Ίσως ποτέ άλλοτε τα τελευταία 30 χρόνια, τα επιχειρηματικά μοντέλα των πολυεθνικών ομίλων δεν είχαν να ανταποκριθούν παράλληλα σε τόσες εμπορικές, κοινωνικο-οικονομικές και γεωπολιτικές προκλήσεις. Η διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας, η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την αναζήτηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, η ενσωμάτωση της ατζέντας ESG, η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών αυτοματοποίησης και τεχνητής νοημοσύνης (AI) αλλά και η εξ’ αποστάσεως εργασία είναι μερικές από τις προσκλήσεις αυτές, τις οποίες αντιμετωπίζει σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό η πλειονότητα των σύγχρονων επιχειρήσεων.
Στις παραπάνω προκλήσεις, σχετικά πρόσφατα προστέθηκε και ο υψηλός πληθωρισμός, κυρίως λόγω της αυξημένης καταναλωτικής ζήτησης και των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα στην μετά-Covid εποχή αλλά και της αύξησης των τιμών της ενέργειας απόρροια του πολέμου στην Ανατολική Ευρώπη. Για να αντιμετωπίσουν τις πληθωριστικές πιέσεις, οι κεντρικές τράπεζες σε Η.Π.Α., Αγγλία και πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησαν τα επιτόκια αναφοράς. Mε τα μέχρι σήμερα στοιχεία για το 2022, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ανέρχεται μεσοσταθμικά στο 10%, έχοντας σαφή αντίκτυπο στην αύξηση του κόστους παραγωγής και του κόστους χρηματοδότησης των επιχειρήσεων.
Σε αυτό το μακροοικονομικό περιβάλλον, η διαμόρφωση και η τεκμηρίωση των ενδοομιλικών πολιτικών τιμολόγησης βρίσκονται σε ένα σημείο που η προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Μέθοδοι τεκμηρίωσης που στο παρελθόν σπανίως επιλέγονταν από τους φορολογούμενους, δεδομένης της υποκειμενικότητας που δύναται να συνοδεύει την εφαρμογή τους (π.χ. μέθοδος επιμερισμού των κερδών “Profit Split”), εμφανίζονται να έχουν πλέον αναβαθμισμένη σημασία, ιδιαίτερα στις περιπτώσεις επιχειρηματικών μοντέλων που βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε άυλα περιουσιακά στοιχεία και εκείνων που αλληλεπιδρούν με πελάτες και επιχειρηματικούς εταίρους μέσω ψηφιακών μέσων.
Παράλληλα, καθώς οι όμιλοι προσαρμόζουν τις εφοδιαστικές τους αλυσίδες και εκτίθενται σε
απρόβλεπτες παραμέτρους του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, η σημασία του να μπορεί ο φορολογούμενος να αποδείξει ότι κατά τη χρονική στιγμή που πήρε την απόφαση να προχωρήσει σε μία τιμολόγηση είχε συνεξετάσει όλους τους παράγοντες, προκειμένου να διασφαλίσει την τήρηση της αρχής των ίσων αποστάσεων (ex-ante approach), αναμένεται να έχει βαρύνουσα σημασία για την αιτιολόγηση μίας εκ των υστέρων τιμής ή κερδοφορίας εκτός αποδεκτού εύρους.
Ιδιαίτερα σημαντική αναμένεται να συνεχίσει να είναι και στα έτη μετά την πανδημία, η
ποσοτικοποίηση -μέσω σύνθετων χρηματοοικονομικών προβλέψεων και στατιστικών εργαλείων- του αντικτύπου των απροσδόκητων παραγόντων στα προϋπολογισμένα κέρδη και ζημιές μιας επιχείρησης έναντι των πραγματικών αποτελεσμάτων της, προκειμένου να διαπιστωθεί ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα εάν δεν είχαν συμβεί όλοι οι απροσδόκητοι παράγοντες. Μια τέτοια ανάλυση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη όλους τους παράγοντες που έχουν θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο στα κέρδη των φορολογουμένων σε μια συναλλαγή με συνδεδεμένα μέρη και θα πρέπει να υποστηρίζεται από αποδεικτικά στοιχεία, λαμβάνοντας υπόψη τις λειτουργίες, τα περιουσιακά στοιχεία και το προφίλ κινδύνου τους.
Φαίνεται λοιπόν ότι η διενέργεια προσαρμογών στα αποτελέσματα των συγκρίσιμων ανεξάρτητων εταιρειών ή στα αποτελέσματα της εξεταζόμενης συνδεδεμένης επιχείρησης θα είναι και στο επίκεντρο μέσα στα επόμενα χρόνια. Βασικός σκοπός είναι είτε η βελτίωση της συγκρισιμότητας είτε η απομόνωση έκτακτων μεγεθών εσόδων ή εξόδων στα πλαίσια της τεκμηρίωσης της τήρησης της αρχής των ίσων αποστάσεων στις ενδοομιλικές τιμολογιακές πολιτικές και συναλλαγές.
Σε αυτό το πλαίσιο, η συνεχής επαγρύπνηση και επιμέλεια των πολυεθνικών ομίλων στην εκ των προτέρων προετοιμασία λεπτομερούς τεκμηριωτικού υλικού, καθώς και η επανεξέταση της επάρκειας των ιστορικά εφαρμοσθέντων πολιτικών ενδοομιλικής τιμολόγησης γίνεται μια νέα κανονικότητα και αποτελεί σημαντικό εργαλείο για τη διαχείριση των εν δυνάμει φορολογικών κινδύνων που άπτονται των ενδοομιλικών συναλλαγών.
*Ο Τάσος Κάρμας είναι Senior Manager στο τμήμα τεκμηρίωσης ενδοομιλικών συναλλαγών της PwC Ελλάδας