Οι κίνδυνοι της κλιματικής αλλαγής και η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων στην Ελλάδα με κριτήρια ESG διαμορφώνουν ήδη από το 2022 μια σειρά από σημαντικές τάσεις και νομοθεσίες που θα επηρεάσουν σημαντικά τους οργανισμούς του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα το 2024.
Οι πέντε (5) σημαντικότερες τάσεις για το 2024 είναι:
1. Net-Zero και επιτάχυνση απανθρακοποίησης.
Στην COP28, που διεξήχθη πρόσφατα στο Ντουμπάι, οι διαπραγματεύσεις για το κλίμα κατέληξαν με ένα κάλεσμα για μια παγκόσμια μετάβαση μακριά από τα ορυκτά καύσιμα.
Είναι η πρώτη φορά που υπάρχει έστω και μια πρώτη συμφωνία για μετάβαση από όλα τα ορυκτά καύσιμα, σηματοδοτώντας το ενδεχόμενο τέλος της εποχής του πετρελαίου, όμως η μετάβαση αυτή δεν θα είναι εύκολη.
Μέσα στο 2024, όμως, αναμένεται να επιταχυνθούν η χρήση των ΑΠΕ και η επένδυση σε έργα που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα βάσει των κριτηρίων που εισήχθησαν στον χρηματοοικονομικό τομέα.
2. Πίεση για ποιοτική δημοσιοποίηση στοιχείων ESG και ταχεία ενσωμάτωσή της στην εταιρική στρατηγική.
Οι κανονισμοί και το νομοθετικό πλαίσιο εξαπλώνονται από την Ευρωπαϊκή Ενωση και σε άλλα μέρη του κόσμου. Το 2024 οι εταιρείες θα δοκιμασθούν περισσότερο από ποτέ στην ικανότητά τους να εντάξουν αποτελεσματικά τις νέες ευρωπαϊκές νομοθεσίες και να βελτιώσουν ποιοτικά τα δεδομένα που δημοσιεύουν στις εκθέσεις βιώσιμης ανάπτυξης, όπως και να μεταβάλουν τις εταιρικές στρατηγικές τους.
3. Κριτήρια ESG και χρηματοδότηση επιχειρήσεων θα γίνουν περισσότερο αλληλένδετα και στην Ελλάδα.
Είναι εμφανής ο αυξανόμενος ρόλος των ESG στη χρηματοδότηση και είναι πιθανόν ότι τα περιουσιακά στοιχεία ESG θα φτάσουν στο τεράστιο ποσό των 53 τρισ. δολ. μέχρι το 2025. Το 83% των θεσμικών επενδυτών στην Ευρώπη σχεδιάζει να αυξήσει την επένδυση σε προϊόντα ESG κατά το επόμενο έτος.
4. Η εφαρμογή των νέων ευρωπαϊκών οδηγιών CSRD & Due Diligence θα δοκιμάσει την ετοιμότητα των ελληνικών μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων στη μετάβαση των λειτουργιών τους προς τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η οδηγία για την υποβολή εκθέσεων εταιρικής βιωσιμότητας (Corporate Sustainability Reporting Directive – CSRD), που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή νωρίτερα φέτος, αποτελεί το πλέον καυτό θέμα για τις επιχειρήσεις, δεδομένου ότι επηρεάζει εκατοντάδες μεσαίες και μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις. Mαζί με τη νομοθεσία Due Digillence (CSDDD) που σχετίζεται με τη διαφάνεια στην εφοδιαστική αλυσίδα αναμένεται να επηρεαστούν εκατοντάδες επιχειρήσεις από το 2024 και όχι κατ’ ανάγκην οι μεγάλες.
5. Θα αυξηθούν ο έλεγχος για Greenwashing (πράσινη παραπλάνηση) και η απαίτηση για διαφάνεια.
Ολες οι ευρωπαϊκές χώρες θα πρέπει, το αργότερο μέχρι το 2024, να ακολουθούν μια ενιαία, καθολική διαδικασία για την εξασφάλιση της διαφάνειας. Oι ευρωπαϊκές οδηγίες CSRD και Green Claims επιδιώκουν τον εξορθολογισμό των εκθέσεων βιώσιμης ανάπτυξης και την εξάλειψη της παραπλανητικής επικοινωνίας και marketing. Συνολικά ο έλεγχος για το «πράσινο ξέπλυμα» (greenwashing) θα αυξηθεί και πιθανόν οι επιχειρήσεις θα επιβαρυνθούν με πρόστιμα, ειδικά με την εφαρμογή της νέας νομοθεσίας «Green Claims».
Παρότι υπάρχουν και άλλες σημαντικές τάσεις, όπως η μετάβαση στην κυκλική οικονομία, η χρήση τεχνητής νοημοσύνης στην αξιολόγηση κρατών και επιχειρήσεων, σε κάθε περίπτωση το μέλλoν της βιώσιμης ανάπτυξης στη χώρα μας και της μετάβασης των ελληνικών επιχειρήσεων στις νέες, απαιτητικές νομοθεσίες θα επηρεάσει σημαντικά την ανταγωνιστικότητά τους τα επόμενα χρόνια.
*Ο κ. Νίκος Αυλώνας είναι πρόεδρος του Κέντρου Αειφορίας (CSE), επισκέπτης καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Aθηνών (IMBA).