Εντονο προβληματισμό έχει προκαλέσει στις Βρυξέλλες το κύμα ενεργειακής ακρίβειας που πλήττει τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις στα κράτη – μέλη της Ενωσης. Καθώς ξεκινάει η μακρά διαπραγμάτευση για το «πακέτο» Fit for 55, το πλέγμα νομοθετικών προτάσεων που παρουσίασε τον περασμένο Ιούλιο η Κομισιόν για την επίτευξη του στόχου μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 σε σύγκριση με το 1990, η αύξηση του κόστους ενέργειας –ακόμα και αν έχει διαφορετικά αίτια– καθιστά ακόμα πιο σύνθετη την εκστρατεία συμφιλίωσης της κοινής γνώμης με το κόστος της πράσινης μετάβασης.
Το ζήτημα θα τεθεί επί τάπητος από τους υπουργούς Ενέργειας της Ενωσης στο άτυπο συμβούλιο που θα λάβει χώρα την προσεχή εβδομάδα (22-23 Σεπτεμβρίου) στη Σλοβενία, στο πλαίσιο ευρύτερης συζήτησης για τις πτυχές του Fit for 55 που αφορούν τον ενεργειακό τομέα. Το αυξημένο κόστος που ήδη παρατηρείται οφείλεται σε σειρά παραγόντων: τα χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου σε μια περίοδο αυξημένης ζήτησης (καθώς οι ευρωπαϊκές οικονομίες εξέρχονται από τα lockdowns), την παρατεταμένη νηνεμία στη Βόρεια Θάλασσα και την αρνητική της επίδραση στην παραγωγή αιολικής ενέργειας, αλλά και ευρύτερους περιορισμούς στην πλευρά της προσφοράς των ΑΠΕ (ανεπάρκεια των αναγκαίων μετάλλων και των εκτάσεων για χωροθέτηση).
Μιλώντας προχθές στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο Φρανς Τίμερμανς, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Επιτροπής που έχει τη συνολική εποπτεία της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας και του Fit for 55, επιχείρησε να αποσυνδέσει τις αρνητικές εξελίξεις στο μέτωπο του ενεργειακού κόστους από τις φιλοδοξίες της Ε.Ε. για την πράσινη μετάβαση. Οπως ανέφερε, «μόλις το περίπου 1/5 της αύξησης των τιμών οφείλεται στην αύξηση της τιμής του διοξειδίου του άνθρακα. Το υπόλοιπο είναι απλά συνέπεια των ελλείψεων στην αγορά».
Στη χθεσινή ομιλία της για την Κατάσταση της Ενωσης, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επανέλαβε ότι «η υψηλότερη φιλοδοξία όσον αφορά το κλίμα συνοδεύεται και από μεγαλύτερη κοινωνική φιλοδοξία. Πρέπει να είναι μια δίκαιη πράσινη μετάβαση. Αυτός είναι και ο λόγος που προτείναμε ένα νέο κοινωνικό ταμείο για το κλίμα με σκοπό την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, από την οποία υποφέρουν ήδη 34 εκατομμύρια Ευρωπαίοι».
Ηδη ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, λαμβάνουν μέτρα για να αμβλύνουν τις συνέπειες των επερχόμενων ανατιμήσεων. Η κυβέρνηση Ντράγκι στην Ιταλία έχει δαπανήσει περίπου 1,2 δισ. ευρώ για να περιορίσει τον αντίκτυπο της αύξησης του ενεργειακού κόστους για τα νοικοκυριά κατά το β΄ τρίμηνο του έτους. Τα μέτρα αυτά περιόρισαν τις αυξήσεις στους λογαριασμούς του ρεύματος στο 9% (αντί για 20% που θα έφταναν διαφορετικά).
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg, την ίδια πολιτική θα ακολουθήσει ο κ. Ντράγκι και το γ΄ τρίμηνο, όπου οι τιμές αναμένεται να εκτοξευτούν κατά 40%. Για τη χρηματοδότηση της νέας παρέμβασης, η Ιταλία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει πόρους από το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων (ETS).
Εν τω μεταξύ, την Τρίτη η Ισπανία ανακοίνωσε έκτακτα μέτρα θέτοντας ανώτατα όρια στα κέρδη που μπορούν να αποκομίσουν οι εταιρείες παραγωγής ενέργειας από τη ραγδαία αύξηση των τιμών. Κέρδη πέρα από τα όρια αυτά θα μεταβιβάζονται στους καταναλωτές. Μέτρα ανακούφισης των καταναλωτών επεξεργάζεται και η Γαλλία.