Οι εξωτικοί παράδεισοι του Ειρηνικού φιλοδοξούν να αλλάξουν το μέλλον του παγκόσμιου τουρισμού, σε μία προσπάθεια να συνδυάσουν την υψηλή επισκεψιμότητα και την κερδοφορία με την προστασία του περιβάλλοντος, του πολιτισμού και των αυτοχθόνων πληθυσμών. Από τις πιο ευάλωτες στον κόσμο στην κλιματική αλλαγή, οι νησιωτικές χώρες του νότιου Ειρηνικού επενδύουν σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού για να ενισχύσουν την οικονομία, αλλά και να διαφυλάξουν το μέλλον τους. Ο τουρισμός, η «ραχοκοκαλιά» πολλών νησιωτικών οικονομιών, ανακάμπτει μετά την πανδημία, η εισροή επισκεπτών όμως έχει προκαλέσει νέες εκκλήσεις για αειφόρο τουριστική ανάπτυξη.
Οι προτάσεις εναλλακτικού τουρισμού είναι πολλές και ενδιαφέρουσες, «σκοντάφτουν» όμως μεταξύ άλλων στην αδύναμη διακυβέρνηση, στους περιορισμένους πόρους, αλλά και στην απουσία ρυθμιστικού πλαισίου. Το αρχιπέλαγος Βανουάτου και τα Νησιά Κουκ προωθούν, λόγου χάριν, τον «αναγεννητικό» τουρισμό, που θέλει τους επισκέπτες να έχουν θετικό αντίκτυπο στον προορισμό των διακοπών τους, ενώ η Γαλλική Πολυνησία προωθεί το κίνημα του λεγόμενου «αργού τουρισμού», στον αντίποδα των μαζικών τουριστικών πακέτων. Οι τουρίστες, για παράδειγμα, μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση ενός κοραλλιογενούς υφάλου, να μείνουν σε παραδοσιακούς ξενώνες ή να επιλέξουν αποκλειστικά τοπικά τρόφιμα, ενώ παράλληλα να αποφύγουν τις ενεργοβόρες μετακινήσεις. Η Μπόρα Μπόρα στη Γαλλική Πολυνησία έχει θέσει όρια στις αφίξεις για να διατηρήσει τον τρόπο ζωής εκεί, ενώ το αρχιπέλαγος Παλάου στον δυτικό Ειρηνικό Ωκεανό ζητάει από τους επισκέπτες να δεσμευθούν ότι θα ενεργήσουν με οικολογικά υπεύθυνο τρόπο.
Προς το παρόν, δεν υπάρχει κάποια δεσμευτική συμφωνία, πέρα από ένα συνονθύλευμα κατευθυντήριων γραμμών και τοπικών πρωτοβουλιών. Ο Οργανισμός Τουρισμού Νοτίου Ειρηνικού (SPTO), ο κορυφαίος βιομηχανικός όμιλος της περιοχής, που αριθμεί 21 χώρες-μέλη, έχει αναπτύξει ένα πλαίσιο βιώσιμου τουρισμού που δίνει ευρείες κατευθυντήριες γραμμές, από τη μείωση της χρήσης πλαστικού έως την προστασία του πολιτισμού. Υπάρχουν επίσης συστήματα πιστοποίησης βιωσιμότητας σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο. Στην πράξη, ωστόσο, τα περισσότερα από τα πλαίσια αυτά δεν μπορούν να εφαρμοσθούν ή να ελεγχθούν.
Οι νησιωτικές χώρες επενδύουν σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού για να ενισχύσουν την οικονομία, αλλά και για να διαφυλάξουν το μέλλον τους.
Η συμμόρφωση είναι εθελοντική, εξηγεί ο Τζόζεφ Τσιρ, καθηγητής βιώσιμου τουρισμού και πολιτιστικής κληρονομιάς στο Western Sydney University στην Αυστραλία. «Αυτή είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στον Ειρηνικό. Το αν μια επιχείρηση αποφασίσει να τις τηρήσει εξαρτάται αποκλειστικά από εκείνη. Δεν υπάρχει, όμως, καταναγκασμός ή τιμωρία εάν δεν ακολουθήσει». Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Αειφόρου Τουρισμού, π.χ., είναι ένας εξέχων οργανισμός που θέτει πρότυπα και διευκολύνει την πιστοποίηση για επιχειρήσεις και προορισμούς σε όλο τον κόσμο, όπως η Σιγκαπούρη, το Γιάρβσο στη Σουηδία και το χιονοδρομικό κέντρο Θρέντμποου της Αυστραλίας.
Στον Ειρηνικό, έχουν υιοθετήσει τα πρότυπά του ορισμένες χώρες όπως τα Φίτζι, όπου ο τουρισμός αντιστοιχεί στο 40% του ΑΕΠ. Το νησιωτικό κράτος είναι η περιοχή με τις περισσότερες επισκέψεις στον Ειρηνικό, καταγράφοντας 636.000 αφίξεις το 2022. Το Βανουάτου, το οποίο πριν από την πανδημία είδε τον τουρισμό να συνεισφέρει περίπου το 36% του ΑΕΠ του, ήταν επίσης μεταξύ των πρώτων χωρών της περιοχής που υιοθέτησαν επίσημη στρατηγική βιώσιμου τουρισμού. Η χώρα, μαζί με τα Νησιά Κουκ, παρέχει προαιρετικές πιστοποιήσεις οικολογικού και βιώσιμου τουρισμού για επιχειρήσεις. Ευελπιστεί να εξασφαλίσει την πιστοποίηση GSTC και θέλει το 60% των τουριστικών επιχειρήσεων να έχει πιστοποιηθεί από τις τοπικές αρχές έως το 2025.
Μια σαφέστερη εικόνα για τον αντίκτυπο του τουρισμού θα βοηθούσε στη χάραξη πολιτικής, καθώς υπάρχει έλλειψη δεδομένων για το αποτύπωμα άνθρακα και το περιβαλλοντικό κόστος των επισκεπτών στον Ειρηνικό. Μία από τις μεγαλύτερες περιβαλλοντικές προκλήσεις της απομακρυσμένης περιοχής παραμένει η μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές, από τον αέρα ή τη θάλασσα. Τα ταξίδια και ο τουρισμός ευθύνονται για το 11% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδιών και Τουρισμού του 2021.