Εκδοση συντάξεων με διαδικασίες fast track προβλέπει το νέο σχέδιο του υπουργείου Εργασίας, με την τροπολογία που ενσωματώνεται στο νομοσχέδιο για την αναμόρφωση του ΟΑΕΔ να προβλέπει ότι η κύρια σύνταξη θα πρέπει να εκδίδεται από τις υπηρεσίες του ΕΦΚΑ εντός τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης, με όσα και όποια στοιχεία είναι διαθέσιμα.
Ο έλεγχος από τις αρμόδιες υπηρεσίες θα μπορεί να γίνεται σε δεύτερο χρόνο κι ενώ ο συνταξιούχος θα έχει λάβει τη σύνταξή του.
Υπό το βάρος της πίεσης που ασκείται σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο από τους χιλιάδες εν αναμονή συνταξιούχους, ειδικά για το στοκ των τουλάχιστον 75.000 αιτήσεων συνταξιοδότησης, που ήδη έως τις 31 Μαρτίου 2022 έχει καταστεί ληξιπρόθεσμο, η διαδικασία γίνεται ακόμη πιο γρήγορη: θα στηρίζεται στην εμπιστοσύνη του κράτους προς τον ασφαλισμένο – γι’ αυτό και η διαδικασία ονομάζεται έκδοση «συντάξεων εμπιστοσύνης» και δεν θα απαιτείται η προσκόμιση παραστατικών που λείπουν. Σε αυτή την περίπτωση ο έλεγχος των προσκομιζόμενων στοιχείων και δικαιολογητικών θα γίνεται εκ των υστέρων, θα είναι όμως αυστηρότερος.
Ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης μιλώντας το πρωί του περασμένου Σαββάτου στο Φόρουμ των Δελφών έκανε ξεκάθαρο ότι με τις προτεινόμενες διατάξεις αντιμετωπίζονται οι καθυστερήσεις στην έκδοση συνταξιοδοτικών αποφάσεων που οφείλονται στην επαλήθευση των στοιχείων που είναι διαθέσιμα στο ηλεκτρονικό σύστημα του ΕΦΚΑ. Στόχος είναι «να δοθεί τέλος στην ομηρία των ασφαλισμένων που πολλές φορές αναγκάζονται να περιμένουν χρόνια για να λάβουν τη σύνταξή τους –για την οποία έχουν πληρώσει εισφορές– χωρίς να έχουν άλλους πόρους για τον βιοπορισμό τους, εκτός από την προκαταβολή σύνταξης», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Αναλυτικά, τα βήματα που προβλέπονται στην τροπολογία είναι τα εξής:
• Ο ΕΦΚΑ θα εκδίδει την κύρια σύνταξη ή θα απορρίπτει τη σχετική αίτηση, αν δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την απονομή της, εντός τριών μηνών από την ημερομηνία υποβολής της.
• Μετά την πάροδο τριών μηνών, η σύνταξη θα εκδίδεται με βάση τα δεδομένα του ασφαλιστικού ιστορικού που τηρούνται στο πληροφοριακό σύστημα «ΑΤΛΑΣ» (στο οποίο βέβαια υπάρχουν ακόμη πολλά λάθη) ή σε άλλα μηχανογραφικά συστήματα του e-ΕΦΚΑ, χωρίς να απαιτείται επαλήθευση.
• Η αναγνώριση επιπλέον ασφαλιστικού χρόνου, που δεν έχει ψηφιοποιηθεί ή πιστοποιηθεί ως έγκυρος και δεν αποτελεί δεδομένο του πληροφοριακού συστήματος «ΑΤΛΑΣ», θα γίνεται χωρίς έλεγχο των φυσικών παραστατικών.
• Θα μπορεί να θεμελιώνεται και με βεβαιώσεις από τους πιστοποιημένους επαγγελματίες.
• Αυτό ισχύει και για όλες τις αιτήσεις για απονομή κύριας σύνταξης που έχουν υποβληθεί μέχρι τις 31/3/2022 και είναι εκκρεμείς κατά τη δημοσίευση του υπό συζήτηση νόμου. Ειδικά για τις αιτήσεις αυτές, οι δηλώσεις θα γίνονται δεκτές, χωρίς να απαιτείται η προσκόμιση των φυσικών παραστατικών που θεμελιώνουν τον επιπλέον ασφαλιστικό χρόνο. Οι ασφαλισμένοι θα ειδοποιούνται πως είναι υποχρεωμένοι να διατηρήσουν διαθέσιμα για έλεγχο τα φυσικά παραστατικά που δεν έχουν προσκομίσει στον e-ΕΦΚΑ για δέκα χρόνια.
• Η επικουρική σύνταξη θα εκδίδεται εντός τριών μηνών από την ημερομηνία απονομής της κύριας σύνταξης.
