Aγαπητέ Τζέρεμι,
Να ‘μαστε και πάλι εδώ διότι, όπως προβλέπεται από τους κανόνες της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας, θα πρέπει να απευθυνθώ σε εσένα σε ειδικό χαρτί της τράπεζας, ώστε να σου εξηγήσω γιατί ο πληθωρισμός είναι πολύ υψηλότερος του 2% που είναι ο στόχος μας. Πρόκειται για τη 10η επιστολή μου προς τον υπουργό Οικονομικών της Βρετανίας, εξηγώντας γιατί οι τιμές καταναλωτή αυξάνονται γρηγορότερα από όσο θέλουμε.
Από την άλλη πλευρά, είσαι ο τρίτος υπουργός Οικονομικών με τον οποίο επικοινωνώ την τελευταία διετία, οπότε τα πράγματα δεν θα έλεγα πως είναι σταθερά ούτε για εσάς. Το ζήτημα είναι πως ο πληθωρισμός παραμένει αμετακίνητα υπεράνω του στόχου μας για 2%. Ωχ! Βέβαια, στο σημείο αυτό θα μπορούσα να φλυαρήσω λίγο για τις «έξωθεν πιέσεις κόστους», ήτοι τις πληθωριστικές συνέπειες της πανδημίας και της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Στη συνέχεια θα μπορούσα να αναφερθώ στις «εκ των ένδον πιέσεις» των μισθών και των αυξημένων υπηρεσιών στα αεροπλάνα και στα ξενοδοχεία.
Αυτό όμως που δεν θα σου έλεγα θα ήταν τούτο: το γιατί παραμένει ψηλά ο δείκτης. Ούτε θα έθιγα το πότε θα επανέλθει στο 2%, διότι στην πραγματικότητα δεν έχω την παραμικρή ιδέα. Μην παρεξηγηθώ: Στελέχη της Τράπεζας της Αγγλίας που τυγχάνουν κάτοχοι διδακτορικού παρέχουν πολλές προβλέψεις και σήμερα εκτιμάμε πως στα τέλη του 2025 ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει στο 1,9%. Ωστόσο, τα πεπραγμένα μας δεν είναι και τόσο ικανοποιητικά. Ισως θυμάσαι τον Σεπτέμβριο του 2021, που απευθύνθηκα στον Ρίσι Σούνακ, τον προ-προκάτοχό σου, επισημαίνοντάς του ότι οι υφιστάμενες πληθωριστικές πιέσεις θα είναι εφήμερες. Τότε ο δείκτης ήταν 3,2%, μετά τον Οκτώβριο του 2022 όμως έφθασε στο 11,1%. Ωχ και πάλι!
Πάντως, έχουμε και καλά νέα. Ζήτησα από τον Μπεν Μπερνάνκι να αξιολογήσει τα μοντέλα προβλέψεών μας. Ηταν πρώην πρόεδρος της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) και βραβεύθηκε με Νομπέλ. Βέβαια, είχε αποφανθεί τον Μάιο του 2007 πως η κρίση των ενυπόθηκων δανείων θα είναι περιορισμένη. Ωχ και πάλι ωχ! Λοιπόν, Τζέρεμι, κοίταξε. Και οι δυο μας κάνουμε πολλά, αλλά δεν επαρκούν. Ο προκάτοχός μου Μαρκ Κάρνεϊ ίσως να με αποκαλούσε «μεγάλη σέξι χελώνα», τιμώντας την υπερβολικά αργή λήψη αποφάσεων εκ μέρους μου. Δικαιούται διά να ομιλεί. Ούτε καν αύξησε τα επιτόκια στην επταετή θητεία του κι εγώ τα αύξησα 14 φορές σε ρεκόρ 15ετίας.
Το πρόβλημα έγκειται στο ότι μπορεί τελικά να συντριβεί μια ήδη εύθραυστη οικονομία. Το 2023 αναμένουμε ανάπτυξη 0,5% της βρετανικής οικονομίας και το 2024 ένα μεγάλο μηδενικό. Προφανώς αυτό δεν είναι ό,τι θα ήθελες να ακούσεις, δεδομένης της κάκιστης επίδοσης των Συντηρητικών στις δημοσκοπήσεις ενόψει των εκλογών στα τέλη του 2024. Ούτως ή άλλως και αναλόγως του πόσο μαύρο είναι το χιούμορ σου, αυτά τα δρακόντεια μέτρα ίσως να μη φθάνουν να ανακόψουν την άνοδο των τιμών.
Βέβαια, ο πληθωρισμός μειώθηκε άνω του 50% από το ρεκόρ του και δημοσίως λέμε πως δεν θα επαναπαυθούμε έως ότου επανέλθει στο 2%. Ομως στην πραγματικότητα δεν διαθέτουμε σωστά εργαλεία να τον δαμάσουμε, διότι τα επιτόκια επιτυγχάνουν να εξασθενίσουν τη ζήτηση, καθιστώντας ακριβότερο το χρήμα. Κι αυτό ακόμη γίνεται πράξη, με πολλές και ποικίλες καθυστερήσεις, κατά τον Μίλτον Φρίντμαν. Συμπερασματικά, υπουργέ, ο πληθωρισμός θα αποκλιμακωθεί περαιτέρω, αν και δεν γνωρίζω πόσο γρήγορα και πότε.
Με εγκάρδιους χαιρετισμούς,
Αντριου Μπέιλι
*Φανταστική επιστολή του διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας Αντριου Μπέιλι στον υπουργό Οικονομικών της Βρετανίας Τζέρεμι Χαντ.