Ο δείκτης χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας αναμένεται να μειωθεί στο 156,5% το 2031, από 207% το 2020, όπως εκτιμά ο οίκος αξιολόγησης Fitch, ο οποίος εκπόνησε τη δική του ανάλυση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους (DSA). Αν και η πτώση, με βάση αυτό το βασικό σενάριο του οίκου, είναι σημαντική, παραμένει 30% υψηλότερη από τις αντίστοιχες εκτιμήσεις του προ πανδημίας. Η COVID-19 έχει ξεκάθαρα προκαλέσει ισχυρό σοκ στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας και το χρέος θα παραμείνει πολύ υψηλό για μεγάλο διάστημα, ωστόσο υπάρχουν πολλοί και σημαντικοί παράγοντες που στηρίζουν τη βιωσιμότητά του.
Το βασικό σενάριο της Fitch στηρίζεται στην υπόθεση ότι ένα χρόνο μετά το 2026, όταν θα έχουν εκμηδενιστεί τα οφέλη του Ταμείου Ανάκαμψης, οι μεσοπρόθεσμοι ρυθμοί ανάπτυξης της Ελλάδας θα κινηθούν στο χαμηλό 1%. Σύμφωνα με εναλλακτικά και πιο δυσμενή σενάρια της DSA της Fitch, με βάση και ένα σοβαρό σοκ στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας με κάτω από 1% μεσοπρόθεσμη αναπτυξιακή δυναμική, το ελληνικό χρέος το 2031 μπορεί να βρεθεί στα επίπεδα του 200% του ΑΕΠ. Εάν όμως η αναπτυξιακή δυναμική είναι ισχυρότερη και κινηθεί, για παράδειγμα, στο 1,5% από το 2027, τότε το χρέος/ΑΕΠ μπορεί να μειωθεί κάτω από 152%.
Οσον αφορά το τρέχον διάστημα, ο οίκος εκτιμά ότι το 2021 το χρέος/ΑΕΠ θα κινηθεί κοντά στα περυσινά επίπεδα και άνω του 200%, ενώ το 2022 θα μειωθεί στο 193%. Τα χαμηλά επιτόκια της αγοράς, τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα της Ελλάδας (περίπου 20% του εκτιμώμενου ΑΕΠ του 2020), σε συνδυασμό με το ευνοϊκό προφίλ χρέους με τη μακρά περίοδο ωρίμανσης και το χαμηλό «βάρος» πληρωμής τόκων, είναι οι παράγοντες που συνεχίζουν να στηρίζουν το ελληνικό χρέος, κατά τον οίκο. Οπως προβλέπει, οι ακαθάριστες ανάγκες χρηματοδότησης (GFN) θα κορυφωθούν το 2022-2023 στο 16,3%, από 13,2% φέτος, και στη συνέχεια θα παραμείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ σε 10ετή ορίζοντα, ενώ το 2031 τοποθετούνται στο 10,6%.
Η δεύτερη αποπληρωμή του ΔΝΤ, στην οποία προχώρησε η Ελλάδα πρόσφατα, μειώνει τις χρηματοδοτικές ανάγκες στα επόμενα δύο χρόνια κατά 1,8% του ΑΕΠ, όπως επισημαίνει. Ο οίκος πάντως προειδοποιεί ότι η διατήρηση της χαλαρής δημοσιονομικής πολιτικής μέσω επίμονων ελλειμμάτων αποτελεί σημαντικό κίνδυνο για την ελληνική οικονομία και θα οδηγήσει σε αύξηση των χρηματοδοτικών αναγκών προς ΑΕΠ.
Τι σημαίνουν τα παραπάνω για την αξιολόγηση της Ελλάδας; Η Fitch εξηγεί πως η μείωση του χρέους και η αξιολόγηση της βιωσιμότητάς του παραμένει βασικός παράγοντας στη διαμόρφωση της «βαθμολογίας» της Ελλάδας, η οποία σήμερα διαμορφώνεται στο «ΒΒ», δύο σκαλοπάτια κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Οι σταθερές προοπτικές που δίνει στην Ελλάδα δείχνει ότι η αξιολόγησή της είναι πιθανό να παραμείνει αμετάβλητη για περίοδο ενός έως δύο ετών. Ωστόσο, η Fitch θα μπορούσε να αναβαθμίσει την Ελλάδα εάν το δημόσιο χρέος επανέλθει σε σταθερή πτωτική πορεία από το 2021, εάν η εφαρμογή του σχεδίου ανάκαμψης της Ε.Ε. και περαιτέρω μεταρρυθμίσεις οδηγήσουν σε βελτίωση της μεσοπρόθεσμης αναπτυξιακής δυναμικής της Ελλάδας και εάν υπάρξει περαιτέρω πρόοδος στη βελτίωση της ποιότητας του ενεργητικού των ελληνικών τραπεζών.
Αντίθετα, η αποτυχία στη μείωση του χρέους/ΑΕΠ, μια πιθανή μακροχρόνια αρνητική επίδραση της πανδημίας στην επίδοση της ελληνικής οικονομίας και δυσμενείς εξελίξεις στον τραπεζικό κλάδο αποτελούν για τον οίκο παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν σε υποβάθμιση της αξιολόγησης.
Εκτίναξη ανάπτυξης το 2022
Αξίζει να σημειώσουμε πως η Fitch διατηρεί αμετάβλητες τις εκτιμήσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας φέτος, τοποθετώντας την ανάπτυξη στο 3%, ενώ αναμένει πως το 2022 θα «εκτοξευθεί» στο 7,6%, με μείωση του ελλείμματος στο 8,5% του ΑΕΠ το 2021 και στο 3,8% το 2022. Οπως επισημαίνει, αναμένεται ισχυρή ανάκαμψη από το β΄ εξάμηνο, εάν περιοριστεί η υγειονομική κρίση, επιταχυνθούν οι εμβολιασμοί και προχωρήσει η εκταμίευση και απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ τονίζει πως το πραγματικό ΑΕΠ θα αρχίσει να ανακάμπτει έντονα από το τρέχον β΄ τρίμηνο.