Παράταση του χρόνου διαμονής των μετακλητών εργαζομένων από τρίτες χώρες στην Ελλάδα, αλλά και ενσωμάτωση στην εγχώρια αγορά εργασίας των προσφύγων που διαμένουν στα κέντρα μεταναστών, προτείνουν μεταξύ άλλων οι κοινωνικοί εταίροι ως μέτρα αντιμετώπισης του προβλήματος της έλλειψης «εργατικών χεριών» σε σημαντικούς τομείς της εγχώριας οικονομίας. Σχεδόν 400.000 αιτήματα για την κάλυψη κενών θέσεων εργασίας από ξένους δέχθηκε πριν από το καλοκαίρι το υπουργείο Εργασίας, με τις μεγαλύτερες ανάγκες να προέρχονται από τον πρωτογενή τομέα και να ακολουθούν ο τουρισμός και τα καταλύματα, οι κατασκευές, αλλά και η βιομηχανία και οι υπηρεσίες. Αφορούσαν, δε, από ανειδίκευτους εργάτες γης και οικοδομής έως σφαγείς και εργάτες σε παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων, ανιματέρ, αλλά και εργάτες αεροδρομίων.
Τελικά εγκρίθηκε η εισαγωγή 168.000 εργαζομένων από τρίτες χώρες για τις κενές θέσεις εργασίας, ήτοι σχεδόν το 40% των αιτημάτων, που ανέρχονταν σε 379.165. Πλέον τα αιτήματα έχουν αυξηθεί, καθώς, όπως επισημαίνει και η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ) σε ειδική μελέτη της, η περίοδος μετά την πανδημία έφερε με μεγαλύτερη ένταση στο προσκήνιο τις αντιφάσεις που παρουσίαζε διαχρονικά η διάρθρωση της ελληνικής αγοράς εργασίας (αδυναμία κάλυψης των αναγκών της εγχώριας οικονομικής βάσης και αδυναμία αντιστοίχισης των ζητούμενων και των προσφερόμενων θέσεων εργασίας).
Παράλληλα, η ανάκαμψη σημαντικών τομέων της ελληνικής οικονομίας, όπως οι κατασκευές, ο αγροδιατροφικός τομέας, ο κλάδος της ενέργειας και η διαρθρωτική μεγέθυνση της οικονομίας του, συνέτεινε στην αύξηση των αναγκών, ενώ η δημογραφική μείωση του πληθυσμού, η ενεργειακή κρίση και το αυξανόμενο κόστος στέγασης οδήγησαν σε περαιτέρω αύξηση του κόστους διαβίωσης και μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, με αποτέλεσμα πολλοί εργαζόμενοι, όχι μόνο Ελληνες, να φύγουν από τη χώρα, αναζητώντας φθηνότερη εγκατάσταση και υψηλότερες αμοιβές.
Με στόχο να αντιμετωπιστεί μέρος του παραπάνω προβλήματος των εκτεταμένων κενών, ειδικά σε κλάδους όπως οι κατασκευές, ο τουρισμός αλλά και ο πρωτογενής τομέας, με αλλοδαπούς εργαζομένους, η ΟΚΕ προτείνει μεταξύ άλλων τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου μετάκλησης εργαζομένων από τρίτες χώρες καθώς και τη διεύρυνση των κλάδων που συμμετέχουν σε αυτή τη διαδικασία. Μάλιστα οι εταίροι δεν διστάζουν να κάνουν λόγο για την ενσωμάτωση προσφύγων και μεταναστών που διαμένουν ήδη σε μονάδες φιλοξενίας, ζητώντας παράλληλα την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου σχετικά με τον επιτρεπόμενο χρόνο διαμονής τους στη χώρα μας.
