Στα 2 δισ. ευρώ ανέρχονται οι οφειλές του Δημοσίου προς τις τράπεζες από εγγυημένα δάνεια του παρελθόντος, η εξόφληση των οποίων χρονίζει εδώ και πάνω από μία 10ετία. Πρόκειται για οφειλές οι οποίες έχουν καταστεί κόκκινες μετά την κατάπτωση των εγγυήσεων και οι οποίες υπάρχουν ακόμη στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών, χωρίς το Δημόσιο να έχει ανταποκριθεί στην υποχρέωση εξόφλησής τους, παρά το γεγονός ότι χρονολογούνται πριν από την ένταξη της χώρας στα μνημόνια.
Ενδεικτικό της ανεπάρκειας του Δημοσίου είναι το γεγονός ότι η πρόβλεψη για την εξόφληση αυτών των υποχρεώσεων περιλαμβανόταν σε κάθε μνημονιακή έκθεση από το 2012 και μετά, με συγκεκριμένα μάλιστα ορόσημα για τη σταδιακή αποπληρωμή τους. Η πρόβλεψη αυτή ουδέποτε τηρήθηκε, λόγω έλλειψης είτε χρημάτων είτε της απαραίτητης διοικητικής υποδομής για τον έλεγχο αυτών των φακέλων, με συνέπεια τα δάνεια αυτά να βαραίνουν έως σήμερα τις τράπεζες.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, από τα 2 δισ. ευρώ των ανεξόφλητων δανείων, το 1,2 δισ. ευρώ είναι οφειλές από στεγαστικά δάνεια που δόθηκαν με εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου στο πλαίσιο των μέτρων άσκησης κοινωνικής πολιτικής, ενώ άλλα 800 εκατ. ευρώ είναι οι ανεξόφλητες οφειλές επιχειρήσεων για τις οποίες είχε εγγυηθεί το Δημόσιο. Κύριοι δικαιούχοι αυτών των οφειλών είναι η Εθνική Τράπεζα και η Τράπεζα Πειραιώς, που έφεραν το βάρος παρόμοιων χορηγήσεων στο παρελθόν.
Σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κόκκινα δάνεια, η πολιτική που ακολούθησαν μέχρι σήμερα οι τράπεζες ήταν να τα κρατήσουν στα βιβλία τους και να μην τα μεταβιβάσουν σε funds, ευελπιστώντας ότι κάποια στιγμή τα δάνεια αυτά θα εξοφλούνταν μέσω σταδιακών καταβολών, όπως άλλωστε προέβλεπαν τα διαδοχικά μνημόνια που υπέγραψε η χώρα την προηγούμενη δεκαετία. Μέρος του παραλογισμού που χαρακτηρίζει τη λειτουργία του Δημοσίου ήταν το γεγονός ότι οι τράπεζες, προκειμένου να αποφύγουν την παραγραφή αυτών των απαιτήσεων, έπρεπε να καταφύγουν δικαστικώς με αγωγές κατά του Δημοσίου, σε μια προσπάθεια να συντηρήσουν ζωντανή την απαίτησή τους. Η πρακτική αυτή όχι μόνον επιβάρυνε τη διαχείριση αυτών των υποθέσεων για τις τράπεζες και το Δημόσιο, αλλά επιπλέον οδήγησε σε πρόσθετο διοικητικό βάρος για τα ούτως ή άλλως επιβαρυμένα δικαστήρια της χώρας.
Ο παραλογισμός αυτός αντιμετωπίστηκε με τον πρόσφατο νόμο για τον νέο Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας, που απαλλάσσει τις τράπεζες από την υποχρέωση κατάθεση αγωγής κατά του Δημοσίου προκειμένου να αποφύγουν την παραγραφή αυτών των υποθέσεων. Με βάση τον σχεδιασμό του υπουργείου Οικονομικών, έως τα τέλη του 2024 το Δημόσιο καλείται να αποπληρώσει –εφόσον ελέγξει τη νομιμότητα αυτών των εγγυήσεων– οφειλές ύψους 1,3 δισ. ευρώ, ενώ άλλα 700 εκατ. ευρώ θα πρέπει να αποπληρωθούν έως τα τέλη του 2025.