Ανυπόμονη να αυξήσει το κύρος της σε παγκόσμιο επίπεδο και να βελτιώσει τις σχέσεις της με τη Δύση, που διαταράχθηκαν το 2018 μετά τη δολοφονία του αντικαθεστωτικού δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, η Σαουδική Αραβία μετατρέπεται στον νέο χρηματοδότη του πλανήτη. Ομοίως και άλλες μοναρχίες του Κόλπου που πλημμυρίζουν μετρητά λόγω της «έκρηξης» των ενεργειακών εσόδων, τη στιγμή που παραδοσιακοί δυτικοί χρηματοδότες, παροπλισμένοι λόγω της αύξησης των επιτοκίων, αποσύρονται από τη σύναψη συμφωνιών και τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Τα κρατικά επενδυτικά ταμεία της περιοχής μετατρέπονται εκ νέου σε «Ελντοράντο» για ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια που αγωνίζονται να συγκεντρώσουν χρήματα. Στις πρόσφατα ανακοινωθείσες συμφωνίες ανήκουν η εξαγορά του αμερικανικού private equity fund Fortress από ένα ταμείο του Αμπου Ντάμπι για περισσότερα από 2 δισ. δολάρια και του βραχίονα μίσθωσης αεροσκαφών της Standard Chartered από ένα ταμείο της Σαουδικής Αραβίας έναντι 700 εκατ. δολαρίων. Εταιρείες και κεφάλαια που εποπτεύονται από τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας του Αμπου Ντάμπι, σεΐχη Ταχνούν μπιν Ζαγιέντ αλ Ναχιάν, έχουν προχωρήσει στην αγορά της Standard Chartered και της επενδυτικής τράπεζας Lazard. Εχουν επίσης συνάψει συμφωνίες για την αγορά μιας βρετανικής εταιρείας υγειονομικής περίθαλψης αξίας 1,2 δισ. δολαρίων και για να πάρουν τον μερικό έλεγχο ενός κολοσσού τροφίμων της Κολομβίας, σχεδόν 6 δισ. δολαρίων.
«Τώρα, όλοι θέλουν να πάνε στη Μέση Ανατολή. Είναι σαν τον πυρετό του χρυσού στις ΗΠΑ κάποτε», λέει ο Πέτερ Γιάντερστεν, ιδρυτής της συμβουλευτικής εταιρείας συγκέντρωσης κεφαλαίων Jade Advisors. Διαχειριστές κεφαλαίων που επισκέπτονται την περιοχή λένε ότι συχνά περιμένουν απέναντι από τους αντιπάλους τους σε αίθουσες αναμονής κρατικών επενδυτικών ταμείων. Διευθυντές της Σίλικον Βάλεϊ και της Νέας Υόρκης έχουν σχεδόν σταθερή παρουσία στο λόμπι με λευκό μάρμαρο του ξενοδοχείου Four Seasons στο Αμπου Ντάμπι, όπως και σε άλλα κορυφαία ξενοδοχεία.
Το επενδυτικό και χρηματοοικονομικό φόρουμ «Μελλοντική επενδυτική πρωτοβουλία» που πραγματοποιείται στο Ριάντ τον επόμενο μήνα, έργο του πρίγκιπα διαδόχου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν, θα αποτελέσει φέτος πόλο έλξης για επενδυτές. Το «Νταβός της ερήμου», όπως το αποκαλούν, αναμένει τόσο μεγάλη ζήτηση ώστε χρεώνει τα στελέχη 15.000 δολάρια το άτομο για να λάβουν μέρος.
Την ίδια στιγμή, παραδοσιακοί δυτικοί χρηματοδότες, παροπλισμένοι λόγω της αύξησης των επιτοκίων, αποσύρονται από τη σύναψη συμφωνιών.
Το 2018, μετά τη δολοφονία του Κασόγκι που μετέτρεψε το πετρελαιοπαραγωγό βασίλειο σε τοξικό μέρος για επιχειρηματική δραστηριότητα, οι Σαουδάραβες αξιωματούχοι παρακολούθησαν ένα μαζικό κύμα εξόδου των Αμερικανών χρηματοοικονομικών στελεχών. Στα χρόνια που ακολούθησαν πολλές startups και funds απέφευγαν να επενδύσουν στη χώρα.
Από πέρυσι, όταν άρχισαν να μειώνονται οι άλλες πηγές χρηματοδότησης, η Σαουδική Αραβία απέκτησε μεγαλύτερη ζήτηση. Στο κρατικό επενδυτικό fund (PIF) της Σαουδικής Αραβίας, οι δεσμεύσεις για «επενδυτικούς τίτλους» –μια κατηγορία που περιλαμβάνει ιδιωτικά κεφάλαια– αυξήθηκαν στα 56 δισ. δολάρια το 2022, από 33 δισ. δολάρια ένα χρόνο νωρίτερα. Η Mubadala του Αμπου Ντάμπι ανέφερε ότι οι δεσμεύσεις μετοχών διπλασιάστηκαν στα 18 δισ. δολάρια το 2022.
Την ίδια ώρα, οι παραδοσιακοί υποστηρικτές κεφαλαίων –τα συνταξιοδοτικά επενδυτικά προγράμματα και τα κληροδοτήματα κολεγίων– βρίσκονται σε υποχώρηση. Η παγκόσμια στροφή σε υψηλότερα επιτόκια προκάλεσε απώλειες στα μεγαλύτερα μέρη των χαρτοφυλακίων τους, ιδίως σε μετοχές και ομόλογα. Οι επενδυτές διέθεσαν 33 δισ. δολάρια σε ταμεία επιχειρηματικού κεφαλαίου που εδρεύουν στις ΗΠΑ το πρώτο εξάμηνο του 2023, λιγότερο από τα μισά σε σχέση με τα 74 δισ. δολάρια την ίδια περίοδο το 2021, σύμφωνα με το PitchBook. Η παγκόσμια συγκέντρωση κεφαλαίων για όλα τα ιδιωτικά κεφάλαια μειώθηκε 10% πέρυσι στο 1,5 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με τον Preqin, πτώση που πολλοί αναμένουν ότι θα συνεχιστεί.
Η συγκέντρωση κεφαλαίων έχει γίνει πολύ πιο δύσκολη τους τελευταίους 12 μήνες, λένε αναλυτές. Και μέσα σε αυτό το κλίμα ο λόγος για την έκρηξη χρηματοδότησης και τη σύναψη συμφωνιών στη Μέση Ανατολή είναι διπλός. Οι υψηλότερες τιμές ενέργειας –λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία– έδωσαν στα επενδυτικά ταμεία της περιοχής που εξαρτώνται από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, δεκάδες δισεκατομμύρια επιπλέον δολάρια για να ξοδέψουν. Την ίδια στιγμή, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ και κορυφαίοι αξιωματούχοι στα ΗΑΕ αγωνίζονται για μεγαλύτερη επιρροή στην παγκόσμια σκηνή –από τη γεωπολιτική και την οικονομία μέχρι τον αθλητισμό– διοχετεύοντας επιπλέον χρήματα στα ταμεία τους για να συνάψουν συμφωνίες και να επεκτείνουν τη βιομηχανία στο εσωτερικό.
