Αντιμέτωπη με ένα νέο πρόβλημα, αυτό της μείωσης στην κατανάλωση λόγω πληθωρισμού τόσο στην Ελλάδα όσο κυρίως στις κυριότερες ευρωπαϊκές αγορές – προορισμούς για τα ελληνικά ψάρια, βρίσκεται η ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια. Αν και το εννεάμηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2022 οι εξαγωγές τσιπούρας και λαβρακίου ιχθυοκαλλιέργειας, που αποτελούν και τα βασικά εξαγόμενα προϊόντα του κλάδου, «έτρεχαν» με ρυθμό 15%, η πορεία αυτή ανακόπηκε και το 2023 καταγράφεται τουλάχιστον κατά το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους μείωσή τους. Οι πληθωριστικές πιέσεις καθιστούν ακόμη πιο ανταγωνιστικά στις διεθνείς αγορές τα ψάρια της τουρκικής ιχθυοκαλλιέργειας, ειδικά μετά την υποτίμηση της τουρκικής λίρας.
Πολύ πιο σοβαροί πάντως από τους εξωγενείς παράγοντες, είναι οι ενδογενείς για την ελληνική ιχθυοκαλλιέργεια. Ποιοι είναι αυτοί; Η μεγαλύτερη εταιρεία του κλάδου Avramar βρίσκεται εκ νέου σε διαδικασία πώλησης, υπό το βάρος των συσσωρευμένων χρεών, ενώ η ίδρυση των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών (ΠΟΑΥ) οδεύει προς τη λήξη μιας ακόμη παράτασης, χωρίς να έχει υλοποιηθεί ούτε το 50% αυτών. Αν και η αρχική προθεσμία ίδρυσης των ΠΟΑΥ ήταν το 2017, δόθηκαν διαδοχικές παρατάσεις με νέα καταληκτική προθεσμία τον Νοέμβριο του 2023. Από τις 23 που προβλέπεται να ιδρυθούν, έχουν ιδρυθεί συνολικά έξι. Τα προβλήματα που ταλανίζουν την Avramar προκαλούν δυσλειτουργίες συνολικά στον κλάδο, ενώ η δραματική καθυστέρηση στην ίδρυση – αδειοδότηση των ΠΟΑΥ αναστέλλει σημαντικές επενδύσεις.
Οι πληθωριστικές πιέσεις καθιστούν ακόμη πιο ανταγωνιστικά τα ψάρια της τουρκικής ιχθυοκαλλιέργειας.
Σύμφωνα, λοιπόν, με την ετήσια έκθεση υδατοκαλλιέργειας 2023 που δημοσιοποίησε χθες η Ελληνική Οργάνωση Παραγωγών Υδατοκαλλιέργειας (ΕΛΟΠΥ), ο όγκος παραγωγής ψαριών μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας ανήλθε το 2022 σε 137.000 τόνους, αξίας 744 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 1% ως προς τον όγκο και 14% ως προς την αξία πωλήσεων σε σχέση με το 2021 (135.107 τόνοι αξίας 652,45 εκατ. ευρώ). Η τσιπούρα και το λαβράκι αποτελούν το 92% της παραγωγής και το υπόλοιπο 8% αποτελείται από άλλα μεσογειακά είδη όπως ο κρανιός και το βραχύπτερο φαγγρί. Η παραγωγή τσιπούρας σημείωσε οριακή μείωση 0,5%, με την αξία των πωλήσεων να αυξάνεται κατά 6%, η παραγωγή λαβρακίου αυξήθηκε κατά 2,9%, με την αξία των πωλήσεων να αυξάνεται κατά 24%.
Το 2022 παρήχθησαν σχεδόν 10.300 τόνοι των λεγόμενων «νέων ειδών» μεσογειακής ιχθυοκαλλιέργειας, κυρίως φαγγρί και κρανιός αξίας σχεδόν 51,5 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 8% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Το 2023 εκτιμάται ότι η παραγωγή τόσο των «παραδοσιακών» όσο και των «νέων» ειδών θα παραμείνει αμετάβλητη, στοιχείο το οποίο επίσης δείχνει τη γεμάτη προκλήσεις κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο κλάδος.
Πάνω από το 75% της εγχώριας παραγωγής και συγκεκριμένα 104.192 τόνοι τσιπούρας και λαβρακίου αξίας 600,65 εκατ. ευρώ εξήχθησαν το 2022, σημειώνοντας αύξηση 3,8% ως προς τον όγκο και 20% ως προς την αξία πωλήσεων σε σχέση με το 2021 (σ.σ. δεν περιλαμβάνονται οι εξαγωγές φιλέτων). Η Ιταλία παραμένει ο βασικός προορισμός για τα ελληνικά ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας (32% των εξαγωγών από 36% το 2021). Η ελληνική τσιπούρα έχει μερίδιο αγοράς 55% στην ιταλική αγορά και το ελληνικό λαβράκι 39%. Δεύτερη μεγαλύτερη αγορά (31% των εξαγωγών) είναι η ισπανική με την ελληνική τσιπούρα να έχει μερίδιο αγοράς 62% και το λαβράκι 35%, ακολουθεί η Γαλλία (11% των ελληνικών εξαγωγών τσιπούρας και λαβρακίου), ενώ το 5% των εξαγωγών (από 3% το 2021) κατευθύνθηκε στις ΗΠΑ, τη χώρα που αποτελεί διακαή πόθο για τις ελληνικές εταιρείες ιχθυοκαλλιέργειας.