Στα 2,495 δισ. ευρώ σκαρφάλωσαν οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της γενικής κυβέρνησης τον Οκτώβριο, από 2,097 δισ. ευρώ τον Ιούλιο, σύμφωνα με το δελτίο Γενικής Κυβέρνησης, το οποίο επιβεβαίωσε τις σχετικές ανησυχίες που εξέφρασαν προχθές τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη μεταπρογραμματική της έκθεση όσο και το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή στην τριμηνιαία του έκθεση. Επιπλέον, τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι οι εκκρεμείς επιστροφές φόρων ήταν 775 εκατ. ευρώ.
Αρνητικοί πρωταγωνιστές στο πρόβλημα αυτό, που στερεί ρευστότητα από την πραγματική οικονομία, είναι σταθερά τα νοσοκομεία: από τα 2,495 δισ. ευρώ, τα 1,403 δισ. αφορούν τα νοσοκομεία.
Η εξήγηση που δίνουν στο υπουργείο Οικονομικών είναι ότι το φαινόμενο είναι εν μέρει εποχιακό: οι εκκαθαρίσεις των αμοιβαίων οφειλών νοσοκομείων και προμηθευτών γίνονται στο τέλος του έτους, οπότε τον Δεκέμβριο το σχετικό ποσό μειώνεται. Οπως αναφέρει και ο προϋπολογισμός του 2024, από τα περίπου 1,4 δισ. των ληξιπρόθεσμων οφειλών των νοσοκομείων, περίπου το 1 δισ. αφορά ποσά προς συμψηφισμό στο πλαίσιο clawback και rebate και μόνο 400 εκατ. ευρώ είναι καθαρές ληξιπρόθεσμες οφειλές. Πάντως, τον Δεκέμβριο του 2022 οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των νοσοκομείων ήταν 907 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του δελτίου Γενικής Κυβέρνησης.
Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και οι καθαρές οφειλές, μετά την εκκαθάριση, είναι υψηλές. Στο υπουργείο Οικονομικών υποστηρίζουν ότι αυτό οφείλεται στις αδυναμίες των λογιστηρίων των νοσοκομείων και όχι σε έλλειψη πόρων. Αλλωστε, σημειώνουν, ακόμη και οι εκκαθαρίσεις των οφειλών θα έπρεπε να γίνονται τακτικότερα και όχι μόνο στο τέλος κάθε χρόνου.
«Το υψηλό απόθεμα των ληξιπρόθεσμων οφειλών στα νοσοκομεία εγείρει ανησυχίες», έγραφε η έκθεση της Κομισιόν.
Εξάλλου, το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή σημείωνε ότι οι συνολικές ληξιπρόθεσμες οφειλές του ήταν αυξημένες κατά 420 εκατ. ευρώ και σε σχέση με τον ίδιο μήνα του 2022. Επομένως, δεν είναι απλώς εποχιακό το πρόβλημα.
Οι ελπίδες για μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών των νοσοκομείων τοποθετούνται στην Εθνική Κεντρική Αρχή Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ), μέσω της οποίας θα γίνονται οι παραγγελίες και η εξόφληση όλο και μεγαλύτερου αριθμού φαρμάκων.
Εκτός από τα νοσοκομεία, η έκθεση της Κομισιόν επισημαίνει την καθυστέρηση και στην εξόφληση των εφάπαξ, που αποτελούν επίσης ληξιπρόθεσμη οφειλή του Δημοσίου. Ως προς αυτό, η εξήγηση που δίνεται από το υπουργείο Οικονομικών είναι ότι το πρόβλημα δημιουργήθηκε εξαιτίας της μαζικής εκκαθάρισης των συντάξεων, που οδήγησε σε μια νέα «φουρνιά» εφάπαξ. Αναμένουν δε ότι θα εξομαλυνθεί τους επόμενους μήνες. Σύμφωνα με την Κομισιόν, ο νέος στόχος για την εκκαθάριση των εφάπαξ είναι ο Μάρτιος του 2024. Η Κομισιόν υπολογίζει ότι το συνολικό απόθεμα των καθαρών ληξιπρόθεσμων οφειλών ήταν 541 εκατ. ευρώ τον Ιούλιο του 2023, με σημαντική απόκλιση από τον στόχο, 376 εκατ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι τον περασμένο μήνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέθεσε προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο κατά της Ελλάδας για το θέμα και συγκεκριμένα για τη μη ορθή εφαρμογή της Οδηγίας για τις καθυστερήσεις πληρωμών.
«Αυτές οι υπερβολικές καθυστερήσεις πληρωμών από τα δημόσια νοσοκομεία», έγραφε στην προσφυγή της η Κομισιόν, «παρεμποδίζουν την ανταγωνιστικότητα και την ανθεκτικότητα των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της υγείας, ιδίως των μικρομεσαίων».