Τι φέρνει ο προϋπολογισμός για μισθωτούς και συνταξιούχους

Αυξήσεις μισθών, συντάξεων και ελαφρύνσεις ύψους 2,13 δισ. προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2024, που κατατέθηκε στη Βουλή. Αυξημένους μισθούς κατά 6,5% μεσοσταθμικά θα δουν οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο, ενώ υψηλότερες αποδοχές θα έχουν και εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα που συμπληρώνουν τριετίες. Η αύξηση των συντάξεων θα είναι τουλάχιστον 3,1% –για όσους δεν έχουν προσωπική διαφορά–, για τις οικογένειες με παιδιά αυξάνεται το αφορολόγητο όριο κατά 1.000 ευρώ, ενώ μειώνεται ο ΕΝΦΙΑ κατά 10% για όσους ασφαλίζουν τις κατοικίες τους. Για φέτος προβλέπεται πρωτογενές πλεόνασμα 1,1% του ΑΕΠ και για το 2024 2,1% του ΑΕΠ, ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης τοποθετείται στο 2,3% φέτος και 3% το 2024.

Ενας μισθός επιπλέον κατά μέσον όρο στο Δημόσιο το 2024

Του Προκόπη Χατζηνικολάου

Μέτρα στήριξης ύψους 2,137 δισ. ευρώ ενσωματώνει το προσχέδιο προϋπολογισμού 2024, το οποίο κατατέθηκε χθες στη Βουλή, με το μεγαλύτερο τμήμα να κατευθύνεται στην αναμόρφωση του μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων, με μεσοσταθμικές αυξήσεις 6,5% και κόστος 906 εκατ. ευρώ.

Εκτός από τους δημοσίους υπαλλήλους, αυξήσεις στις αποδοχές τους θα δουν οι συνταξιούχοι (3,1%), όσοι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα κλείνουν τριετίες αλλά και οι αμειβόμενοι με τον κατώτατο μισθό. Ταυτόχρονα, για τις οικογένειες με παιδιά αυξάνεται το αφορολόγητο όριο κατά 1.000 ευρώ, ενώ μειώνεται ο ΕΝΦΙΑ κατά 10% για όσους ασφαλίζουν τις κατοικίες τους για φυσικές καταστροφές.

Παράλληλα, επιβάλλεται ΦΠΑ 13% και τέλος παρεπιδημούντων στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων (τύπου airbnb) στα νομικά πρόσωπα και στα φυσικά πρόσωπα με τρία ή περισσότερα εκμισθωμένα διαμερίσματα. Ο φόρος διαμονής επιβάλλεται και στις βραχυχρόνιες μισθώσεις φυσικών προσώπων, ενώ τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν τρία ή περισσότερα εκμισθωμένα διαμερίσματα υποχρεούνται σε έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ειδικότερα:

• Μετά 14 χρόνια οι δημόσιοι υπάλληλοι θα κερδίσουν κατά μέσον όρο ένα μισθό ετησίως ή, διαφορετικά, περίπου 1.292 ευρώ. Για παράδειγμα, υπάλληλος πανεπιστημιακής εκπαίδευσης σε θέση διευθυντή με ένα παιδί θα δει αύξηση μισθού 70 ευρώ τον μήνα και επιπλέον αύξηση 20 ευρώ τον μήνα της οικογενειακής παροχής για το παιδί. Επίσης θα δει 30% αύξηση του επιδόματος θέσης ευθύνης που λαμβάνει, δηλαδή επιπλέον 135 ευρώ τον μήνα. Ετήσιο όφελος: 2.700 ευρώ μεικτά ή 1.674 ευρώ καθαρά. Ακόμη, δημόσιος υπάλληλος με δύο παιδιά θα δει αύξηση περίπου 70 ευρώ τον μήνα στον μισθό του και επιπλέον 50 ευρώ αύξηση της οικογενειακής παροχής για τα δύο παιδιά. Συνολικό ετήσιο όφελος: 1.440 ευρώ. Αν ο υπάλληλος αυτός κατέχει και τη θέση τμηματάρχη, τότε θα έχει επιπλέον όφελος της τάξεως των 87 ευρώ τον μήνα λόγω της αύξησης κατά 30% του επιδόματος θέσης ευθύνης. Ουσιαστικά από την 1η Ιανουαρίου αυξάνεται κατά 70 ευρώ μεικτά ο βασικός μισθός όλων των δημοσίων υπαλλήλων. Παράλληλα αυξάνεται η οικογενειακή παροχή που λαμβάνει το 50,3% των δημοσίων υπαλλήλων (334.000) και σήμερα κυμαίνεται σε 50 ευρώ για υπάλληλο με ένα τέκνο, 70 ευρώ για δύο τέκνα, 120 ευρώ για τρία τέκνα, 170 ευρώ για τέσσερα τέκνα και συν 70 ευρώ για κάθε επιπλέον τέκνο (μεικτά). Από 1/1/2024 τα ποσά αυξάνονται σε 70 ευρώ για ένα τέκνο, 120 ευρώ για δύο τέκνα, 170 ευρώ για τρία τέκνα, 220 ευρώ για τέσσερα τέκνα και συν 70 ευρώ για κάθε επιπλέον τέκνο.

• Από τον Ιανουάριο 2024 αίρεται το «πάγωμα» των τριετιών στους μισθωτούς.

• Αυξάνεται το αφορολόγητο όριο κατά 1.000 ευρώ στους φορολογουμένους με ένα ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα (δημοσιονομικό κόστος 135 εκατ. για το 2024). Από τον Ιανουάριο του 2024 οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι κατ’ επάγγελμα αγρότες θα δουν μείωση του φόρου εφόσον έχουν παιδιά. Σύμφωνα με τη νέα διάταξη του νομοσχεδίου, ο φόρος μειώνεται: 777 ευρώ για τον φορολογούμενο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα, 900 ευρώ για τον φορολογούμενο με ένα εξαρτώμενο τέκνο, 1.120 ευρώ για δύο εξαρτώμενα τέκνα, 1.340 ευρώ για τρία εξαρτώμενα τέκνα, 1.580 ευρώ για τέσσερα εξαρτώμενα τέκνα και 1.780 ευρώ για πέντε εξαρτώμενα τέκνα. Για κάθε επιπλέον εξαρτώμενο τέκνο μετά το πέμπτο, η μείωση του φόρου αυξάνεται κατά 220 ευρώ.

Μειώνεται ο ΕΝΦΙΑ κατά 10% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές.

• Μειώνεται ο ΕΝΦΙΑ κατά 10% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές.

• Μειώνεται ο φόρος συγκέντρωσης κεφαλαίων από 0,5% σε 0,2% (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 22 εκατ.). Μειώνεται κατά 50% ο φόρος χρηματιστηριακών συναλλαγών (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 21 εκατ.). Καταργείται ο φόρος τόκων ομολόγων σε κρατικά ομόλογα (ετήσιο δημοσιονομικό κόστος 7 εκατ.).

• Επιβάλλεται ΦΠΑ 13% και τέλος παρεπιδημούντων στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων (τύπου airbnb) στα νομικά πρόσωπα και στα φυσικά πρόσωπα με τρία ή περισσότερα εκμισθωμένα διαμερίσματα. Ο φόρος διαμονής επιβάλλεται και στις βραχυχρόνιες μισθώσεις φυσικών προσώπων, ενώ τα φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν τρία ή περισσότερα εκμισθωμένα διαμερίσματα υποχρεούνται σε έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας.

• Διπλασιάζεται ο προϋπολογισμός του προγράμματος «Σπίτι μου» με επιπλέον 375 εκατ. ευρώ.

• Ενισχύονται περίπου 200.000 νέοι ηλικίας 18 και 19 ετών με 150 ευρώ για την πραγματοποίηση αγορών από επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους τομείς του πολιτισμού, του τουρισμού και των μεταφορών.

• Αυξάνεται από τον Δεκέμβριο κατά 8% το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για περίπου 225.000 ευάλωτα νοικοκυριά.

Υπεραπόδοση εσόδων από ΦΠΑ και φόροεισοδήματος

Πρόσθετα φορολογικά έσοδα 1,576 δισ. ευρώ προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2024, με τη μεγαλύτερη αύξηση να καταγράφεται στις εισπράξεις από ΦΠΑ (+1,147 δισ. ευρώ) αλλά και στον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (+739 εκατ. ευρώ).

Παρά την αύξηση του αφορολόγητου ορίου κατά 1.000 ευρώ στους φορολογούμενους με ένα ή περισσότερα εξαρτώμενα τέκνα, που λογικά θα οδηγούσε στη μείωση των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος, η αύξηση των αμοιβών που αναμένεται το 2024 στον ιδιωτικό τομέα και οι αυξήσεις στους δημοσίους υπαλλήλους και στους συνταξιούχους αναμένεται να τονώσουν τα έσοδα από την εν λόγω πηγή.

Σε ό,τι αφορά τις εισπράξεις από τον ΕΝΦΙΑ, αυτές θα είναι μειωμένες κατά 53 εκατ. ευρώ έναντι του 2023, κυρίως λόγω της έκπτωσης 10% στους ιδιοκτήτες που θα ασφαλίσουν τις κατοικίες τους για φυσικές καταστροφές. Σε ό,τι αφορά τις εισπράξεις από τον ΦΠΑ, εκτιμάται πως θα καταγράψουν αύξηση 1,147 δισ. ευρώ, η οποία θα προέλθει κατά 550 εκατ. ευρώ από την ενίσχυση της ιδιωτικής κατανάλωσης, κατά 350 εκατ. ευρώ από τον τουρισμό και τα υπόλοιπα 247 εκατ. ευρώ από τον πληθωρισμό.

Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία των εσόδων του τρέχοντος έτους. Συγκεκριμένα, υπολογίζεται να καταγράψουν αύξηση της τάξης των 4,57 δισ. ευρώ έναντι του στόχου που είχε τεθεί και 5,1 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η μεγάλη αυτή υπεραπόδοση των εσόδων είναι αποτέλεσμα κυρίως των αυξημένων εισπράξεων του φόρου εισοδήματος. Τα έσοδα από τα φυσικά πρόσωπα υπολογίζεται να «κλείσουν» το 2023 με αύξηση 953 εκατ. ευρώ, ενώ τα νομικά πρόσωπα θα καταγράψουν υπερέσοδα ύψους 2,02 δισ. ευρώ. Η αύξηση αυτή είναι αποτέλεσμα, αφενός, της φορολόγησης των υπερκερδών, αλλά και της έκτακτης εισφοράς στα διυλιστήρια συνολικού ύψους 1,1 δισ. ευρώ, αφετέρου, της καλύτερης πορείας της οικονομίας που οδήγησε στην αύξηση του τζίρου και των κερδών επιχειρήσεων.

Τα επιπλέον έσοδα που εμφανίσθηκαν από τις επιχειρήσεις είναι και αποτέλεσμα της αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και των μέτρων που έχουν ληφθεί για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής. Σύμφωνα με πηγές το κενό ΦΠΑ στη χώρα μας έχει μειωθεί από 23,4% που ήταν το 2019 στο 15% σήμερα, κάτι που έχει οδηγήσει στην αύξηση των εσόδων του ΦΠΑ κατά 2 δισ. ευρώ, ενώ ταυτόχρονα εμφανίσθηκαν και επιπλέον 500 εκατ. ευρώ από τον φόρο εισοδήματος.

Οπως σημείωσε το οικονομικό επιτελείο, στόχος είναι έως το 2026 το κενό ΦΠΑ να μειωθεί περαιτέρω στο μέσο επίπεδο των χωρών της Ε.Ε., που σύμφωνα με τις τελευταίες διαθέσιμες μετρήσεις ανέρχεται σε περίπου 9%. Βέβαια, με τις αλλαγές που δρομολογούνται ο στόχος αυτός θα πρέπει να επιτευχθεί νωρίτερα και έως το 2026 να μειωθεί ενδεχομένως σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα πλησίον του 5%. Σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης, για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής θα υλοποιηθούν ποικίλες δράσεις, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων:

Πρόσθετα φορολογικά έσοδα 1,576 δισ. ευρώ προβλέπει το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2024.

• Την ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS.

• Την καθολική εφαρμογή των ηλεκτρονικών βιβλίων (myData).

• Την επέκταση της υποχρέωσης κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών (EFT/POS) στους λοιπούς κλάδους της λιανικής αγοράς.

• Την πληρωμή των προνοιακών επιδομάτων μέσω πιστωτικών καρτών και

• Την υποχρέωση αγοραπωλησίας ακινήτων μόνο με τραπεζικά μέσα πληρωμής και την αύξηση του προστίμου για αγορές με μετρητά άνω των 500 ευρώ.

