Στην έκθεσή μας για τις παγκόσμιες οικονομικές προοπτικές τον Ιανουάριο ήμασταν συγκρατημένα αισιόδοξοι για τα χρηματιστήρια με κάποια προτίμηση στην Ευρώπη έναντι των ΗΠΑ. Προβλέπαμε περαιτέρω αυξήσεις επιτοκίων και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού και σχετική ανάκαμψη του ευρώ έναντι του δολαρίου. Η κατεύθυνσή μας αποδείχθηκε ορθή, αλλά όχι και το μέγεθος πολλών κινήσεων. Επί παραδείγματι, αναμέναμε η ΕΚΤ να αυξήσει το επιτόκιο καταθέσεων σε μόλις 3% αντί για 4% και είχαμε προβλέψει πως η Fed θα άρχιζε να μειώνει τα επιτόκια τον Δεκέμβριο, αφότου έφθαναν από 5%-5,25% στα μέσα του 2023.
Η Fed ενίσχυσε το κόστος δανεισμού 25 μ.β. περισσότερο και πιθανότατα θα αρχίσει να το μειώνει μόλις του χρόνου τον Μάιο, ήτοι ένα εξάμηνο αργότερα των προβλέψεών μας πριν από 12 μήνες. Αυτό δείχνει το μοναδικό μας μείζον λάθος. Συγκρίνοντας τις τρέχουσες εκτιμήσεις μας προς τα τέλη του 2022 για το πραγματικό ΑΕΠ το δ΄ τρίμηνο του 2023 σε σχέση με το γ΄ τρίμηνο του 2022, τα τελευταία τότε διαθέσιμα στοιχεία, αποδεικνύεται πως η αμερικανική οικονομία ξεπέρασε πολύ τις προσδοκίες μας. Πάντως, φαίνεται πως τα υψηλότερα επιτόκια θα την επηρεάσουν το 2024. Η προσφορά θέσεων εργασίας και η καταναλωτική πίστη εμφανίζουν επιβράδυνση. Οπως και το 2023, οι υγιείς ισολογισμοί των περισσότερων καταναλωτών, εταιρειών και τραπεζών θα τους βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν τη σταδιακή μετακύλιση των υψηλών επιτοκίων στο πραγματικό κόστος χρηματοδότησής τους. Οι συνεχιζόμενες δαπάνες από προηγούμενα προγράμματα τόνωσης διατηρούν τη δημοσιονομική πολιτική επεκτατική, ενώ τα φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις εξουδετερώνουν την κατασταλτική επίδραση του περιορισμού από τη νομισματική πολιτική.
Η Ευρωζώνη, ωστόσο, δεν μας εξέπληξε αναλόγως, κι ενώ ο πληθωρισμός μειώθηκε στο 2,8% σε ετήσια βάση το δ΄ τρίμηνο και, επομένως, κάτω από το ποσοστό 3,4% που είχαμε προβλέψει πριν από ένα χρόνο, η οικονομία παρέμεινε σχεδόν στάσιμη από το φθινόπωρο του 2022. Εντούτοις, η περιφέρεια αυτή απέφυγε τη χειμερινή ύφεση, αλλά δεν γνώρισε επίσης κάποια καλοκαιρινή ανάκαμψη. Η τρέχουσα ήπια ανάπτυξη στην Ευρωζώνη εγείρει ένα προφανές ερώτημα: Εσφαλε η ΕΚΤ, αυξάνοντας το επιτόκιο καταθέσεων κατά μία πλήρη μονάδα πάνω από αυτό που είχαμε προβλέψει (και ελπίζαμε) πριν από ένα χρόνο; Ο πληθωρισμός στην Ευρωζώνη οφείλεται πρωτίστως σε σειρά εξωγενών κραδασμών, όπως η συμφόρηση της αλυσίδας εφοδιασμού και η άνοδος των τιμών ενέργειας και τροφίμων, και όχι στην υπερβολική ζήτηση τύπου ΗΠΑ. Καθώς επιβραδύνθηκε αιφνιδίως ο πληθωρισμός, αμφισβητείται το εάν θα είχε υποχωρήσει σχεδόν εξίσου γρήγορα, χωρίς η ΕΚΤ να χρειαστεί να προχωρήσει τόσο μακριά.
* Οι κ. Χόλγκερ Σμίεντινγκ, Κάλουμ Πίκερινγκ και Σάλομον Φίντλερ είναι οικονομολόγοι της Berenberg Bank.
