Η Κίνα πρόσφατα κατάφερε πλήγμα στο παγκόσμιο σύστημα τροφοδοτικών αλυσίδων για ηλεκτρικά οχήματα, ανακοινώνοντας νέους ελέγχους εξαγωγών στον γραφίτη, βασικό συστατικό των μπαταριών ιόντων λιθίου.
Εάν η Κίνα χρησιμοποιήσει τους ελέγχους εξαγωγών, οι οποίοι τίθενται σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου, για να μειώσει τις εξαγωγές γραφίτη ή να ευνοήσει εταιρείες κινεζικής ιδιοκτησίας, που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό, θα επιβραδυνθούν οι προσπάθειες για την κατασκευή προηγμένων μπαταριών παγκοσμίως.
Σε αντίθεση με τον 20ό αιώνα, όταν η Κίνα ήταν σε μεγάλο βαθμό θεατής στην πολιτική του πετρελαίου, σήμερα πλέον διαδραματίζει νέο γεωπολιτικό ρόλο, διότι ενισχύει τις επενδύσεις στην παραγωγή καθαρής ενέργειας και στα κρίσιμα ορυκτά που απαιτούνται γι’ αυτήν. Αξίζει να σημειωθεί πως πλην του γραφίτη οι εφοδιαστικές αλυσίδες διατρέχουν την Κίνα και για άλλα κρίσιμης σημασίας ορυκτά. Στην περίπτωση των υλικών για την παραγωγή μπαταριών ιόντων λιθίου, που τροφοδοτούν ηλεκτρικά οχήματα, η ομάδα επιχειρηματικών συμβούλων Benchmark Mineral Intelligence εκτίμησε πως η Κίνα ήλεγχε το 58% της παγκόσμιας παραγωγής ενώσεων λιθίου το 2022, το 69% του θειικού νικελίου, το 69% από συνθετικό γραφίτη, 75% από το κοβάλτιο, το 95% από το μαγγάνιο και το 100% του σφαιρικού γραφίτη.
Τα αποθέματα της χώρας για τα περισσότερα από αυτά τα ορυκτά δεν είναι τόσο μεγάλα. Η Κίνα μέσα στα τελευταία είκοσι χρόνια επενδύει μεθοδικά σε ορυχεία στο εξωτερικό και στο εσωτερικό. Το Πεκίνο απέδωσε τους τελευταίους ελέγχους εξαγωγών γραφίτη στην εθνική ασφάλεια. Αλλά οι περισσότεροι παρατηρητές τούς ερμήνευσαν ως προειδοποιητική βολή σε μια ολοένα και πιο υψηλού κινδύνου εμπορική σύρραξη. Η Κίνα, οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. εξετάζουν ενδελεχώς τη νέα γεωπολιτική διάσταση της προηγμένης παραγωγής μπαταριών για την πράσινη μετάβαση. Τρεις ημέρες πριν η Κίνα ανακοινώσει τους ελέγχους, η κυβέρνηση Μπάιντεν περιόρισε τις εξαγωγές ημιαγωγών για εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης στην Κίνα.
Η μόχλευση της Κίνας στην παγκόσμια προσφορά ορυκτών κρίσιμης σημασίας εξηγεί γιατί οι λεπτομέρειες του νόμου περί μείωσης του πληθωρισμού στις ΗΠΑ έχουν ζωτική σημασία. Το νομοθέτημα αποσκοπεί να ενεργοποιήσει επενδύσεις στην εγχώρια παραγωγή κλείνοντας τον κύκλο εξάρτησης από την Κίνα. Εν μέρει, αυτό επιτυγχάνεται, παρέχοντας γενναιόδωρα κίνητρα για την παραγωγή κρίσιμων ορυκτών, εξαρτημάτων μπαταριών και μπαταριών. Εντούτοις, ο νόμος δεν παροτρύνει τη βιομηχανία να επενδύσει παρομοίως και στην εξόρυξη και επεξεργασία ορυκτών. Ετσι, ενώ η Αμερική εμπλουτίζει τις επενδύσεις στην καθαρή ενέργεια, η εξάρτησή της από τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, όπου κυριαρχεί η Κίνα, θα αυξηθεί.