Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε, από τη ΔΕΘ, αύξηση των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων κατά 10,5% το 2024 αλλά και άρση της αναστολής των τριετιών, η οποία πρακτικά σημαίνει προσαύξηση για κάθε τριετία της τάξης του 10% επί του βασικού μισθού των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης δημοσίευσε παραδείγματα, σύμφωνα με τα οποία: (α) υπάλληλος προσληφθείς το 2003, ο οποίος λαμβάνει τον κατώτατο μισθό και έχει καλύψει σχεδόν τρεις τριετίες (μέχρι 14.2.2012), ενδεχομένως να δει μισθολογική αύξηση 36,5% το 2024, (β) ενώ υπάλληλος προσληφθείς το 2006, ο οποίος λαμβάνει τον κατώτατο μισθό, και έχοντας καλύψει κάτι λιγότερο από δύο τριετίες (μέχρι 14.02.2012), ενδεχομένως να δει μισθολογική αύξηση 26% το 2024.
Μπορούν τέτοιου είδους μισθολογικές αυξήσεις να πυροδοτήσουν αύξηση του πληθωρισμού; Το ερώτημα έχει βάση. Οι υπέρμετρες μισθολογικές αυξήσεις της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ το 1982 ήταν ασύμβατες με την παραγωγικότητα της εργασίας. Το αποτέλεσμα; Μεγάλη υποτίμηση της δραχμής κατά 15,5% το 1983 και κατά 15% το 1985, μήπως και ανέκαμπτε η διεθνής ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Oι συγκεκριμένες υποτιμήσεις της δραχμής συνέβαλαν σε αύξηση του ετήσιου πληθωρισμού κατά 18% μεταξύ του 1983 και του 1989, οι οποίες οδήγησαν σε μειώσεις των πραγματικών (ήτοι ονομαστικών μείον πληθωρισμός) μισθών.
Υπάρχει λοιπόν ο κίνδυνος επανάληψης του προαναφερθέντος σεναρίου σήμερα, όταν η χώρα μας δεν διαθέτει τη συναλλαγματική «ελευθερία» να στηρίξει την ενδεχόμενη μείωση της ανταγωνιστικότητάς της;
Να σημειώσω ότι, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, οι πραγματικοί μισθοί στην Ελλάδα μειώθηκαν μεταξύ του 2010 και του 2022 κατά 2,7% σε ετήσια βάση. Επιπλέον, σε όρους πραγματικής αγοραστικής δύναμης (purchasing power parity) ο ελληνικός κατώτατος μισθός αντιστοιχούσε το 2022 στο 89,9% του αντίστοιχου κατώτατου στο σύνολο του ΟΟΣΑ.
Συνεπώς, η κυβέρνηση Μητσοτάκη καλώς προέβη σε αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 9,4% το 2023, προκειμένου να τονώσει το εισόδημα των χαμηλόμισθων. Καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ελληνικό πληθωρισμό 2,4% το 2024, οι ανακοινώσεις Μητσοτάκη «δείχνουν» πραγματικές μισθολογικές αυξήσεις της τάξης του 8,1% (ήτοι 10,5% μείον 2,4%) στον δημόσιο τομέα.
Από οικονομικής άποψης, η αύξηση του πραγματικού μισθού θα πρέπει να συμβαδίζει με την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, προκειμένου να μην πληγεί η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και να μη σηκώσει περαιτέρω «κεφάλι» ο πληθωρισμός. Εδώ λοιπόν χρειάζονται άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οι άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό στην Ελλάδα κατέγραψαν σημαντική αύξηση 15% το πρώτο τρίμηνο του 2023 σε σχέση με το τελευταίο τρίμηνο του 2022. Η χώρα μας, λοιπόν, προσελκύει επενδύσεις από το εξωτερικό και εκτιμώ περαιτέρω επενδύσεις, επειδή από τις πρώτες εκλογές του Μαΐου 2023 μέχρι και σήμερα ο δείκτης οικονομικής αβεβαιότητας στην Ελλάδα έχει «καταρρεύσει» κατά 40%. Σύμφωνα λοιπόν με τη διεθνή βιβλιογραφία, η συγκεκριμένη μείωση της οικονομικής αβεβαιότητας θα ενισχύσει σημαντικά τις άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό μέχρι το τέλος του 2024.
Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι χρειάζεται πολύ περισσότερος χρόνος προκειμένου οι άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό να βελτιώσουν την παραγωγικότητα της εργασίας. Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, η τεχνολογία των επιχειρήσεων από το εξωτερικό μεταδίδεται στην εγχώρια οικονομία εντός τετραετίας. Με απλά λόγια, χρειάζεται οικονομική σύνεση ως προς τις αυξήσεις τόσο στον κατώτατο μισθό όσο και στους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων προκειμένου να αποφύγουμε «έκρηξη» του πληθωρισμού…
Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool.