Η Ελίζαμπεθ Χολμς ακολούθησε κατά γράμμα το εγχειρίδιο της Σίλικον Βάλεϊ. Ηταν φιλόδοξη, στοχοπροσηλωμένη, είχε ένα ενδιαφέρον όραμα να βοηθήσει την ανθρωπότητα με τεχνολογία ειδική για τις εξετάσεις αίματος και, όπως έλεγε, το κίνητρό της ήταν ο δικός της φόβος για τις βελόνες. Οταν το 2003 ίδρυσε τη Theranos, την αντισυμβατική εταιρεία της για εξετάσεις αίματος, αισθάνθηκα ανακούφιση, διότι τελικά μια γυναίκα κατόρθωσε να ωφεληθεί από την υπερβολή που χαρακτηρίζει τα καινοτομικά επενδυτικά κεφάλαια, όπου και εργαζόμουν εννέα χρόνια συνολικά. Μέχρι το 2015 η Ελίζαμπεθ Χολμς συγκέντρωσε κεφάλαια άνω των 400 εκατ. δολαρίων για να χρηματοδοτήσει τη Theranos, της οποίας η αξία έφθανε τα 9 δισ. δολάρια. Σκεφτόμουν πως πρόκειται για μια χαρισματική γυναίκα με συναρπαστικό όραμα, που μπορεί να εξασφαλίσει τεράστια κεφάλαια με μια αστρονομική αποτίμηση της εταιρείας της. Ωστόσο, στη συνέχεια αποκαλύφθηκε ότι η Theranos δεν είχε τόση διαφάνεια, όταν ο εξοπλισμός της για τις εξετάσεις αίματος χάλασε. Εγινε ξεκάθαρο πως η εταιρεία θα ήταν η εξαίρεση του κανόνα ότι οι διευθύνοντες σύμβουλοι στους ομίλους υψηλής τεχνολογίας πολύ σπάνια αντιμετωπίζουν πλήρως τις συνέπειες της βλάβης που προκάλεσαν.
Επιπλέον, η Ελίζαμπεθ Χολμς αποτελεί εξαίρεση και για τον απλό λόγο ότι είναι γυναίκα. Πολλές φορές έχουμε δει ότι η «λέσχη των αγοριών», όπως λογίζεται πως είναι ο κλάδος της υψηλής τεχνολογίας, προστατεύει και στηρίζει τους δικούς της ακόμα κι όταν το τίμημα είναι υψηλό. Και όταν ανοίγει έστω ελάχιστα μια χαραμάδα για να μπει μια γυναίκα, οι κανόνες αυτοί δεν ισχύουν. Στην πραγματικότητα, κι ενόσω συνεχίζεται η δίκη της για απάτη στο Σαν Χοσέ, είναι οφθαλμοφανή δύο πράγματα. Θα πρέπει να λογοδοτήσει για τις πράξεις της ως διευθύνουσα σύμβουλος της Theranos. Επιπλέον, θα μπορούσε να ήταν σεξιστικό να λογοδοτήσει για παρατυπίες που φέρεται να έκανε και να μη λογοδοτήσει ένας αριθμός ανδρών για το ότι έκανε αναφορές παρατυπιών ή για εσφαλμένη κρίση. Η αμφιλεγόμενη, η ανήθικη, ακόμα και η επικίνδυνη συμπεριφορά είναι ιδιαίτερα διαδεδομένη στον ανδροκρατούμενο κόσμο των τεχνολογικών νεοφυών εταιρειών. Αν και ουδέποτε κατηγορήθηκαν για ποινικά αδικήματα, ο ιδρυτής του WeWork, Ανταμ Νόιμαν, και της Uber, Τράβις Καλάνικ, κατόρθωσαν θριαμβευτικά να συγκεντρώσουν πάνω από 10 δισ. δολάρια για τις επιχειρήσεις τους ισχυριζόμενοι ότι θα προκαλέσουν ανατροπές στους αντίστοιχους κλάδους.
Μήπως θυμάστε τις καταγγελίες για παρενόχληση, παραβίαση ιδιωτικότητας, παραπλανητική διαφήμιση, ανατιμήσεις ή όποιο άλλο σκάνδαλο από τα δεκάδες της Uber; Τι θα λέγατε για τη γενοκτονία στη Μιανμάρ, που υποκινήθηκε στο Facebook, ή για την προσέγγισή του, που εστιάζει στη δέσμευση και έτσι πολλαπλασιάστηκε η αντιεμβολιαστική προπαγάνδα; Ούτε ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ούτε ο Τράβις Καλάνικ έχουν υποστεί σοβαρές νομικές συνέπειες. Η εταιρεία Juul έφερε το άτμισμα στην καθημερινότητα. Ο επικεφαλής της, Κέβιν Μπαρνς, συνέβαλε στη συγκέντρωση 12,8 δισ. δολαρίων από την καπνοβιομηχανία Altria, υποσχόμενος ότι το προϊόν του βοηθά τους ανθρώπους να διακόψουν το κάπνισμα. Το 2019 το Κογκρέσο ξεκίνησε έρευνα για τον ρόλο του στην επιδημία εθισμού στη νικοτίνη των νέων. Το 2020 τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψη Ασθενειών ανέφεραν 68 θανάτους στις ΗΠΑ από τη χρήση προϊόντων ατμίσματος. Απλώς οι άνδρες επικεφαλής και ιδρυτές δεν λογοδοτούν, έτσι ώστε να εξυγιανθεί ο κλάδος της τεχνολογίας. Αλλά και αν το κάνουν, επανέρχονται σύντομα. Τόσο ο Μπαρνς όσο και ο Καλάνικ επανέκαμψαν, συγκεντρώνοντας πολλά εκατομμύρια δολάρια για τις νέες τους δραστηριότητες.
* H κυρία Ellen Pao είναι επενδύτρια υψηλής τεχνολογίας και διευθύνουσα σύμβουλος του μη κερδοσκοπικού οργανισμού για την ισότητα, τη συμπερίληψη και τη διαφορετικότητα Project Include.