Πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης στη χώρα μπορεί να διαδραματίσει η επιστροφή στην αγορά ακινήτων των τουλάχιστον 700.000 κατοικιών που σήμερα είναι κλειστές/κενές επί σειρά ετών.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που επεξεργάστηκε το Ινστιτούτο για την Ερευνα και την Κοινωνική Αλλαγή Eteron, η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό κενών κατοικιών στην Ευρώπη, με μεγάλες συγκεντρώσεις στα αστικά κέντρα. Το 2011 το ποσοστό των κενών κατοικιών στον Δήμο Αθηναίων ήταν 31%, στον Δήμο Πειραιά 28% και στον Δήμο Θεσσαλονίκης 28,2%.
Το πόσο «λείπουν» τα σπίτια αυτά από την αγορά αντανακλάται στις τιμές των ενοικίων, που έχουν εκτοξευτεί κατά 40%-50% τα τελευταία χρόνια, συμπιέζοντας την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών.
Ταυτόχρονα, ένα μεγάλο μέρος από τα διαμερίσματα που διατίθενται προς ενοικίαση σήμερα είναι χαμηλής ποιότητας, μεγάλης ηλικίας και χωρίς να έχουν ανακαινιστεί σχεδόν ποτέ. Σύμφωνα με στοιχεία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας διαχείρισης ακινήτων Protio, το 65% των διαμερισμάτων που διατίθενται σήμερα προς ενοικίαση δεν έχει ανακαινιστεί ποτέ. Παράλληλα, το 89% του συνόλου των ακινήτων της χώρας είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 25 ετών, καθώς από το 2000 και μετά έχει κατασκευαστεί μόλις το 11% του συνολικού οικιστικού αποθέματος της χώρας, απόρροια και της οικονομικής κρίσης που μεσολάβησε.
«Το 50% των ανθρώπων που μας προσεγγίζουν προκειμένου να τους βοηθήσουμε να αξιοποιήσουν το ακίνητό τους, είτε μέσω της πώλησής του είτε μέσω της ανακαίνισης και ενοικίασής του, το κρατούν κλειστό επί χρόνια. Είναι λοιπόν εμφανές ότι υπάρχει πρόβλημα στο σκέλος αυτό, διότι μέσω της τόνωσης της προσφοράς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί η σημερινή στεγαστική κρίση και να πολλαπλασιαστούν οι επιλογές για τους ενοικιαστές», αναφέρει στην «Κ» ο κ. Αντώνης Φιοράκης, διευθύνων σύμβουλος της Protio.
H απόσβεση μιας επένδυσης π.χ. 25.000 ευρώ για την ανακαίνιση ενός διαμερίσματος μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε μόλις 3-4 χρόνια.
Τα ακίνητα αυτά συνήθως είναι αντικείμενο κληρονομιάς, με τους κληρονόμους να μην τα χρειάζονται για τη στέγασή τους, αλλά ταυτόχρονα να στερούνται και των απαιτούμενων χρημάτων προκειμένου να τα ανακαινίσουν και να τα εκμεταλλευθούν. Το αποτέλεσμα είναι να παραμένουν κλειστά επί χρόνια, με το κόστος της επαναλειτουργίας τους να αυξάνεται σε ετήσια βάση, καθώς ένα κλειστό ακίνητο συσσωρεύει ζημιές.
Τα παραπάνω καταδεικνύουν την ανάγκη χάραξης πολιτικών προκειμένου να τονωθεί η προσφορά στην αγορά κατοικίας και να βελτιωθεί η ποιότητα του αποθέματος. Στο πλαίσιο αυτό, η Protio προωθεί μια νέα υπηρεσία στην αγορά, για τους ιδιοκτήτες που διαθέτουν παλαιά και κλειστά διαμερίσματα κι επιθυμούν να τα ανακαινίσουν και να τα νοικιάσουν. Κατ’ αρχάς γίνεται μια αρχική εκτίμηση του κόστους των εργασιών και στη συνέχεια, εφόσον δοθούν και περισσότερες πληροφορίες από τον ενδιαφερόμενο, υπολογίζεται το ακριβές κόστος των εργασιών, όπως επίσης και το προσδοκώμενο ενοίκιο μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας. Παράλληλα, ενσωματώνεται και η πιθανότητα επιδότησης των εργασιών μέσω του νέου προγράμματος που ξεκινάει από τη ΔΥΠΑ, το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», το οποίο προσφέρει τη δυνατότητα επιδότησης έως του ποσού των 10.000 ευρώ και μέχρι 40% των δαπανών που θα γίνουν. Προϋπόθεση είναι το ακίνητο να είναι δηλωμένο ως κλειστό τουλάχιστον για τα τελευταία τρία χρόνια, ενώ οι ενδιαφερόμενοι δεν θα πρέπει να έχουν λάβει επιδότηση από κάποιο άλλο πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης/ανακαίνισης τα προηγούμενα πέντε χρόνια. Οι ωφελούμενοι αναμένεται να ανέλθουν σε 12.500.
Οπως εξηγεί ο κ. Φιοράκης, εφόσον ένας ιδιοκτήτης ενδιαφερθεί για την αξιοποίηση του κλειστού διαμερίσματός του, «μπορούμε να αναλάβουμε όλο το έργο, όπως επίσης και τις εργασίες, καθώς συνεργαζόμαστε με μηχανικούς και αρχιτεκτονικά γραφεία για τη διαμόρφωση των σχετικών προτάσεων ανακαίνισης. Αφού υπογραφεί η συμφωνία, ξεκινούν οι εργασίες, με δύο βασικά πλεονεκτήματα για τον ιδιοκτήτη. Κατ’ αρχάς η ολοκλήρωση της ανακαίνισης οφείλει να έχει ολοκληρωθεί εντός 70 ημερών, με ρήτρες σε περίπτωση που υπάρξει καθυστέρηση. Παράλληλα, η συμφωνηθείσα τιμή είναι “κλειδωμένη” και δεν μπορεί να αλλάξει, ακόμη και αν τελικά το κόστος ξεπεράσει τον αρχικό προϋπολογισμό». Ειδικά το τελευταίο αυτό στοιχείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς αποτελεί πάγιο κανόνα κάθε εργασίας ανακαίνισης το να ξεπερνάει το αρχικό κόστος.
Σύμφωνα με την Protio, η απόσβεση μιας επένδυσης π.χ. 25.000 ευρώ για την ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση ενός διαμερίσματος μπορεί να επι-τευχθεί μέσα σε μόλις 3-4 χρόνια, καθιστώντας την επιλογή αυτή ιδιαίτερα συμφέρουσα σε σχέση με το να έμενε το ακίνητο κλειστό και ανεκμετάλλευτο. Κατά το 2023 η Protio συνεργάστηκε με πάνω από 15.000 ιδιοκτήτες ακινήτων για την αξιολόγηση των ακινήτων τους, ενώ πάνω από 10.000 επενδυτές ακινήτων αναζήτησαν ακίνητο για αγορά και αξιοποίηση μέσω της πλατφόρμας.