«Δεν θα χάσεις τη δουλειά σου από το ChatGPT. Θα χάσεις τη δουλειά σου από κάποιον που θα ξέρει να χρησιμοποιεί το ChatGPT», τονίζει με νόημα στην «Κ» ο διευθύνων σύμβουλος του Martin Trust Center for MIT Entrepreneurship, συγγραφέας του βιβλίου «Πειθαρχημένοι επιχειρηματίες: 24 βήματα», Μπιλ Ολετ. Αναφερόμενος στην ελληνική οικονομία δηλώνει ιδιαίτερα αισιόδοξος, εκφράζοντας την εκτίμηση πως οι Ελληνες της κρίσης «έκτισαν μυς που θα φανούν πολύ χρήσιμοι» όσο θα ανακάμπτει η χώρα. Θεωρεί μάλιστα ότι η Ελλάδα έχει όλα τα φόντα να αναδείξει ένα «μοντέλο δημοκρατίας υψηλής απόδοσης». Ο Μπιλ Ολετ, ο οποίος θεωρείται γκουρού σε θέματα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, θα επισκεφθεί τη χώρα μας στις 30 και 31 Μαρτίου για να συμμετάσχει στο 25ο ετήσιο συνέδριο του ΜΙΤ Global Startup Workshop, που θα διεξαχθεί στην Αθήνα.
– «Ολοι οι άνθρωποι είμαστε γεννημένοι επιχειρηματίες. Δεν θα είχαμε επιβιώσει αν δεν ήμασταν». Δικά σας τα λόγια. Ωστόσο, λιγότεροι είναι αυτοί που γίνονται επιχειρηματίες στην πράξη. Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους συνήθως διστάζει κάποιος να κάνει το βήμα;
– Ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν κάνει κάποιος το βήμα είναι, πολύ απλά, επειδή δεν το χρειάζεται. Σήμερα έχουμε μια αρκετά ευημερούσα κοινωνία και οι άνθρωποι έχουν την τάση να επιδιώκουν την άνεσή τους, είναι βιολογικό γεγονός. Oμως κάνουν τελικά το βήμα όταν πραγματικά το χρειάζονται. Κοιτάξτε την Ιαπωνία. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν η πιο επιχειρηματική χώρα στον κόσμο. Ηταν τότε η περίοδος που δημιούργησε όλες αυτές τις εταιρείες. Στη συνέχεια έγινε εύπορη, γι’ αυτό και ανήκει πλέον στις λιγότερο επιχειρηματικές χώρες. Εχει να κάνει λοιπόν με το περιβάλλον μέσα στο οποίο βρίσκεται κανείς. Σήμερα βλέπεις τεράστια επιχειρηματική δραστηριότητα σε μέρη όπως το Ισραήλ, η Νότιος Αφρική, ακόμη και η Βόρεια Κορέα. Είναι γνωστό ότι «τα πεινασμένα σκυλιά κυνηγάνε καλύτερα». Δεν μπορείς να κάνεις κάποιον επιχειρηματία εάν δεν το θέλει. Ομως, όποιος το αποφασίσει, μπορεί να το κάνει. Το έχουμε όλοι μέσα μας, 100%.
– Η αλήθεια είναι ότι και στην Ελλάδα έτσι δημιουργήθηκε ουσιαστικά το οικοσύστημα των startups. Τα πρώτα σημαντικά βήματα έγιναν κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης.
– Ακριβώς! Ειδάλλως, αν οι άνθρωποι ευημερούσαν, θα έλεγαν «γιατί δεν πάω στην παραλία καλύτερα;». Αν δεν το χρειάζεσαι, γιατί να το κάνεις; Εκτός κι αν είσαι τρελός, σαν πολλούς από εμάς που απλώς αγαπούν αυτό το παιχνίδι και θα το έκαναν ούτως ή άλλως.
– Αυτή η τρελή κούρσα της τεχνολογίας που βλέπουμε μπροστά μας έχει αλλάξει τη φύση της επιχειρηματικότητας σε σχέση με τις προηγούμενες δεκαετίες; Ή είναι σταθερές και διαχρονικές οι αξίες σε αυτό που ονομάζουμε business;
Δεν μπορείς να κάνεις κάποιον επιχειρηματία εάν δεν το θέλει. Ομως, όποιος το αποφασίσει, μπορεί να το κάνει. Το έχουμε όλοι μέσα μας, 100%.
