Μπορούν οι τιμές των εισιτηρίων της ακτοπλοΐας στις μακρινές διαδρομές, όπως οι γραμμές της Κρήτης και της Αδριατικής, να αυξηθούν ακόμη και αν υποχωρήσουν οι τιμές των ναυτιλιακών καυσίμων; Η απάντηση είναι ναι. Και κατά πάσα βεβαιότητα αυτό θα συμβεί από τις αρχές του 2024 εξαιτίας του κανονισμού FuelEU Maritime και του συστήματος εμπορίας ρύπων ETS (Emission TradingSystem).
Τα πλοία που κάνουν δρομολόγια προς προορισμούς με περισσότερους από 200.000 κατοίκους υποχρεώνονται από την 1η Ιανουαρίου να αγοράζουν δικαιώματα για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που πραγματοποιούν. Τι σημαίνει αυτό για τον επιβάτη; Μένει να διαπιστωθεί πόσο από αυτό το κόστος μπορεί να απορροφήσουν οι ακτοπλοϊκές εταιρείες, ωστόσο είναι λογικό κάποιος να περιμένει αυξήσεις από 5% έως 10% στους ναύλους για τα εισιτήρια προς Αδριατική και Κρήτη, εξηγούν κύκλοι της ακτοπλοϊκής βιομηχανίας. Επίσης, μένει ακόμη να διευκρινιστεί το κατά πόσον οι εταιρείες θα επιμερίσουν όσο από αυτό το κόστος μπορούν μόνο στα συγκεκριμένα δρομολόγια ή αν θα το περάσουν οριζοντίως στο σύνολο της αγοράς.
Ο κύριος στόχος της πρωτοβουλίας FuelEU Maritime, ως βασικό μέρος του πακέτου Fit for 55 της Ε.Ε., είναι να αυξήσει τη ζήτηση και τη συνεπή χρήση ανανεώσιμων πηγών καυσίμων και καυσίμων χαμηλών εκπομπών άνθρακα και να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τον ναυτιλιακό τομέα, διασφαλίζοντας παράλληλα την ομαλή λειτουργία της θαλάσσιας κυκλοφορίας και την αποφυγή στρεβλώσεων στην εσωτερική αγορά.
Από 1ης Ιανουαρίου τα πλοία που προσεγγίζουν προορισμούς με πληθυσμό άνω των 200.000 κατοίκων θα αγοράζουν δικαιώματα ρύπων.
Για την Ελλάδα έχει δοθεί εξαίρεση έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2029 στα πλοία της ακτοπλοΐας που προσεγγίζουν λιμάνια νησιών με λιγότερους από 200.000 κατοίκους. Ωστόσο, τα πλοία που εκτελούν δρομολόγια στις γραμμές Πάτρας – Ιταλίας και σε νησιά άνω των 200.000 κατοίκων, όπως η Κρήτη, από το 2024 θα πρέπει να εφαρμόζουν τους δύο κανονισμούς της Ε.Ε.
Σύμφωνα με το σύστημα εμπορίας ρύπων ETS, η κάθε ακτοπλοϊκή εταιρεία θα πρέπει να αγοράζει, για κάθε τόνο καυσίμου που καίει, τη χρηματιστηριακή αξία του διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπει, εξηγεί η εξειδικευμένη συμβουλευτική εταιρεία XRTC. Παράλληλα, η εφαρμογή του κανονισμού FuelEU Maritime υποχρεώνει τα πλοία της ακτοπλοΐας να καταναλώνουν καύσιμα χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο, που είναι και ακριβότερα από το κοινό μαζούτ.
Ενώ όμως στην ποντοπόρο ναυτιλία το πλεονέκτημα της εξαγοράς εμπορίας ρύπων ETS είναι ότι η ευθύνη αυτή περνά στον ναυλωτή (με βάση την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει»), κάτι τέτοιο είναι δύσκολα εφαρμόσιμο στην ακτοπλοΐα, αφού αφενός οι ίδιες οι εταιρείες είναι και οι διαχειριστές των πλοίων και αφετέρου ο ναυλωτής είναι ο επιβάτης ή η μεταφορική εταιρεία που μεταφέρει εμπορεύματά της.
Το ETS θέτει ανώτατο όριο στις ποσότητες CO2 που μπορούν να εκπέμπουν οι υπόχρεοι σε αυτό. Και από τις αρχές του 2024 υπόχρεη θα είναι και η ακτοπλοΐα, αρχικά για τις μακρινές γραμμές σε μεγάλους προορισμούς και από το 2029 σε όλα τα ταξίδια.