Πηγή ενίσχυσης των δαπανών του προϋπολογισμού σε ευαίσθητους τομείς, όπως η υγεία και η παιδεία, θα αποτελέσουν τα νέα μέτρα για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, από τα οποία εκτιμάται ότι θα εξασφαλισθούν επιπλέον έσοδα 874 εκατ. ευρώ. Μετά την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος αυτά θα περιοριστούν στα 606 εκατ. ευρώ.
Ενόψει της κατάθεσης του προϋπολογισμού του 2024 στις 21 Νοεμβρίου, στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών τροποποιούν, τις μέρες αυτές, τις προβλέψεις του προσχεδίου προϋπολογισμού, που είχε παρουσιαστεί στις αρχές Οκτωβρίου, ώστε να ληφθούν υπόψη τα επιπλέον έσοδα και να κατανεμηθούν αυτά αντίστοιχα σε επιμέρους δαπάνες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το μεγαλύτερο μέρος των επιπλέον εσόδων, της τάξης των 400 εκατ. ευρώ, προορίζεται για ενίσχυση της επιδότησης των νοσοκομείων. Αλλο ένα σημαντικό κονδύλι, περίπου 100 εκατ. ευρώ, σχεδιάζεται να δοθεί για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών στον τομέα της παιδείας.
Κοινωνική πολιτική
Με τις επιλογές αυτές, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ουσιαστικά δίνει και μια απάντηση στις αντιδράσεις που προκάλεσε το νομοσχέδιό του, συχνά από εκείνους που συστηματικά διεκδικούν –και δικαίως– αύξηση των κοινωνικών δαπανών του κράτους.
«Η παρέμβαση για τους ελεύθερους επαγγελματίες», δηλώνει στην «Κ» ο Κ. Χατζηδάκης, «στηρίζεται στην αυτονόητη, κατά την άποψή μου, θέση ότι δεν μπορεί ένας αυτοαπασχολούμενος να κερδίζει λιγότερα –και να φορολογείται λιγότερο– από έναν εργαζόμενο με τον κατώτατο μισθό.
Φυσικά αυτό μπορεί να συμβεί στο ξεκίνημα της δραστηριότητας ή όταν συντρέχουν έκτακτες συνθήκες τις οποίες αναγνωρίζουμε και γι’ αυτό έχουμε προβλέψει ειδικές μειώσεις φόρου. Οταν όμως συμβαίνει επί σειρά ετών, όταν εμφανίζονται κάποιοι με πολύ μεγάλους τζίρους και μόνιμες ζημίες ή ελάχιστα κέρδη, τότε είναι υποχρέωση του κράτους να παρέμβει. Υποχρέωση απέναντι στους συνεπείς φορολογουμένους οι οποίοι είτε δεν μπορούν είτε δεν θέλουν να κρύψουν τα εισοδήματά τους και πάντως επωμίζονται τις επιβαρύνσεις εκείνων που φοροδιαφεύγουν.
Υποχρέωση, επίσης, απέναντι στους δικαιούχους των επιδομάτων κοινωνικού χαρακτήρα, τα οποία με το σημερινό καθεστώς καταλήγουν και σε συμπολίτες μας που δεν τα έχουν ανάγκη. Ετσι όμως τα στερούνται εκείνοι που πράγματι τα χρειάζονται.
Γιατί στο τέλος της διαδρομής, τα επιπλέον έσοδα από τη μείωση της φοροδιαφυγής, όπως και ο περιορισμός των δαπανών από τα επιδόματα, θα επιστρέψουν στην κοινωνία. Με περισσότερες δαπάνες για την υγεία και την παιδεία, αύξηση των επιδομάτων για δικαιούχους που πραγματικά τα χρειάζονται.
Αυτό είναι μια απόδειξη ότι η προσπάθειά μας δεν γίνεται μόνο για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης και μιας αίσθησης ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχουν πολίτες δύο ταχυτήτων. Γίνεται επίσης και διότι η αποκάλυψη της κρυμμένης φορολογητέας ύλης θα οδηγήσει σε ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής του κράτους».
Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα αναμένεται να μηδενιστεί στους ελεύθερους επαγγελματίες.
Τα επιδόματα
Η στρέβλωση που προκαλεί η φοροδιαφυγή στην ορθολογική λειτουργία του κράτους απεικονίζεται και στα κοινωνικά επιδόματα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, 21.000 ελεύθεροι επαγγελματίες δηλώνουν εισοδήματα κάτω από 3.500 ευρώ τον χρόνο και είναι δικαιούχοι ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, για το οποίο το κράτος δαπανά 58 εκατ. ευρώ. Συνολικά, από τους 700.000 ελεύθερους επαγγελματίες, οι 135.000 είναι δικαιούχοι κάποιου κοινωνικού επιδόματος, με συνολικό κόστος για το κράτος 237 εκατ. ευρώ.
Ολα αυτά τα επιδόματα τώρα θα επαναξιολογηθούν και υπολογίζεται ότι θα «κοπούν» κατά περισσότερα από 80 εκατ. ευρώ. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα αναμένεται να μηδενιστεί στους ελεύθερους επαγγελματίες, ενώ σημαντική μείωση, πάνω από 30%, προβλέπεται από το επίδομα τέκνων και στέγασης.
Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής ήταν εξαρχής στο πρόγραμμα της κυβέρνησης και ο κ. Χατζηδάκης την είχε αναγάγει σε προσωπικό του στοίχημα, όπως ήταν η επίσπευση της απονομής των συντάξεων, που πέτυχε στην προηγούμενη θέση του ως υπουργός Εργασίας.
Αρχικά, η σκέψη ήταν να δρομολογηθούν τα μέτρα για τους ελεύθερους επαγγελματίες σε δεύτερο χρόνο, έπειτα από τις παρεμβάσεις για την «ηλεκτρονική» σύλληψη της φοροδιαφυγής. Από τη στιγμή όμως που ο κ. Χατζηδάκης, σε συνεργασία με τον αρμόδιο υφυπουργό Χάρη Θεοχάρη, κατέληξε στο συγκεκριμένο σύστημα, αποφάσισε να προχωρήσει άμεσα όλες τις παρεμβάσεις, ώστε να προλάβει να τις εφαρμόσει στα εισοδήματα του 2023.
Εννοείται ότι τα έσοδα των 874 εκατ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα αποφέρει η ρύθμιση του νομοσχεδίου για τους ελεύθερους επαγγελματίες δεν είναι παρά η αρχή της προσπάθειας. Τα άλλα μέτρα ελπίζεται να αποδώσουν επίσης –και μάλιστα πολλαπλάσια– σε βάθος χρόνου. Ο κ. Θεοχάρης είχε πει ότι η φοροδιαφυγή υπολογίζεται σε 8-10 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μπορούν να ανακτηθούν τα μισά.
Καθώς πλησιάζει η ώρα της κατάθεσης του προϋπολογισμού, η κυβέρνηση φέρεται να καταλήγει, εξάλλου, στη χορήγηση και φέτος ενός έκτακτου επιδόματος για την αντιμετώπιση της ακρίβειας από τους ευάλωτους.
Η παράταση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ σε συγκοινωνίες, εστίαση, τουρισμό, πολιτισμό και αθλητισμό είναι επίσης πιθανή.