Υψηλή εξάρτηση από χρηματοοικονομικά έσοδα εμφανίζει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, μέσω των οποίων τροφοδοτήθηκαν σε ποσοστό 23,6% τα κέρδη του α΄ τριμήνου που κατέγραψαν οι τέσσερις συστημικές τράπεζες. Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία που δημοσίευσε χθες ο SSM για τις 112 τράπεζες που εποπτεύει πανευρωπαϊκά και από τα οποία επιβεβαιώνεται η σαφής βελτίωση των μεγεθών των ελληνικών τραπεζών σε όρους αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων, μείωσης των κόκκινων δανείων, αλλά και σε όρους αποτελεσματικότητας, με τη δραστική μείωση του κόστους σε σχέση με το συνολικό τους εισόδημα. Τα υψηλά χρηματοοικονομικά έσοδα, ως αποτέλεσμα αποτίμησης και συναλλαγών αντιστάθμισης κρατικών ομολόγων, στήριξαν την κερδοφορία του α΄ τριμήνου, εκτοξεύοντας τον δείκτη απόδοσης ιδίων κεφαλαίων (ROE) στο 21,4% έναντι περίπου 10% που έχουν θέσει ως στόχο οι διοικήσεις των τεσσάρων συστημικών τραπεζών και 9,8% του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Σε υψηλά επίπεδα και συγκεκριμένα στο 1,63% έναντι 0,26% του μέσου ευρωπαϊκού όρου βρέθηκε και ο δείκτης απόδοσης ενεργητικού (ROA).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της EBA (European Banking Authority), οι ελληνικές τράπεζες κατείχαν (στοιχεία τέλους 2021) 44,8 δισ. ευρώ κρατικών ομολόγων, από τα οποία το 66% είναι σε ομόλογα ελληνικού Δημοσίου. Με βάση τα ίδια στοιχεία το 68% των ομολόγων που είχαν στα χαρτοφυλάκιά τους οι ελληνικές τράπεζες είναι σε θέσεις διακράτησης έως τη λήξη, γεγονός που περιορίζει την ευαισθησία των ελληνικών τραπεζών στις ανοδικές τάσεις των επιτοκίων, ενώ άλλο ένα 29% ήταν στο χαρτοφυλάκιο που αποτιμάται σε τρέχουσες αξίες, μέσω του οποίου πραγματοποίησαν και ένα τμήμα των κερδών. Η συντριπτική πλειονότητα, δηλαδή το 52%, είναι σε τίτλους άνω των 10 ετών, το 20% μεταξύ 5 και 10 ετών, το 19% σε τίτλους από 1 έως 5 έτη και το 10% από 3 έως 12 μήνες.
Ο δείκτης απόδοσης ιδίων κεφαλαίων (ROE) εκτοξεύθηκε στο 21,4% έναντι περίπου 10% που ήταν ο στόχος.
Τα έσοδα από τόκους αντιπροσωπεύουν το 44,4% των λειτουργικών εσόδων και τα έσοδα από προμήθειες το 14,6% έναντι 52,6% και 32,1% αντίστοιχα του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Η χαμηλή συμμετοχή των εσόδων από προμήθειες επιβεβαιώνει το μεγάλο περιθώριο που έχουν οι ελληνικές τράπεζες για τη διεύρυνση αυτής της κατηγορίας εσόδων, μέσω της λιανικής και κυρίως μέσω του asset management, που αποτελεί και βασικό στόχο στα business plan που έχουν παρουσιάσει οι διοικήσεις των τραπεζών. Να σημειωθεί ότι στον τομέα της λιανικής οι προσδοκίες περιορίζονται κυρίως λόγω των πωλήσεων πλειοψηφικού πακέτου (από 51% έως και 100%) του τομέα αποδοχής και εκκαθάρισης των συναλλαγών από κάρτες, κίνηση στην οποία προχώρησαν όλες οι τράπεζες, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν τα κεφάλαιά τους, αλλά και να «απαλλαγούν» από τις μεγάλες επενδύσεις που προϋποθέτει ο κλάδος των συναλλαγών τα προσεχή χρόνια.
Σημαντική είναι η πρόοδος που έχουν κάνει οι ελληνικές τράπεζες στην περικοπή εξόδων, καταγράφοντας υψηλή επίδοση σε ό,τι αφορά τον δείκτη κόστος προς έσοδα, που μετά τις μεγάλες περικοπές δικτύου και προσωπικού έχει υποχωρήσει στο 32% έναντι 63,2% του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Τα στοιχεία που δημοσίευσε ο SSM επιβεβαιώνουν τη σημαντική πρόοδο που έχουν κάνει οι ελληνικές τράπεζες στον τομέα της εξυγίανσης των ισολογισμών τους από τα κόκκινα δάνεια, η οποία ωστόσο είχε επίπτωση στα κεφάλαιά τους. Συγκεκριμένα, ο βασικός δείκτης CET1 διαμορφώθηκε στο 12,4% έναντι 15% που ήταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος, ενώ ο συνολικός δείκτης διαμορφώθηκε στο 15,1% έναντι 18,9% περίπου του μέσου ευρωπαϊκού δείκτη. Οι εποπτικοί δείκτες των ελληνικών τραπεζών υπερκαλύπτουν τις ελάχιστες κεφαλαιακές απαιτήσεις του SSM, διαμορφώνονται ωστόσο στο χαμηλότερο σημείο μεταξύ των υπολοίπων ευρωπαϊκών τραπεζών. Η ανάγκη ενίσχυσης των κεφαλαίων καθοδηγεί άλλωστε και τις κινήσεις πώλησης δραστηριοτήτων ή αντίστοιχα μείωσης του σταθμισμένου ενεργητικού τους μέσα από συνθετικές τιτλοποιήσεις, απελευθερώνοντας έτσι κεφάλαια.