Οταν ο Νίκολα Τέσλα πέθανε άφραγκος σε ένα μικρό δωμάτιο ενός ξενοδοχείου στη Νέα Υόρκη, θα ήταν δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι 80 χρόνια μετά θα υπήρχαν δύο αυτοκινητοβιομηχανίες εισηγμένες στη Wall Street, οι οποίες θα τιμούν το όνομά του. Μέχρι και πριν από μερικά χρόνια μάλιστα θεωρείτο ότι η Nikola Motors –που φιλοδοξεί να αναπτύξει καινοτόμες λύσεις για τον τομέα των μεταφορών– θα είχε την ίδια, εκρηκτική πορεία με την Tesla. Η πρόβλεψη αυτή, όμως, απέχει πάρα πολύ από τη σημερινή πραγματικότητα.
Το 2020, οι μετοχές της Nikola, η οποία αναπτύσσει τεχνολογίες ηλεκτροκίνησης και κυψελών υδρογόνου, είχαν φτάσει μέχρι και τα 79,73 δολάρια. Τη χρονιά εκείνη η εταιρεία είχε μπει στον τεχνολογικό δείκτη Nasdaq μέσω συγχώνευσης με εταιρεία ειδικού σκοπού (SPAC), προτού καν εμφανίσει έσοδα, αλλά με εξαιρετικές προοπτικές και ευρεία στήριξη από επενδυτές. Τότε μάλιστα είχε κλείσει και συμφωνία συνεργασίας ύψους 2 δισ. δολαρίων με την General Motors. Τώρα, ανά διαστήματα υπάρχουν φημολογίες για χρεοκοπία, ενώ τους τελευταίους μήνες η αξία της μετοχής βρίσκεται σταθερά κάτω από το ένα δολάριο, έχοντας απομακρυνθεί προ πολλού από τα διψήφια νούμερα.
Η δραματική πτώση από τις δόξες του 2020 αποδόθηκε εν μέρει στο «ξεφούσκωμα» της αγοράς και στον ενισχυμένο ανταγωνισμό του κλάδου. Ωστόσο οφείλεται σε τεράστιο βαθμό στον ιδρυτή της και πρώην διευθύνοντα σύμβουλο, Τρέβορ Μίλτον, ο οποίος εξαπάτησε τους επενδυτές, λέγοντας επανειλημμένως ψέματα για την πρόοδο της εταιρείας στην τεχνολογία των ηλεκτρικών φορτηγών και υδρογόνου. Ο Μίλτον καταδικάστηκε αυτή την εβδομάδα σε φυλάκιση 4 ετών (από αρχική ποινή 11 ετών που ζητούσαν οι αρμόδιοι εισαγγελείς) και συνδέθηκε άρρηκτα με τις κακές οικονομικές καταστάσεις της εταιρείας, την ασταθή στρατηγική και τις μη ρεαλιστικές υποσχέσεις της.
«Ο Τρέβορ Μίλτον είπε ψέματα στους επενδυτές ξανά και ξανά – στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην τηλεόραση, στα podcast και στον Τύπο. Ωστόσο, η σημερινή ποινή θα πρέπει να αποτελέσει προειδοποίηση στους ιδρυτές νεοφυών επιχειρήσεων και στα εταιρικά στελέχη παντού – το «fake it till you make it» δεν δικαιολογεί τις απάτες και εάν παραπλανάς τους επενδυτές σου, θα το πληρώσεις ακριβά», σχολίασε ο εισαγγελέας Ντέμιαν Γουίλιαμς. Εκτός της φυλάκισης, κατασχέθηκαν ακίνητά του και κλήθηκε να καταβάλει 1 εκατ. δολάρια σε πρόστιμα. Αφού εκτίσει την ποινή του θα βρίσκεται σε καθεστώς εποπτείας για τρία επιπλέον χρόνια. Ο Μίλτον, που ίδρυσε τη Nikola το 2014, παραιτήθηκε από τα καθήκοντά του ως διευθύνοντος συμβούλου τον Σεπτέμβριο του 2020, περίπου τρεις μήνες αφότου η εταιρεία μπήκε στον Nasdaq. Σύμφωνα με τους εισαγγελείς, οι επενδυτές έχασαν αθροιστικά τουλάχιστον 660 εκατ. δολάρια.