• Αντίστοιχα, η απόφαση για τη χορήγηση εφάπαξ παροχής θα εκδίδεται εντός έξι μηνών από την ημερομηνία υποβολής της σχετικής αίτησης.
Η διαδικασία ονομάζεται έκδοση «συντάξεων εμπιστοσύνης» και δεν θα απαιτείται η προσκόμιση παραστατικών που λείπουν.
• Προσοχή, όμως. Οι προθεσμίες αυτές δεν ισχύουν για τις διεθνείς συντάξεις.
Ελεγχος
Οι συντάξεις που θα εκδίδονται με τη διαδικασία ταχείας απονομής θα ελέγχονται εντός τριών ετών από την έκδοσή τους. Σε κάθε περίπτωση, ο έλεγχός τους αποκλείεται έπειτα από την πάροδο πέντε ετών από την έκδοσή τους.
Αν από τον έλεγχο προκύψει ότι υπάρχουν λάθη στο ιστορικό, η σύνταξη θα αυξομειώνεται αναλόγως ή θα ανακαλείται.
Αν ο έλεγχος πραγματοποιηθεί μετά την πάροδο τριών ετών και προκύψει ότι ο συνταξιούχος δεν δικαιούνταν σύνταξη, η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών συντάξεων θα αφορά μόνο τις συντάξεις που αντιστοιχούν στα τρία τελευταία έτη.
Αν από τον έλεγχο προκύψει ότι ο ασφαλιστικός χρόνος που έχει ληφθεί υπόψη για την έκδοση της σύνταξης είναι μεγαλύτερος από τον πραγματικό χρόνο ασφάλισης μέχρι δύο έτη, ο ασφαλισμένος μπορεί να καλύψει τις αντίστοιχες ασφαλιστικές εισφορές, μέσα σε ένα χρόνο, είτε με καταβολή, είτε με παρακράτηση από την καταβαλλόμενη σύνταξη, είτε με συνδυασμό των δύο τρόπων. Εναλλακτικά, ο ασφαλισμένος μπορεί να επιλέξει την εφάπαξ καταβολή, μέσα σε ένα μήνα. Σε κάθε περίπτωση, η σύνταξη που ήδη καταβάλλεται δεν ανακαλείται.
Ειδικά στην περίπτωση του στοκ των ληξιπρόθεσμων αιτήσεων, εφόσον υπάρξει αναγνώριση χρόνου ασφάλισης που δεν έχει ψηφιοποιηθεί ή πιστοποιηθεί ως έγκυρος, χωρίς προσκόμιση των απαιτούμενων παραστατικών, ο έλεγχος θα γίνεται εντός πέντε ετών από την έναρξη ισχύος του υπό συζήτηση νόμου. Σε κάθε περίπτωση, ο έλεγχός τους αποκλείεται μετά την πάροδο δέκα ετών.
Αν, κατά τον έλεγχο, ο συνταξιούχος δεν ανταποκριθεί σε πρόσκληση του ΕΦΚΑ να προσκομίσει τα παραστατικά που θεμελιώνουν τον επιπλέον χρόνο συνταξιοδότησης, η διαδικασία είναι πιο αυστηρή καθώς η καταβολή της σύνταξης αναστέλλεται μέχρι την ολοκλήρωση του ελέγχου. Αν, δε, από τον έλεγχο προκύψει ότι η σύνταξη δεν έπρεπε να καταβληθεί, η ανάκτηση των αχρεωστήτως καταβληθεισών συντάξεων καταλαμβάνει το σύνολο των συντάξεων που έχουν καταβληθεί ως αποτέλεσμα του εσφαλμένου συνυπολογισμού επιπλέον χρόνου ασφάλισης.
Σύγχρονα εργαλεία
Κατά την εξέταση αίτησης συνταξιοδότησης ή την αναπροσαρμογή της καταβαλλόμενης σύνταξης, ο χρόνος ασφάλισης του αιτούντος θα αναγνωρίζεται με βάση κάθε διαθέσιμο έγγραφο που είναι πρόσφορο να αποδείξει την ασφαλιστέα ιδιότητα και τον χρόνο αυτής.
Για ασφαλισμένους στο πρώην ΙΚΑ και στα πρώην ταμεία που είχαν ενταχθεί σε αυτό, ο χρόνος ασφάλισης θα αποδεικνύεται και από ασφαλιστικά βιβλιάρια υγείας, χωρίς βέβαια να λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος εμμέσως ασφαλισθέντος, ούτε ο χρόνος ασφάλισης μόνο για τον κίνδυνο ατυχήματος.
Για την επιτάχυνση της διαδικασίας απονομής συντάξεων, ο e-ΕΦΚΑ αξιοποιεί σύγχρονα μηχανογραφικά εργαλεία, ιδίως τεχνολογία ρομποτικής αυτοματοποίησης διαδικασιών (Robotic Process Automation – RPA), καθώς και μεθόδους αυτοματοποιημένης ανάλυσης δεδομένων.