Με «οδηγό» τις επενδύσεις σε κατοικίες, συνεχίστηκε και το 2023 η ανάκαμψη του κατασκευαστικού και οικοδομικού κλάδου της χώρας, παρότι εξακολουθεί να υπολείπεται σημαντικά των επιδόσεων που είχαν σημειωθεί τα χρόνια που προηγήθηκαν της οικονομικής κρίσης.
Σύμφωνα με το χθεσινό εβδομαδιαίο δελτίο οικονομικών εξελίξεων, οι επενδύσεις σε κατοικίες αυξήθηκαν κατά 33,7% το 2022 και κατά 40,2% το εννεάμηνο του 2023 σε ετήσια βάση, ενώ οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές κατέγραψαν άνοδο της τάξεως του 9,4% και 5,5%, αντιστοίχως.
Συνολικά, κατά το διάστημα αυτό του 2023, οι επενδύσεις σε κατασκευές προσέγγισαν το 84% του συνόλου των επενδύσεων που είχαν πραγματοποιηθεί το 2022, ενώ σε άμεση σύγκριση (9μηνο 2022 – 9μηνο 2023) παρατηρείται αύξηση κατά περίπου 16%. Ωστόσο, σύμφωνα με την Alpha Bank, παρά την ανοδική πορεία των επενδύσεων σε κατοικίες, αυτές εξακολουθούν να υπολείπονται σε σχέση με την περίοδο πριν από την οικονομική κρίση, ενώ επιπλέον παρατηρείται και αντιστροφή του μείγματος των επενδύσεων σε κατασκευές.
Συγκεκριμένα, από το 2012 και μετά, οι επενδύσεις σε κατοικίες αντιστοιχούν σε περίπου 26% του συνόλου των επενδύσεων σε κατασκευές, τη στιγμή που κατά το εννεάμηνο του 2023 το ποσοστό αυτό προσέγγισε το 37% του συνόλου. Ωστόσο, κατά την περίοδο από το 1995 έως το 2011, δηλαδή κατά την περίοδο ακμής της αγοράς ακινήτων, οι επενδύσεις σε κατοικίες αποτελούσαν το 61% του συνόλου των επενδύσεων στις κατασκευές.
Σημειωτέον ότι κατά την περίοδο εκείνη συντελέστηκε και ο μεγάλος κύκλος ανάπτυξης των κατασκευών δημοσίων έργων, με τη διοργάνωση και των Ολυμπιακών Αγώνων. Συνολικά, παρά την ανάκαμψη των τελευταίων ετών, η ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ) του κατασκευαστικού κλάδου αυξήθηκε κατά 17,1% το εννεάμηνο του 2023 και 11% ετησίως τη διετία 2021-2022.
Την ίδια περίοδο, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης παρατηρείται επιβράδυνση του ρυθμού ανόδου, από 2,8% το 2021 σε 1,3% το 2022 και μόλις 0,5% κατά το εννεάμηνο του 2023. Πάντως, στην Ελλάδα η ΑΠΑ του κλάδου διαμορφώθηκε σε 3,4 δισ. ευρώ το 2022, ή 1,8% του ΑΕΠ, έναντι 12,3 δισ. ευρώ και 5,3% του ΑΕΠ που ήταν το 2006.
Το 2017, που ήταν και η χαμηλότερη χρονιά, η ΑΠΑ των κατασκευών είχε υποχωρήσει σε μόλις 2,7 δισ. ευρώ, ή 1,5% του ΑΕΠ. Είναι πάντως θετικό το ότι κατά το 9μηνο του 2023 σημειώθηκε νέα αύξηση στο 2,1% του ΑΕΠ και 89% του συνόλου της επίδοσης του 2022, καθώς η ΑΠΑ υπολογίζεται ότι ανήλθε σε 3,026 δισ. ευρώ. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πορεία του δείκτη παραγωγής στις κατασκευές, ο οποίος εμφανίζει επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης, καθώς κατά το εννεάμηνο του 2023 διαμορφώθηκε σε 13,4% σε ετήσια βάση, έναντι αύξησης άνω του 24% το 2022. Κατά το 2023 η παραγωγή οικοδομικών έργων αυξήθηκε κατά 16,7%, ενώ η παραγωγή έργων πολιτικού μηχανικού που αφορά τα δημόσια έργα αυξήθηκε κατά 11,3%.
Πάντως, η απασχόληση στον κλάδο καταγράφει αύξηση κατά 9,4% σε ετήσια βάση κατά το εννεάμηνο του 2023. Η εξέλιξη αυτή συμβαδίζει με τη σημαντική αύξηση στις εγγραφές νέων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στις κατασκευές κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.
Τέλος, κατά το εννεάμηνο του 2023 η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα έχει αυξηθεί κατά 18% με βάση τον όγκο, αντιστοιχώντας ήδη σε ποσοστό άνω του 80% του συνόλου της δραστηριότητας του 2022.
Εν τω μεταξύ, μπορεί το τελευταίο διάστημα να καταγράφεται «κόπωση» της ζήτησης, ιδίως για μεταχειρισμένες κατοικίες μεγαλύτερης ηλικίας (π.χ. άνω των 25 ετών), ωστόσο το ενδιαφέρον για νέες κατασκευές παραμένει υψηλό, ιδίως αν υπολογιστεί και η μικρή απόκλιση των τιμών τους από τις αντίστοιχες μεταχειρισμένες στην ίδια περιοχή.
Σύμφωνα με τον κ. Αλέξιο Βανδώρο, διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας ακινήτων Wealth Avenue, «στα μεγάλα αστικά κέντρα υπάρχει ακόμη μεγάλο κενό στην ανάπτυξη νέων διαμερισμάτων, ως φυσικό επακόλουθο της δεκαετούς κρίσης, κατά τη διάρκεια της οποίας η ανοικοδόμηση ήταν σχεδόν μηδενική. Αυτό το κενό επιτείνεται και από το μεγάλο ενδιαφέρον για επενδύσεις σε οικιστικά ακίνητα από ξένους ιδιώτες και επενδυτές».
Σύμφωνα με τον κ. Βανδώρο, τα παραπάνω δεδομένα, σε συνδυασμό με φορολογικά κίνητρα, όπως η απαλλαγή των νέων κατοικιών από ΦΠΑ, αλλά και την υψηλή ζήτηση για άδειες golden visa, καθώς και ορισμένους γεωπολιτικούς παράγοντες, αναμένεται να διατηρήσουν τον υψηλό ρυθμό επενδύσεων σε νέες κατοικίες και το 2024.
Η Wealth Avenue ξεκίνησε πρόσφατα την ανάπτυξη ενός νέου οικιστικού έργου στην Πυλαία της Θεσσαλονίκης, ενώ για το επόμενο διάστημα σχεδιάζει νέα έργα σε Αθήνα, Μαρούσι και Πόρτο Ράφτη.