Αιφνιδίασε χθες αναλυτές και οικονομολόγους η Τράπεζα της Τουρκίας στην πρώτη της πρόβλεψη για τον πληθωρισμό υπό τη Χαφιζέ Ερκάν, καθώς οι εκτιμήσεις της ήταν πιο απαισιόδοξες και από εκείνες των οικονομολόγων στις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Η νέα επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, που ανέλαβε καθήκοντα μόλις τον περασμένο μήνα, προέβλεψε πως στα τέλη του έτους ο πληθωρισμός στην Τουρκία θα έχει φτάσει στο 58%, όταν η προηγούμενη εκτίμηση υπό τον προκάτοχό της μιλούσε για μόλις 22,3%. Σημαντική μερίδα οικονομολόγων και παρατηρητών της αγοράς προεξοφλούσε πως η Ερκάν θα προέβλεπε έναν πληθωρισμό διπλάσιο από την προηγούμενη εκτίμηση. Τόνιζαν, όμως, ότι ακόμη και σε αυτήν την περίπτωση ο ρυθμός αύξησης των τιμών που θα ανέφερε η κεντρική τράπεζα θα ήταν και πάλι ένα ποσοστό μικρότερο από την πρόβλεψη των οικονομολόγων στην τελευταία δημοσκόπηση, που μιλούσαν για πληθωρισμό 55% στη γειτονική χώρα.
Με τις χθεσινές ανακοινώσεις της, όμως, η Ερκάν διέψευσε τις υποψίες πως θα κινηθεί και η ίδια στα χνάρια του προκατόχου της, Σαχάπ Καβτσίογλου, ο οποίος παρουσίαζε υπερβολικά αισιόδοξες εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό και για άλλα μακροοικονομικά μεγέθη της Τουρκίας και ήταν από κάθε άποψη πειθήνιο όργανο του Τούρκου προέδρου. Σημειωτέον ότι μέχρι τις χθεσινές ανακοινώσεις της Τράπεζας της Τουρκίας, η πλέον απαισιόδοξη πρόβλεψη ήταν της JPMorgan Chase που προεξοφλούσε πως στο τέλος του έτους ο πληθωρισμός στην Τουρκία θα φθάσει στο 57%. Σημειωτέον ότι ο δείκτης τιμών καταναλωτή υποχώρησε τον Ιούνιο στο 3,92% και οφειλόταν στην αύξηση των τιμών του οινοπνεύματος που εκτοξεύθηκε κατά 11,13%. Παράλληλα, αυξήθηκε 7,6% το κόστος των μετακινήσεων, οι τιμές των υπηρεσιών υγείας σημείωσαν ιλιγγιώδη άνοδο 65,69%, των τροφίμων, των μη αλκοολούχων ποτών και των αναψυκτικών κατά 54%.
Οπως τονίζουν διεθνή ΜΜΕ, ο διορισμός της Χαβιζέ Ερκάν και η επιστροφή του οικονομολόγου και βετεράνου των οικονομικών κρίσεων Μεχμέτ Σιμσέκ έγιναν δεκτά με συγκρατημένη αισιοδοξία στο εσωτερικό της Τουρκίας και πέραν αυτού. Κατά πολλούς είναι πιθανόν να σηματοδοτεί την επιστροφή της χώρας σε ορθόδοξη πολιτική και την τελική στροφή της σε μια πολιτική που ουδόλως θα συμβιβάζεται με τις επίμονες απόψεις ορισμένων καθηλωμένων.
Η νέα επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας προέβλεψε πως στα τέλη του έτους ο πληθωρισμός θα έχει φτάσει στο 58%, όταν η προηγούμενη εκτίμηση μιλούσε για μόλις 22,3%.
Μιλώντας σε τραπεζικό συνέδριο στην Αγκυρα, η Ερκάν δήλωσε πως η κεντρική τράπεζα θέτει τα θεμέλια για την έναρξη μιας διαδικασίας αποκλιμάκωσης του πληθωρισμού μέσα στο 2023. Προέβλεψε μάλιστα πως η βελτίωση στις τιμές καταναλωτή θα γίνει αισθητή το β΄ τρίμηνο του επόμενου έτους. Η Ερκάν έχει επίγνωση ότι διακυβεύονται πολλά αυτή τη φορά και προπαντός διακυβεύεται η δυνατότητα της κεντρικής τράπεζας να ανακτήσει την εμπιστοσύνη της αγοράς. Οι τουρκικοί τίτλοι δέχονται συστηματικές πιέσεις από τον Μάιο και την επανεκλογή του Ταγίπ Ερντογάν και η τουρκική λίρα έχει υποτιμηθεί έκτοτε κατά 25% έναντι του δολαρίου. Αιτία είναι, βέβαια, η ανησυχία των επενδυτών για το ενδεχόμενο να συνεχιστεί η ανορθόδοξη νομισματική και οικονομική πολιτική του Ερντογάν που το περασμένο έτος οδήγησε τον πληθωρισμό στο 86%, με ορισμένες εκτιμήσεις να τον υπολογίζουν σε άνω του 100%.
Εξάλλου, από τη στιγμή που ανέλαβε η Ερκάν, η Τράπεζα της Τουρκίας έχει αυξήσει τα επιτόκια της τουρκικής λίρας κατά 900 μονάδες βάσης, στο 17,5%. Πρόκειται για αύξηση σαφώς μικρότερη από αυτήν που περίμενε η αγορά και στην πράξη το βασικό επιτόκιο στην Τουρκία παραμένει σε αρνητικό έδαφος όταν ληφθεί υπόψη η προσαρμογή στον πληθωρισμό. Και στο μεταξύ ο πληθωρισμός εξακολουθεί να διαβρώνει το εισόδημα των τουρκικών νοικοκυριών με την ακρίβεια και τις συχνά απρόσιτες τιμές βασικών ειδών διατροφής, όπως το γάλα και τα τυριά. Την κατάσταση επιδείνωσε περαιτέρω η απόφαση που έλαβε στις 7 Ιουλίου η κυβέρνηση να αυξήσει τον ΦΠΑ σε μεγάλο εύρος αγαθών και από το 8% να τον πάει στο 10%. Οι συχνά απαγορευτικές τιμές έχουν δώσει έναυσμα για διαφόρων ειδών αστεία, όπως το ανέκδοτο που κυκλοφορεί ότι ένας Τούρκος πρέπει να εργαστεί οκτώ ώρες για να αγοράσει ένα ρολό χαρτί υγείας.
Τα πιο απρόσιτα καταναλωτικά αγαθά είναι οι ηλεκτρικές οικιακές συσκευές, καθώς σε αυτές ο ΦΠΑ αυξήθηκε από το 18% στο 20%. Δεδομένης δε της πτώσης που έχει σημειώσει η τουρκική λίρα, τα εισαγόμενα καταναλωτικά είδη, όπως οι φορητοί υπολογιστές, τα έξυπνα κινητά και οι οικιακές συσκευές, είναι πλέον άπιαστα όνειρα για πολλούς Τούρκους. Σχετικό ρεπορτάζ της ιστοσελίδας Al Monitor αναφέρει μάλιστα πως σε σούπερ μάρκετ στο Τσεσμέ βρίσκει κανείς κολλημένα σε διάφορα είδη αυτοκόλλητα μπλε χαρτάκια που γράφουν: «Μήπως αυτό το προϊόν είναι πολύ ακριβό για εσένα; Αν ναι, φταίει ο Ερντογάν γι’ αυτό».