Αύξηση συντάξεων τουλάχιστον 3,1% από 1ης Ιανουαρίου 2024

Της Ρούλας Σαλούρου

Τουλάχιστον κατά 3,1% θα αυξηθούν από 1ης Ιανουαρίου 2024 οι συντάξεις για περίπου 1,5 με 1,7 εκατ. συνταξιούχους που δεν έχουν προσωπική διαφορά ή η προσωπική τους διαφορά είναι κάτω των 10 ευρώ. Το ποσοστό αυτό «κλείδωσε» στο προσχέδιο του προϋπολογισμού που κατατέθηκε χθες στη Βουλή, με ανοικτό το ενδεχόμενο, εάν υπάρξουν αλλαγές στο τελικό ποσοστό αύξησης του ΑΕΠ και του πληθωρισμού για το τρέχον έτος, να αυξηθεί κατά τι περαιτέρω. Στον αντίποδα, 750.000 συνταξιούχοι δεν θα δουν αύξηση, καθώς διατηρούν σημαντική προσωπική διαφορά. Θα λάβουν όμως ως έκτακτη παροχή επίδομα προσωπικής διαφοράς 100 έως 200 ευρώ, πιθανότατα λίγο πριν από τα Χριστούγεννα.

Να σημειωθεί ότι η αύξηση των συντάξεων συμπαρασύρει και μια σειρά άλλων παροχών, όπως την εθνική σύνταξη που σήμερα είναι 413,76 ευρώ και η οποία θα αυξηθεί από 1.1.2024 κατά 3,1% (+12,82 ευρώ) και θα ανέλθει στα 426,58 ευρώ. Λόγω της αύξησης της εθνικής σύνταξης θα αναπροσαρμοστούν και η προσωρινή σύνταξη, καθώς και οι συντάξεις χηρείας και αναπηρίας. Συνολικά στον προϋπολογισμό εγγράφεται κονδύλι 410 εκατ. ευρώ για τις αυξήσεις στις συντάξεις.

Παράλληλα, βέβαια, στο προσχέδιο υπάρχει αναφορά τόσο στη μονιμοποίηση της πλήρους απαλλαγής πρώην δικαιούχων επιδόματος ΕΚΑΣ από τη συμμετοχή τους στη φαρμακευτική δαπάνη, με ετήσιο κόστος περίπου 38 εκατ. ευρώ, όσο και στην κατάργηση του «πέναλτι» 30% επί των συντάξεων για τους απασχολουμένους συνταξιούχους, που αντικαθίσταται με εισφορά 10% επί των πρόσθετων αμοιβών που λαμβάνουν από την εργασία τους.

Εγγραφή υπάρχει επίσης για την αύξηση των επιδομάτων αναπηρίας κατά 8%, που προηγήθηκε τον Απρίλιο, με κόστος 95 εκατ. ευρώ, αλλά και για την αντίστοιχη αύξηση στο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, με κόστος 43 εκατ. ευρώ.

Παρά τις αυξημένες δαπάνες, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης εκτιμά πως το 2024 θα υπάρξει μια πολύ θετική πορεία για τα έσοδα των Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής, με αποτέλεσμα συνολικά οι ΟΚΑ να παρουσιάσουν πλεόνασμα ύψους 1,34 δισ. ευρώ, έναντι επίσης πλεονάσματος 1,15 δισ. ευρώ στο τέλος του τρέχοντος έτους.

Αναλυτικά, στο προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπεται για τον επόμενο χρόνο ότι οι ΟΚΑ θα καταγράψουν πλεόνασμα 1,34 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας βελτίωση κατά 189 εκατ. ευρώ σε σχέση με φέτος. Τα έσοδα προβλέπεται να είναι αυξημένα κατά 410 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2023, φτάνοντας στα 49,47 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της σημαντικής βελτίωσης της απασχόλησης και κατά σaυνέπεια της αύξησης των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές κατά 905 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, οι δαπάνες των ΟΚΑ προβλέπεται να είναι αυξημένες κατά 221 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2023, προσεγγίζοντας τα 48,12 δισ. ευρώ. Η μεταβολή αυτή οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στην άνοδο κατά 859 εκατ. ευρώ της συνταξιοδοτικής δαπάνης, λόγω και της αύξησης κατά 3,1% των συντάξεων.