Η κλιμάκωση της διπλωματικής έντασης και η ανταλλαγή κυρώσεων ανάμεσα στην Ε.Ε. και την Κίνα υπονομεύουν τη συμφωνία για τις επενδύσεις που υπέγραψαν οι δύο πλευρές κατά την εκπνοή του περασμένου έτους. Στην προειδοποίηση αυτή προέβη ο επίτροπος Εμπορίου, Βάλντις Ντομπρόβσκις, σχολιάζοντας τα αντίποινα της Κίνας στις κυρώσεις που αποφάσισε εναντίον της η Ε.Ε. για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της μουσουλμανικής μειονότητας των Ουιγούρων στην περιοχή Ξινγιάνγκ. Σημειωτέον πρόκειται περί συντονισμένης κίνησης της Ε..Ε., των ΗΠΑ, του Καναδά και της Βρετανίας. Το Πεκίνο, όμως, προχώρησε σε αντίποινα που αφορούν μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Οπως υπογράμμισε ο κ. Ντομπρόβσκις, η διαδικασία επικύρωσης της διμερούς συμφωνίας από τα Κοινοβούλια των ενδιαφερόμενων χωρών «δεν μπορεί να διαχωριστεί από τη δυναμική που αναπτύσσεται στις ευρύτερες σχέσεις της Ε.Ε. με την Κίνα».
Οπως σχολιάζει σε σχετικό ρεπορτάζ της η βρετανική εφημερίδα Financial Times, μπορεί να θεωρηθεί παράτολμη έτσι κι αλλιώς η απόφαση που έλαβε η Κομισιόν το περασμένο έτος να συνάψει συμφωνία με το Πεκίνο, προκαλώντας αντιδράσεις από οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που κατηγόρησαν την Ε.Ε. ότι θέτει τα οικονομικά συμφέροντά της πάνω από τις θεμελιώδεις αξίες της Ευρώπης. Τώρα προκύπτει, όμως, πως η τύχη της επίμαχης συμφωνίας είναι αβέβαιη μετά και την απόφαση του Πεκίνου να επιβάλει κυρώσεις σε μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ το μοναδικό δημοκρατικό εκλεγμένο όργανο της Ε.Ε. πρέπει να αποφασίσει αν θα επικυρώσει τη συμφωνία για τις επενδύσεις. Σύμφωνα με τον επίτροπο Οικονομικών, «η Ε.Ε. έχει καταβάλει κάθε προσπάθεια για να προωθήσει μια ισορροπημένη σχέση συνεργασίας με την Κίνα και η επενδυτική συμφωνία αποτελεί βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση». Ο ίδιος προσέθεσε, όμως, πως η εμπορική και οικονομική ατζέντα της Ε.Ε. έχει στον πυρήνα της τις ευρωπαϊκές αξίες και «προωθούμε τα οικονομικά μας συμφέροντα παράλληλα με τις αξίες μας και αν χρειάζεται και με κυρώσεις»». Η επίμαχη συμφωνία ενδιαφέρει την Ε.Ε. πρωτίστως επειδή προσφέρει ευκαιρίες στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και καλύτερη πρόσβαση στην κινεζική αγορά, καθώς για πρώτη φορά ανταποκρίνεται σε πάγια αιτήματα των ξένων επιχειρήσεων για ισότιμη μεταχείρισή τους στην κινεζική αγορά. Ειδικότερα προσφέρει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις τη δυνατότητα να αυξήσουν την παραγωγή τους σε πολλά υποσχόμενους τομείς όπως, για παράδειγμα, στη βιομηχανία ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Παράλληλα, καταργεί την υποχρέωση που επέβαλαν ώς τώρα οι κινεζικές αρχές στις ξένες επιχειρήσεις να σχηματίζουν κοινοπραξίες με εγχώριες προκειμένου να μπορούν να δραστηριοποιηθούν στην κινεζική αγορά.
Μετά την κίνηση του Πεκίνου, όμως, οι πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με προεξάρχοντες τους κεντροαριστερούς σχηματισμούς έχουν θέσει ως «προαπαιτούμενο» την άρση των κυρώσεων κατά ευρωβουλευτών προκειμένου να υπάρχει πιθανότητα επικύρωσης της συμφωνίας για τις επενδύσεις. Ακόμη και πριν από την πρόσφατη κλιμάκωση ανάμεσα στις δύο πλευρές, πολλά μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχαν απαιτήσει από την Κίνα να παρουσιάσει έναν «οδικό χάρτη» σταδιακής συμμόρφωσης του Πεκίνου με διεθνείς συμβάσεις προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που απαγορεύουν την καταναγκαστική εργασία.
Για την Κίνα τα οφέλη από τη συμφωνία με την Ε.Ε. περιορίζονται στην αμοιβαία πρόσβαση στην αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Σύμφωνα, όμως, με διπλωματικές πηγές της Ε.Ε., το πραγματικό δέλεαρ για το Πεκίνο είναι η πολιτική αναβάθμιση των σχέσεων της Κίνας με την Ευρώπη σε μια περίοδο κατά την οποία η Ουάσιγκτον αναζητεί συμμάχους για να συμπήξει ενιαίο μέτωπο εναντίον του ασιατικού οικονομικού γίγαντα. Απώτερος στόχος αυτής της επιδιωκόμενης συμμαχίας είναι να ανακοπούν η επέλαση και η συνεχής αύξηση της οικονομικής και πολιτικής επιρροής της Κίνας ανά τον κόσμο.