω στην κοινωνία μέρος του πλεονάσματος που αποκόμιζαν. Και αυτό το εκδήλωνε με πολλούς τρόπους, μέσα από την πολιτιστική και κοινωνική δράση της τράπεζας. Ενα άλλο χαρακτηριστικό ήταν η αγάπη του για την απλότητα. Απλότητα στην προσωπική ζωή, αλλά και στην επιχειρηματική δράση.
Διαβάστε επίσης:
• Γιάννης Κωστόπουλος, ο τραπεζίτης που νοιαζόταν για την τέχνη και την αρχαιολογία
Ηταν πατριώτης με όλη τη σημασία της λέξης. Σε όλες τις κρίσιμες στιγμές, ιδιαίτερα της τελευταίας δεκαετίας, προέταξε το κοινό συμφέρον πάνω από το ιδιωτικό. Αν και είδε το ποσοστό συμμετοχής του στο μετοχικό κεφάλαιο της τράπεζας να μειώνεται δραστικά, ποτέ δεν τον άκουσα να μεμψιμοιρεί ή να παραπονιέται.
Η Alpha Bank ήταν το δημιούργημά του, το σπίτι του, αλλά όταν αισθάνθηκε ότι ήρθε η ώρα να αποχωρήσει, το έπραξε χωρίς κανένα δισταγμό. Θυμούμαι με συγκίνηση όταν το 2014 με πήρε τηλέφωνο και μου ζήτησε «να τα πούμε». Με κάλεσε στο σπίτι του και, με το χαμόγελο και το διαπεραστικό του βλέμμα, με ρώτησε αν θα ήθελα να βοηθήσω την τράπεζα και να αναλάβω την προεδρία του διοικητικού συμβουλίου. Του απάντησα ότι θα ήταν μεγάλη μου τιμή και τον ρώτησα γιατί, αφού ήταν ακόμη δυνατός και πολύ ενεργός, ήθελε να φύγει. Η απάντηση του ήταν κοφτή. «Βασίλη», μου είπε, «ήρθε η ώρα να φύγω και θα φύγω, γι’ αυτό και σου ζητώ να αναλάβεις εσύ την προεδρία».
Ζούμε σε μια χώρα όπου δύσκολα αναγνωρίζεται η επιτυχία των ανθρώπων εν ζωή. Συνήθως, δε, τους επιτυχημένους τούς πετροβολούμε. Αν και τραπεζίτης, που τόσα τούς έχουν προσάψει ιδίως τα τελευταία χρόνια, ο Γιάννης Κωστόπουλος πέτυχε κάτι το μοναδικό: Να έχει εν ζωή την καθολική αναγνώριση και την εκτίμηση όλων, όχι μόνον από τον επιχειρηματικό και πολιτικό κόσμο, αλλά και από τον απλό άνθρωπο. Για το προσωπικό της τράπεζας, ακόμη και μετά την αποχώρησή του από τη διοίκησή της, ο Γιάννης Κωστόπουλος παρέμεινε η κορυφαία προσωπικότητα που είχε τον σεβασμό και την αγάπη του.
Ο Γιάννης Κωστόπουλος φεύγει σε μια δύσκολη περίοδο για τον τόπο, αλλά μας αφήνει παρακαταθήκη το όραμά του, το έργο του, το ήθος του και το παράδειγμα ζωής. Ισως στην περίπτωσή του να ταιριάζει η φράση του Μενάνδρου: «Ως χαρίεν έστ’ άνθρωπος, όταν άνθρωπος η».
* Ο Βασίλης Ραπάνος είναι πρόεδρος Δ.Σ. Alpha Bank.