Αναλυτικά, μεταξύ άλλων η ΟΚΕ προτείνει:
• Κάλυψη του συνόλου των ζητούμενων θέσεων εργασίας με μετακαλούμενους εποχικούς εργάτες που προέρχονται από τρίτες χώρες, αφού όμως αφαιρεθούν οι διαθέσιμες θέσεις που προκύπτουν από τον πίνακα εγγεγραμμένων ανέργων της ΔΥΠΑ, καθώς για αυτές τις θέσεις πρέπει να εξαντληθεί κάθε δυνατότητα κάλυψής τους από τις ειδικότητες που δηλώνουν οι άνεργοι στη χώρα μας.
• Κατάρτιση και τήρηση ενός μητρώου εποχικών εργατών από τρίτες χώρες που έχουν λάβει άδεια διαμονής, ώστε να υφίσταται επίσημη καταχώριση στο εθνικό σύστημα, καθώς και ενός καταλόγου ειδικοτήτων που θα δύναται να καλύπτει εποχικές ανάγκες εργασίας. Με βάση το παραπάνω μητρώο, θα καθίσταται δυνατό να οικοδομούνται ασφαλιστικά δικαιώματα, να προβλέπονται πεδία κατάρτισης και επανακατάρτισης, καθώς και να επιλύονται ζητήματα οικογενειακής επανένωσης.
Φέτος εγκρίθηκε η εισαγωγή 168.000 εργαζομένων από τρίτες χώρες, ενώ τα αιτήματα ήταν υπερδιπλάσια, στις 400.000.
• Δημιουργία καταλόγου επιχειρήσεων που κάνουν χρήση του μητρώου εποχικών εργαζομένων, ώστε να διευκολύνεται ο έλεγχος εφαρμογής και συμμόρφωσης προς την κείμενη εργασιακή και ασφαλιστική νομοθεσία.
• Επανεξέταση από την πολιτεία της μέγιστης διάρκειας διαμονής.
• Αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού που διαμένει στις δομές φιλοξενίας προσφύγων, με στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης και απασχόλησης. Σύμφωνα με την ΟΚΕ, η υιοθέτηση μιας στρατηγικής για την ενίσχυση της πρόσβασης των προσφυγικών πληθυσμών στην απασχόληση και της ασφαλούς κινητικότητάς τους προς την περιφέρεια της χώρας για αυτόν τον σκοπό θα αποτελούσε σημαντικό βήμα στην αύξηση των κινήτρων και στην άρση των επιφυλάξεων των πληθυσμών αυτών να παραμείνουν στην Ελλάδα, να ενταχθούν και να απορροφηθούν αποτελεσματικά από την εγχώρια αγορά εργασίας.
• Προσθήκη στις διατάξεις του νέου κώδικα, που θα ισχύσει από 1-1-2024, προβλέψεων για τους ήδη διαμένοντες εργαζομένους στη χώρα, ώστε να αποκτήσουν τίτλο διαμονής σε ισχύ, ανεξαρτήτως ιθαγένειας, σύμφωνα και με τα επανειλημμένα αιτήματα παραγωγών, συνεταιρισμών και του λοιπού κόσμου του αγροτικού τομέα.
• Iση μεταχείριση των αλλοδαπών με τους Ελληνες σε σχέση με την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας, αλλά και διμερείς συμφωνίες για την αναγνώριση συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων.
Παράλληλα, η επιτροπή επισημαίνει ότι για την πολιτική στέγης, όχι μόνο των αλλοδαπών αλλά και των ημεδαπών περιστασιακώς ή εποχικώς απασχολουμένων, θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα ώστε να αξιοποιηθεί σε μέγιστο δυνατό βαθμό το ανεκμετάλλευτο υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα της χώρας, υφιστάμενες δημόσιες εγκαταστάσεις και δομές και εν γένει να διαμορφωθούν κατάλληλες υποδομές φιλοξενίας και διαβίωσης.
Τέλος, η ΟΚΕ ξεκαθαρίζει πως οι διαδικασίες που θα υιοθετηθούν θα πρέπει να συμβάλουν σημαντικά στον περιορισμό της αρρύθμιστης οικονομικής μετανάστευσης πολιτών από τρίτες χώρες.