– Πράγματι, ο ρυθμός της τεχνολογίας και της αλλαγής πηγαίνει κάθε μέρα όλο και πιο γρήγορα. Εδώ και χρόνια πλέον λέμε ότι ο κόσμος ποτέ δεν θα είναι πιο αργός απ’ ό,τι σήμερα. Οι χρήστες του ChatGPT ανήλθαν σε 1 εκατ. μέσα σε πέντε ημέρες. Πέντε ημέρες! Το Spotify ή το Instagram είχαν χρειαστεί μήνες για να το πετύχουν και θεωρούνταν τότε μοναδικά εγχειρήματα. Ο καθένας σήμερα θα πρέπει να έχει επιχειρηματικές δεξιότητες. Οφείλεις να βλέπεις την αλλαγή σαν ευκαιρία και να έχεις την κατάλληλη νοοτροπία όχι για να τη σταματήσεις αλλά για να την αγκαλιάσεις. Μία φοιτήτριά μου πριν από λίγες εβδομάδες είπε το εξής: «Εμείς ως επιχειρηματίες δεν κοιτάζουμε να επιβιώσουμε σε μια καταιγίδα. Βγαίνουμε έξω στην καταιγίδα και χορεύουμε κάτω από τη βροχή». Αυτή είναι η νοοτροπία που χρειαζόμαστε. Η αλλαγή δεν είναι απειλή, είναι ευκαιρία. Όταν σκέφτεσαι έτσι, βγαίνεις εκεί έξω και την αξιοποιείς, κτίζοντας τις δεξιότητές σου για να βγάλεις από την αλλαγή κάτι θετικό. Θεωρώ λοιπόν ότι έτσι επιδρά η σημερινή εποχή στην προσέγγιση της επιχειρηματικότητας. Μου είπε πρόσφατα ένας καθηγητής στο MIT: «Πρέπει να σταματήσουμε τους φοιτητές μας από το να χρησιμοποιούν το ChatGPT. Στις εξετάσεις φέτος θα κλείσουμε τις πόρτες και θα γράψουν τις απαντήσεις του τεστ σε μια κόλλα χαρτί». Του είπα ότι αυτό είναι τρελό! Γιατί δεν τους δίνουμε καλύτερα πέτρες και σφυριά; Αντιθέτως, πρέπει να ενθαρρύνουμε το ChatGPT. Δεν θα χάσεις τη δουλειά σου από το ChatGPT. Θα χάσεις τη δουλειά σου από κάποιον που θα ξέρει να χρησιμοποιεί το ChatGPT. Σκεφτείτε αν αρχίζαμε να απαγορεύουμε και άλλες εφαρμογές και να περνούσαμε, για παράδειγμα, δεδομένα με το χέρι. Πόσο τρελό θα ήταν; Θα πρέπει, αντιθέτως, να καθίσουμε όλοι κάτω και να δούμε απλώς πώς θα χρησιμοποιήσουμε το ChatGPT, όχι πώς θα το απαγορεύσουμε. Να δούμε ποιες είναι οι αδυναμίες του και να τις βελτιώσουμε. Αυτή θα πρέπει να είναι η συζήτηση. Πώς θα αξιοποιήσουμε ακόμη μία ευκαιρία να κάνουμε τον κόσμο καλύτερο.
– Αν ξεκινούσατε μια νέα επιχείρηση σήμερα, σε ποιο πεδίο θα ήταν;
– Είναι Μάρτιος του 2023. Αν κάποιος δεν απαντήσει «παραγωγή τεχνητής νοημοσύνης», τότε δεν ξέρω τι μπορεί να παρακολουθεί γύρω του. Σίγουρα δεν παρακολουθεί τη ροή των εξελίξεων σε πραγματικό χρόνο. Αυτό που συμβαίνει με την τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί μια βαθιά ριζική αλλαγή. To μέλλον είναι εδώ, αυτήν τη στιγμή. Θα πρέπει απλώς να δούμε πώς θα το διαχειριστούμε. Ως επιχειρηματίας θα πρέπει να αγαπάς την αλλαγή. Οπου υπάρχει αλλαγή, εκεί πρέπει να βρίσκεσαι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν παντού ευκαιρίες. Μπορείς να μου πεις «με ενδιαφέρει η δημοσιογραφία». Θα σου πω «μπράβο», και πιθανότατα θα χρησιμοποιήσεις την τεχνητή νοημοσύνη για να αλλάξεις τη δημοσιογραφία.
– Πώς βλέπετε την Ελλάδα και τις startups της;
– Οφείλω να πω ότι έμεινα έκπληκτος όταν ήρθα πρώτη φορά στην Ελλάδα και είπα «μισό λεπτό, μόνο 10 εκατ. άνθρωποι είστε εδώ;». Κρίνοντας από τους Ελληνες που βλέπω στο MIT και αλλού, πίστευα ότι είστε εκατοντάδες εκατομμύρια! Ο αντίκτυπος της Ελλάδας στον κόσμο είναι τεράστιος, όπως και ο αριθμός των επιτυχημένων Ελλήνων επιχειρηματιών. Οι Ελληνες βρίσκουν τον τρόπο. Και όπως είπατε, δεν άφησαν την κρίση να πάει χαμένη. Η Ελλάδα έχει περάσει δύσκολους καιρούς, κατά τη διάρκεια των οποίων έκτισαν μυς, που θα είναι πολύ χρήσιμοι όσο η χώρα θα βγαίνει από την κρίση. Είμαι πολύ αισιόδοξος γι’ αυτό και είναι ένας από τους λόγους που έρχομαι ξανά στην Ελλάδα. Αυτό το πράγμα που γίνεται στη χώρα σας, με την υποστήριξη των πανεπιστημίων, της κυβέρνησης και των μεγάλων επιχειρήσεων είναι πραγματικά σημαντικό για την επιχειρηματικότητα και ευρύτερα για την κοινωνία. Αυτήν τη στιγμή έχουμε μια κρίση της δημοκρατίας, που είναι πολύ λυπηρή. Η δημοκρατία, όμως, εξαρτάται από πολίτες που είναι εκπαιδευμένοι και έχουν τα κατάλληλα κίνητρα. Για να έχεις τέτοιους πολίτες, που θα δρουν ορθολογικά, χρειάζεται να δώσεις στους ανθρώπους τρία πράγματα: ελπίδα, περηφάνια και σθένος. Η επιχειρηματικότητα δίνει και τα τρία αυτά στοιχεία. Αν λοιπόν αναπτύξεις επιχειρηματικότητα στη χώρα όπου γεννήθηκε η δημοκρατία, θα έχεις φτιάξει ένα μοντέλο δημοκρατίας υψηλής απόδοσης, αποφεύγοντας την ανοησία που συναντάς σε μια διαφορετική περίπτωση.
• Ακούστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο αντίστοιχο επεισόδιο της σειράς podcast «The Money Pod».